O dignum, quem in consilium patres advocarent! 1.16.1.1
o dignum, quem coheredem innocentibus liberis scri-
berent! Haec clementia principem decet; quocumque
venerit, mansuetiora omnia faciat. Nemo regi tam
vilis sit, ut illum perire non sentiat, qualiscumque 5
pars imperii est. In magna imperia ex minoribus 2.1
petamus exemplum. Non unum est imperandi genus;
imperat princeps civibus suis, pater liberis, praeceptor
discentibus, tribunus vel centurio militibus. Nonne 3.1
pessimus pater videbitur, qui adsiduis plagis liberos
etiam ex levissimis causis conpescet? Uter autem
praeceptor liberalibus studiis dignior, qui excarnificabit
discipulos, si memoria illis non constiterit aut si parum 5
agilis in legendo oculus haeserit, an qui monitionibus
et verecundia emendare ac docere malit? Tribunum
centurionemque da saevum: desertores faciet, quibus
tamen ignoscitur. Numquidnam aecum est gravius 4.1
homini et durius imperari, quam imperatur animalibus
mutis? atqui equum non crebris verberibus exterret
domandi peritus magister; fiet enim formidolosus et
contumax, nisi eum blandiente tactu permulseris. Idem 5.1
facit ille venator, quique instituit catulos vestigia
sequi quique iam exercitatis utitur ad excitandas vel
persequendas feras: nec crebro illis minatur (contundet
enim animos et, quidquid est indolis, conminuetur 5
trepidatione degeneri) nec licentiam vagandi errandi-
que passim concedit. Adicias his licet tardiora agentes
iumenta, quae, cum ad contumeliam et miserias nata
sint, nimia saevitia cogantur iugum detractare.