| Ad rem pertinet quaerere hoc loco, quid sit | 2.4.4.1 |
| misericordia; plerique enim ut virtutem eam laudant | |
| et bonum hominem vocant misericordem. Et haec | |
| vitium animi est. Utraque circa severitatem circaque | |
| clementiam posita sunt, quae vitare debemus; <per | 5 |
| speciem enim severitatis in crudelitatem incidimus>, per | |
| speciem clementiae in misericordiam. In hoc leviore | |
| periculo erratur, sed par error est a vero recedentium. | |
| Ergo quemadmodum religio deos colit, superstitio violat, | 5.1.1 |
| ita clementiam mansuetudinemque omnes boni viri prae- | |
| stabunt, misericordiam autem vitabunt; est enim vitium | |
| pusilli animi ad speciem alienorum <malorum> succidentis. | |
| Itaque pessimo cuique familiarissima est; anus et | 5 |
| mulierculae sunt, quae lacrimis nocentissimorum moven- | |
| tur, quae, si liceret, carcerem effringerent. Miseri- | |
| cordia non causam, sed fortunam spectat; clementia | |
| rationi accedit. Scio male audire apud inperitos sectam | 2.1 |
| Stoicorum tamquam duram nimis et minime principibus | |
| regibusque bonum daturam consilium; obicitur illi, | |
| quod sapientem negat misereri, negat ignoscere. Haec, | |
| si per se ponantur, invisa sunt; videntur enim nullam | 5 |
| relinquere spem humanis erroribus, sed omnia delicta | |
| ad poenam deducere. Quod si est, quidnam haec | 3.1 |
| scientia, quae dediscere humanitatem iubet portumque | |
| adversus fortunam certissimum mutuo auxilio cludit? | |
| Sed nulla secta benignior leniorque est, nulla amantior | |
| hominum et communis boni adtentior, ut propositum | 5 |
| sit usui esse et auxilio nec sibi tantum, sed universis | |
| singulisque consulere. Misericordia est aegritudo animi | 4.1 |
| ob alienarum miseriarum speciem aut tristitia ex alienis | |
| malis contracta, quae accidere inmerentibus credit; | |
| aegritudo autem in sapientem virum non cadit; serena | |
| eius mens est, nec quicquam incidere potest, quod | 5 |
| illam obducat. Nihilque aeque hominem quam magnus | |
| animus decet; non potest autem magnus esse idem ac | |
| maestus. Maeror contundit mentes, abicit, contrahit; | 5.1 |
| hoc sapienti ne in suis quidem accidet calamitatibus, | |
| sed omnem fortunae iram reverberabit et ante se | |
| franget; eandem semper faciem servabit, placidam, in- | |
| concussam, quod facere non posset, si tristitiam re- | 5 |
| ciperet. |