'Ergo' inquit 'nec consilium deliberanti dabis 4.29.1.1
ingrato nec aquam haurire permittes nec viam mon-
strabis erranti? an haec quidem facies, sed nihil dona-
bis?' Distinguam istud, certe temptabo distinguere.
Beneficium est opera utilis, sed non omnis opera utilis 2.1
beneficium est; quaedam enim tam exigua sunt, ut
beneficii nomen non occupent. Duae res coire debent,
quae beneficium efficiant. Primum rei magnitudo;
quaedam enim sunt infra huius nominis mensuram. 5
Quis beneficium dixit quadram panis aut stipem aeris
abiecti aut ignis accendendi factam potestatem? et
interdum ista plus prosunt, quam maxima; sed tamen
vilitas sua illis, etiam ubi temporis necessitate facta
sunt necessaria, detrahit pretium. Deinde hoc, quod 3.1
potentissimum est, oportet accedat, ut eius causa faciam,
ad quem volam pervenire beneficium, dignumque eum
iudicem et libens id tribuam percipiensque ex munere
meo gaudium, quorum nihil est in istis, de quibus 5
loquebamur; non enim tamquam dignis illa tribuimus,
sed neclegenter tamquam parva, et non homini damus,
sed humanitati.
  Aliquando daturum me etiam indignis quaedam 30.1.1
non negaverim in honorem aliorum, sicut in petendis
honoribus quosdam turpissimos nobilitas industriis sed
novis praetulit non sine ratione; sacra est magnarum
virtutum memoria, et esse plures bonos iuvat, si gratia 5
bonorum non cum ipsis cadit. Ciceronem filium quae 2.1
res consulem fecit nisi pater? Cinnam nuper quae res
ad consulatum recepit ex hostium castris, quae Sex.
Pompeium aliosque Pompeios, nisi unius viri magni-
tudo tanta quondam, ut satis alte omnes suos etiam 5
ruina eius adtolleret? Quid nuper Fabium Persicum,
cuius osculum etiam inpudici denotabant, sacerdotem
non in uno collegio fecit nisi Verrucosi et Allobrogici
et illi trecenti, qui hostium incursioni pro re publica
unam domum obiecerant? Hoc debemus virtutibus, 3.1
ut non praesentes solum illas, sed etiam ablatas e
conspectu colamus; quomodo illae id egerunt, ut non
in unam aetatem prodessent, sed beneficia sua etiam
post ipsas relinquerent, ita nos non una aetate grati 5
simus. Hic magnos viros genuit: dignus est beneficiis,
qualiscumque est; dignos dedit. Hic egregiis maioribus 4.1
ortus est: qualiscumque est, sub umbra suorum lateat.
Ut loca sordida repercussu solis inlustrantur, ita inertes
maiorum suorum luce resplendeant.