Ignovit abavus tuus victis; nam si non ignovisset,
|
1.10.1.1
|
quibus imperasset? Sallustium et Cocceios et Deillios
|
|
et totam chortem primae admissionis ex adversario-
|
|
rum castris conscripsit; iam Domitios, Messalas, Asinios,
|
|
Cicerones, quidquid floris erat in civitate, clementiae
|
5
|
suae debebat. Ipsum Lepidum quam diu mori passus
|
|
est! per multos annos tulit ornamenta principis reti-
|
|
nentem et pontificatum maximum non nisi mortuo illo
|
|
transferri in se passus est; maluit enim illum honorem
|
|
vocari quam spolium. Haec eum clementia ad salutem
|
2.1
|
securitatemque perduxit; haec gratum ac favorabilem
|
|
reddidit, quamvis nondum subactis populi Romani cer-
|
|
vicibus manum inposuisset; haec hodieque praestat illi
|
|
famam, quae vix vivis principibus servit. Deum esse
|
3.1
|
non tamquam iussi credimus; bonum fuisse principem
|
|
Augustum, bene illi parentis nomen convenisse fatemur
|
|
ob nullam aliam causam, quam quod contumelias quo-
|
|
que suas, quae acerbiores principibus solent esse quam
|
5
|
iniuriae, nulla crudelitate exequebatur, quod probrosis
|
|
in se dictis adrisit, quod dare illum poenas adparebat,
|
|
cum exigeret, quod, quoscumque ob adulterium filiae
|
|
suae damnaverat, adeo non occidit, ut dimissis quo
|
|
tutiores essent, diplomata daret. Hoc est ignoscere,
|
4.1
|
cum scias multos futuros, qui pro te irascantur et tibi
|
|
sanguine alieno gratificentur, non dare tantum salutem,
|
|
sed praestare.
|
|
Haec Augustus senex aut iam in senectutem annis
|
11.1.1
|
vergentibus; in adulescentia caluit, arsit ira, multa
|
|
fecit, ad quae invitus oculos retorquebat. Conparare
|
|
nemo mansuetudini tuae audebit divum Augustum,
|
|
etiam si in certamen iuvenilium annorum deduxerit
|
5
|
senectutem plus quam maturam; fuerit moderatus et
|
|
clemens, nempe post mare Actiacum Romano cruore
|
|
infectum, nempe post fractas in Sicilia classes et suas
|
|
et alienas, nempe post Perusinas aras et proscriptiones.
|
|
Ego vero clementiam non voco lassam crudelitatem;
|
2.1
|
haec est, Caesar, clementia vera, quam tu praestas,
|
|
quae non saevitiae paenitentia coepit, nullam habere
|
|
maculam, numquam civilem sanguinem fudisse; haec
|
|
est in maxima potestate verissima animi temperantia
|
5
|
et humani generis conprendens ut sui amor non cupi-
|
|
ditate aliqua, non temeritate ingenii, non priorum
|
|
principum exemplis corruptum, quantum sibi in cives
|
|
suos liceat, experiendo temptare, sed hebetare aciem
|
|
imperii sui. Praestitisti, Caesar, civitatem incruentam,
|
3.1
|
et hoc, quod magno animo gloriatus es nullam te
|
|
toto orbe stillam cruoris humani misisse, eo maius est
|
|
mirabiliusque, quod nulli umquam citius gladius con-
|
|
missus est.
|
5
|