Promisi beneficium, nisi si quid incidisset, quare 4.35.1.1
non deberem dare. Quid enim, si, quod illi pollicitus
sum, patria sibi dare iusserit? si lex lata erit, ne id
quisquam faciat, quod ego me amico meo facturum
promiseram? Promisi tibi in matrimonium filiam; 5
postea peregrinus adparuisti; non est mihi cum externo
conubium; eadem res me defendit, quae vetat. Tunc 2.1
fidem fallam, tunc inconstantiae crimen audiam, si,
cum eadem omnia sint, quae erant promittente me,
non praestitero promissum; alioquin, quidquid mutatur,
libertatem facit de integro consulendi et me fide liberat. 5
Promisi advocationem: postea adparuit per illam cau-
sam praeiudicium in patrem meum quaeri; promisi me
peregre exiturum: sed iter infestari latrociniis nuntia-
tur; in rem praesentem venturus fui: sed aeger filius,
sed puerpera uxor tenet. Omnia esse debent eadem, 3.1
quae fuerunt, cum promitterem, ut promittentis fidem
teneas; quae autem maior fieri mutatio potest, quam
si te malum virum et ingratum conperi? Quod tam-
quam digno dabam, indigno negabo et irascendi quo- 5
que causam habebo deceptus.
  Inspiciam tamen et, quantum sit, de quo agitur; 36.1.1
dabit mihi consilium promissae rei modus. Si exiguum
est, dabo, non quia dignus es, sed quia promisi, nec
tamquam munus dabo, sed verba mea redimam et
aurem mihi pervellam. Damno castigabo promittentis 5
temeritatem: 'Ecce, ut doleat tibi, ut postea conside-
ratius loquaris!' Quod dicere solemus, linguarium 2.1
dabo. Si maius erit, non conmittam, quemadmodum
Maecenas ait, ut sestertio centies obiurgatus sim. Inter
se enim utrumque conparabo: est aliquid in eo, quod
promiseris, perseverare; est rursus multum in eo, ne 5
indigno beneficium des; hoc tamen quantum est? si
leve, coniveamus, si vero magno mihi aut detrimento
aut rubori futurum, malo semel excusare, quare nega-
verim, quam semper, quare dederim. Totum, inquam,
in eo est, quanti promissi mei verba taxentur. Non 3.1
tantum, quod temere promisi, retinebo, sed, quod non
recte dedi, repetam; demens est, qui fidem praestat
errori.