LIBER SEPTIMVS DECIMVS
|
|
SENECA LVCILIO SVO SALVTEM
|
|
Omnis dies, omnis hora quam nihil simus ostendit et aliquo
|
101.1.1
|
argumento recenti admonet fragilitatis oblitos; tum aeterna
|
|
meditatos respicere cogit ad mortem. Quid sibi istud princi-
|
|
pium velit quaeris? Senecionem Cornelium, equitem
|
|
Romanum splendidum et officiosum, noveras: ex tenui prin-
|
5
|
cipio se ipse promoverat et iam illi declivis erat cursus ad
|
|
cetera; facilius enim crescit dignitas quam incipit. Pecunia
|
2.1
|
quoque circa paupertatem plurimum morae habet; dum ex
|
|
illa erepat haeret. Iam Senecio divitîs inminebat, ad quas
|
|
illum duae res ducebant efficacissimae, et quaerendi et
|
|
custodiendi scientia, quarum vel altera locupletem facere
|
5
|
potuisset. Hic homo summae frugalitatis, non minus patri-
|
3.1
|
monii quam corporis diligens, cum me ex consuetudine mane
|
|
vidisset, cum per totum diem amico graviter adfecto et sine
|
|
spe iacenti usque in noctem adsedisset, cum hilaris cenasset,
|
|
genere valetudinis praecipiti arreptus, angina, vix conpres-
|
5
|
sum artatis faucibus spiritum traxit in lucem. Intra paucis-
|
|
simas ergo horas quam omnibus erat sani ac valentis officiis
|
|
functus decessit. Ille qui et mari et terra pecuniam agitabat,
|
4.1
|
qui ad publica quoque nullum relinquens inexpertum genus
|
|
quaestus accesserat, in ipso actu bene cedentium rerum, in
|
|
ipso procurrentis pecuniae impetu raptus est.
|
|
Insere nunc, Meliboee, piros, pone [in] ordine vites.
|
5
|
Quam stultum est aetatem disponere ne crastini quidem
|
|
dominum! o quanta dementia est spes longas inchoantium:
|
|
emam, aedificabo, credam, exigam, honores geram, tum
|
|
deinde lassam et plenam senectutem in otium referam.
|
|
Omnia, mihi crede, etiam felicibus dubia sunt; nihil sibi
|
5.1
|
quisquam de futuro debet promittere; id quoque quod
|
|
tenetur per manus exit et ipsam quam premimus horam
|
|
casus incidit. Volvitur tempus rata quidem lege, sed per
|
|
obscurum: quid autem ad me an naturae certum sit quod
|
5
|
mihi incertum est? Navigationes longas et pererratis litoribus
|
6.1
|
alienis seros in patriam reditus proponimus, militiam et
|
|
castrensium laborum tarda manipretia, procurationes officio-
|
|
rumque per officia processus, cum interim ad latus mors est,
|
|
quae quoniam numquam cogitatur nisi aliena, subinde nobis
|
5
|
ingeruntur mortalitatis exempla non diutius quam dum
|
|
miramur haesura. Quid autem stultius quam mirari id
|
7.1
|
ullo die factum quod omni potest fieri? Stat quidem
|
|
terminus nobis ubi illum inexorabilis fatorum necessitas
|
|
fixit, sed nemo scit nostrum quam prope versetur a termino;
|
|
sic itaque formemus animum tamquam ad extrema ventum
|
5
|
sit. Nihil differamus; cotidie cum vita paria faciamus. Maxi-
|
8.1
|
mum vitae vitium est quod inperfecta semper est, quod
|
|
[in] aliquid ex illa differtur. Qui cotidie vitae suae summam
|
|
manum inposuit non indiget tempore; ex hac autem indi-
|
|
gentia timor nascitur et cupiditas futuri exedens animum.
|
5
|
Nihil est miserius dubitatione venientium quorsus evadant;
|
|
quantum sit illud quod restat aut quale sollicita mens inex-
|
|
plicabili formidine agitatur. Quo modo effugiemus hanc
|
9.1
|
volutationem? Uno: si vita nostra non prominebit, si in se
|
|
colligitur; ille enim ex futuro suspenditur cui inritum est
|
|
praesens. Ubi vero quidquid mihi debui redditum est, ubi
|
|
stabilita mens scit nihil interesse inter diem et saeculum,
|
5
|
quidquid deinceps dierum rerumque venturum est ex alto
|
|
prospicit et cum multo risu seriem temporum cogitat. Quid
|
|
enim varietas mobilitasque casuum perturbabit, si certus sis
|
|
adversus incerta? Ideo propera, Lucili mi, vivere, et singulos
|
10.1
|
dies singulas vitas puta. Qui hoc modo se aptavit, cui vita sua
|
|
cotidie fuit tota, securus est: in spem viventibus proximum
|
|
quodque tempus elabitur, subitque aviditas et miserrimus ac
|
|
miserrima omnia efficiens metus mortis. Inde illud Maecenatis
|
5
|
turpissimum votum quo et debilitatem non recusat et
|
|
deformitatem et novissime acutam crucem, dummodo inter
|
|
haec mala spiritus prorogetur:
|
|
debilem facito manu,
|
11.1
|
debilem pede coxo,
|
|
tuber adstrue gibberum,
|
|
lubricos quate dentes:
|
|
vita dum superest, benest;
|
5
|
hanc mihi, vel acuta
|
|
si sedeam cruce, sustine.
|
|
Quod miserrimum erat si incidisset optatur, et tamquam vita
|
12.1
|
petitur supplicî mora. Contemptissimum putarem si vivere
|
|
vellet usque ad crucem: 'tu vero' inquit 'me debilites licet,
|
|
dum spiritus in corpore fracto et inutili maneat; depraves
|
|
licet, dum monstroso et distorto temporis aliquid accedat;
|
5
|
suffigas licet et acutam sessuro crucem subdas': est tanti
|
|
vulnus suum premere et patibulo pendere districtum, dum
|
|
differat id quod est in malis optimum, supplicî finem? est
|
|
tanti habere animam ut agam? Quid huic optes nisi deos
|
13.1
|
faciles? quid sibi vult ista carminis effeminati turpitudo?
|
|
quid timoris dementissimi pactio? quid tam foeda vitae
|
|
mendicatio? Huic putes umquam recitasse Vergilium:
|
|
usque adeone mori miserum est?
|
5
|
Optat ultima malorum et quae pati gravissimum est extendi
|
|
ac sustineri cupit: qua mercede? scilicet vitae longioris.
|
|
Quod autem vivere est diu mori? Invenitur aliquis qui velit
|
14.1
|
inter supplicia tabescere et perire membratim et totiens per
|
|
stilicidia emittere animam quam semel exhalare? Invenitur
|
|
qui velit adactus ad illud infelix lignum, iam debilis, iam
|
|
pravus et in foedum scapularum ac pectoris tuber elisus, cui
|
5
|
multae moriendi causae etiam citra crucem fuerant, trahere
|
|
animam tot tormenta tracturam? Nega nunc magnum
|
|
beneficium esse naturae quod necesse est mori. Multi peiora
|
15.1
|
adhuc pacisci parati sunt: etiam amicum prodere, ut diutius
|
|
vivant, et liberos ad stuprum manu sua tradere, ut contingat
|
|
lucem videre tot consciam scelerum. Excutienda vitae cupido
|
|
est discendumque nihil interesse quando patiaris quod quan-
|
5
|
doque patiendum est; quam bene vivas referre, non quam
|
|
diu; saepe autem in hoc esse bene, ne diu. Vale.
|
|