SENECA LVCILIO SVO SALVTEM
  Itinere confectus incommodo magis quam longo in 123.1.1
Albanum meum multa nocte perveni: nihil habeo parati
nisi me. Itaque in lectulo lassitudinem pono, hanc coci ac
pistoris moram boni consulo. Mecum enim de hoc ipso
loquor, quam nihil sit grave quod leviter excipias, quam 5
indignandum nihil <dum nihil> ipse indignando adstruas. Non 2.1
habet panem meus pistor; sed habet vilicus, sed habet
atriensis, sed habet colonus. 'Malum panem' inquis. Expecta:
bonus fiet; etiam illum tibi tenerum et siligineum fames
reddet. Ideo non est ante edendum quam illa imperat. 5
Expectabo ergo nec ante edam quam aut bonum panem
habere coepero aut malum fastidire desiero. Necessarium est 3.1
parvo adsuescere: multae difficultates locorum, multae tem-
porum etiam locupletibus et instructis †advobus optantem
prohibent et† occurrent. Quidquid vult habere nemo potest,
illud potest, nolle quod non habet, rebus oblatis hilaris uti. 5
Magna pars libertatis est bene moratus venter et contumeliae
patiens. Aestimari non potest quantam voluptatem capiam 4.1
ex eo quod lassitudo mea sibi ipsa adquiescit: non unctores,
non balineum, non ullum aliud remedium quam temporis
quaero. Nam quod labor contraxit quies tollit. Haec qualis-
cumque cena aditiali iucundior erit. †Aliquod enim† ex- 5.1
perimentum animi sumpsi subito; hoc enim est simplicius et
verius. Nam ubi se praeparavit et indixit sibi patientiam, non
aeque apparet quantum habeat verae firmitatis: illa sunt
certissima argumenta quae ex tempore dedit, si non tantum 5
aequus molestias sed placidus aspexit; si non excanduit, non
litigavit; si quod dari deberet ipse sibi non desiderando sup-
plevit et cogitavit aliquid consuetudini suae, sibi nihil deesse.
  Multa quam supervacua essent non intelleximus nisi 6.1
deesse coeperunt; utebamur enim illis non quia debebamus
sed quia habebamus. Quam multa autem paramus quia
alii paraverunt, quia apud plerosque sunt! Inter causas
malorum nostrorum est quod vivimus ad exempla, nec 5
ratione componimur sed consuetudine abducimur. Quod si
pauci facerent nollemus imitari, cum plures facere coeperunt,
quasi honestius sit quia frequentius, sequimur; et recti apud
nos locum tenet error ubi publicus factus est. Omnes iam 7.1
sic peregrinantur ut illos Numidarum praecurrat equitatus,
ut agmen cursorum antecedat: turpe est nullos esse qui
occurrentis via deiciant, [ut] qui honestum hominem venire
magno pulvere ostendant. Omnes iam mulos habent qui 5
crustallina et murrina et caelata magnorum artificum manu
portent: turpe est videri eas te habere sarcinas solas quae tuto
concuti possint. Omnium paedagogia oblita facie vehuntur
ne sol, ne frigus teneram cutem laedat: turpe est neminem
esse in comitatu tuo puerorum cuius sana facies medica- 10
mentum desideret.
  Horum omnium sermo vitandus est: hi sunt qui vitia 8.1
tradunt et alio aliunde transferunt. Pessimum genus [horum]
hominum videbatur qui verba gestarent: sunt quidam qui
vitia gestant. Horum sermo multum nocet; nam etiam si non
statim proficit, semina in animo relinquit sequiturque nos 5
etiam cum ab illis discessimus, resurrecturum postea malum.
