Placido tranquilloque regi fida sunt auxilia sua, 1.13.1.1
ut quibus ad communem salutem utatur, gloriosusque
miles (publicae enim securitati se dare operam videt)
omnem laborem libens patitur ut parentis custos; at
illum acerbum et sanguinarium necesse est graventur 5
stipatores sui. Non potest habere quisquam bonae ac 2.1
fidae voluntatis ministros, quibus in tormentis ut eculeo
et ferramentis ad mortem paratis utitur, quibus non
aliter quam bestiis homines obiectat, omnibus reis
aerumnosior ac sollicitior, ut qui homines deosque 5
testes facinorum ac vindices timeat, eo perductus, ut
non liceat illi mutare mores. Hoc enim inter cetera
vel pessimum habet crudelitas: perseverandum est nec
ad meliora patet regressus; scelera enim sceleribus
tuenda sunt. Quid autem eo infelicius, cui iam esse 10
malo necesse est? O miserabilem illum, sibi certe! 3.1
nam ceteris misereri eius nefas sit, qui caedibus ac
rapinis potentiam exercuit, qui suspecta sibi cuncta
reddidit tam externa quam domestica, cum arma metuat,
ad arma confugiens, non amicorum fidei credens, non 5
pietati liberorum; qui, ubi circumspexit, quaeque fecit
quaeque facturus est, et conscientiam suam plenam
sceleribus ac tormentis adaperuit, saepe mortem timet,
saepius optat, invisior sibi quam servientibus. E con- 4.1
trario is, cui curae sunt universa, qui alia magis, alia
minus tuetur, nullam non rei publicae partem tam-
quam sui nutrit, inclinatus ad mitiora, etiam, si ex
usu est animadvertere, ostendens, quam invitus aspero 5
remedio manus admoveat, in cuius animo nihil hostile,
nihil efferum est, qui potentiam suam placide ac salu-
tariter exercet adprobare imperia sua civibus cupiens,
felix abunde sibi visus, si fortunam suam publicarit,
sermone adfabilis, aditu accessuque facilis, voltu, qui 10
maxime populos demeretur, amabilis, aequis desideriis
propensus, etiam iniquis <non> acerbus, a tota civitate
amatur, defenditur, colitur. Eadem de illo homines 5.1
secreto locuntur quae palam; tollere filios cupiunt et
publicis malis sterilitas indicta recluditur; bene se
meriturum de liberis suis quisque non dubitat, quibus
tale saeculum ostenderit. Hic princeps suo beneficio 5
tutus nihil praesidiis eget, arma ornamenti causa habet.