Quemadmodum qui audierunt synphoniam ferunt secum in 9.1
auribus modulationem illam ac dulcedinem cantuum, quae
cogitationes inpedit nec ad seria patitur intendi, sic adula-
torum et prava laudantium sermo diutius haeret quam
auditur. Nec facile est animo dulcem sonum excutere: prose- 5
quitur et durat et ex intervallo recurrit. Ideo cludendae sunt
aures malis vocibus et quidem primis; nam cum initium
fecerunt admissaeque sunt, plus audent. Inde ad haec per- 10.1
venitur verba: 'virtus et philosophia et iustitia verborum
inanium crepitus est; una felicitas est bene vitae facere; esse,
bibere, frui patrimonio, hoc est vivere, hoc est se mortalem
esse meminisse. Fluunt dies et inreparabilis vita decurrit. 5
Dubitamus? Quid iuvat sapere et aetati non semper volu-
ptates recepturae interim, dum potest, dum poscit, ingerere
frugalitatem? †Eo† mortem praecurre et quidquid illa
ablatura est iam sibi †interere†. Non amicam habes, non
puerum qui amicae moveat invidiam; cottidie sobrius 10
prodis; sic cenas tamquam ephemeridem patri adprobaturus:
non est istud vivere sed alienae vitae interesse. Quanta de- 11.1
mentia est heredis sui res procurare et sibi negare omnia ut
tibi ex amico inimicum magna faciat hereditas; plus enim
gaudebit tua morte quo plus acceperit. Istos tristes et super-
ciliosos alienae vitae censores, suae hostes, publicos paeda- 5
gogos assis ne feceris nec dubitaveris bonam vitam quam
opinionem bonam malle.' Hae voces non aliter fugiendae 12.1
sunt quam illae quas Ulixes nisi alligatus praetervehi noluit.
Idem possunt: abducunt a patria, a parentibus, ab amicis, a
virtutibus, et †inter spem vitam misera nisi turpis inludunt†.
Quanto satius est rectum sequi limitem et eo se perducere ut 5
ea demum sint tibi iucunda quae honesta! Quod adsequi 13.1
poterimus si scierimus duo esse genera rerum quae nos aut
invitent aut fugent. Invitant [ut] divitiae, voluptates, forma,
ambitio, cetera blanda et adridentia: fugat labor, mors,
dolor, ignominia, victus adstrictior. Debemus itaque exerceri 5
ne haec timeamus, ne illa cupiamus. In contrarium pugnemus
et ab invitantibus recedamus, adversus petentia concitemur.
Non vides quam diversus sit descendentium habitus et 14.1
escendentium? qui per pronum eunt resupinant corpora, qui
in arduum, incumbunt. Nam si descendas, pondus suum in
priorem partem dare, si escendas, retro abducere, cum vitio,
Lucili, consentire est. In voluptates descenditur, in aspera et 5
dura subeundum est: hic inpellamus corpora, illic refrenemus.
  Hoc nunc me existimas dicere, eos tantum perniciosos 15.1
esse auribus nostris qui voluptatem laudant, qui doloris
metus, per se formidabiles res, incutiunt? Illos quoque nocere
nobis existimo qui nos sub specie Stoicae sectae hortantur ad
vitia. Hoc enim iactant: solum sapientem et doctum esse 5
amatorem. 'Solus aptus est ad hanc artem; aeque conbibendi
et convivendi sapiens est peritissimus. Quaeramus ad quam
usque aetatem iuvenes amandi sint.' Haec Graecae consue- 16.1
tudini data sint, nos ad illa potius aures derigamus: 'nemo
est casu bonus: discenda virtus est. Voluptas humilis res et
pusilla est et in nullo habenda pretio, communis cum mutis
animalibus, ad quam minima et contemptissima advolant. 5
Gloria vanum et volubile quiddam est auraque mobilius.
Paupertas nulli malum est nisi repugnanti. Mors malum non
est: quid <sit> quaeris? sola ius aequum generis humani. Super-
stitio error insanus est: amandos timet, quos colit violat.
Quid enim interest utrum deos neges an infames?' Haec 17.1
discenda, immo ediscenda sunt: non debet excusationes vitio
philosophia suggerere. Nullam habet spem salutis aeger quem
ad intemperantiam medicus hortatur. Vale.