Quaedam aquae mortiferae sunt nec odore 3.25.1.1
notabiles nec sapore. Circa Nonacri<n> in Arcadia
Styx appellata ab incolis aduenas fallit, quia non
facie, non odore suspecta est, qualia sunt magnorum
artificum uenena quae deprehendi nisi morte non 5
possunt. Haec autem de qua paulo ante rettuli
aqua summa celeritate corrumpit, nec remedio
locus est, quia protinus hausta duratur nec aliter
quam gypsum sub umore constringitur et alligat
uiscera. 10
Est aeque noxia aqua in Thessalia circa 2.1
Tempe, quam et fera et pecus omne deuitat. Per
ferrum et aes exit, tanta uis illi est etiam dura mor-
dendi; ne arbusta quidem ulla alit, herbas necat.
Quibusdam fluminibus uis inest mira; alia enim 3.1
sunt quae pota inficiunt greges ouium intraque
certum tempus quae fuere nigra, albam ferunt
lanam, quae albae uenerant nigrae abeunt. Hoc
in Boeotia amnes duo efficiunt, quorum alteri ab 5
effectu Melas nomen est; uterque ex eodem lacu
exeunt diuersa facturi.
In Macedonia quoque, ut 4.1
ait Theophrastus, qui facere albas oues uolunt, <ad
Haliacmonem> adducunt; quem ut diutius potauere,
non aliter quam infectae mutantur. At si illis lana
opus fuit pulla, paratus gratuitus infector est: ad 5
Peneion eundem gregem appellunt. Auctores bonos
habeo esse in Galatia flumen quod idem in omnibus
efficiat, esse in Cappadocia quo poto equis, nec ulli
praeterea animali, color mutetur et spargatur albo
cutis. 10
Quosdam lacus esse qui nandi imperitos 5.1
ferant notum est; erat in Sicilia, est adhuc in Syria
stagnum in quo natant lateres et mergi proiecta non
possunt, licet grauia sint. Huius rei palam causa est.
Quamcumque uis rem expende et contra aquam 5
statue, dummodo utriusque par sit modus; si aqua
grauior est, leuiorem rem quam ipsa est fert et tanto
supra se extollet quanto erit leuior; grauiora de-
scendent. At si aquae et eius rei quam contra pensabis
par pondus erit, nec pessum ibit nec extabit, sed 10
exaequabitur aquae et natabit quidem sed paene
mersa ac nulla eminens parte.
  Hoc est cur quaedam tigna supra aquam paene 6.1
tota efferantur, quaedam ad medium submissa
sint, quaedam ad aequilibrium aquae descendant.
Namque, cum utriusque pondus par est, neutra res
alteri cedit; grauiora descendunt; leuiora gestantur. 5
Graue autem et leue est, non aestimatione nostra,
sed comparatione eius quo uehi debet.
Itaque, 7.1
ubi aqua grauior est hominis corpore aut sax<o>, non
sinit id quo non uincitur mergi; sic euenit ut in
quibusdam stagnis ne lapides quidem pessum eant.
De solidis et duris loquor. Sunt enim multi pumi- 5
cosi et leues, ex quibus quae constant insulae in
<Ly>dia natant; Theophrastus est auctor.
Ipse ad 8.1
Cutil<i>as natantem insulam <uidi>, et alia in Vadi-
<mon>is lacu uehitur,—lacus in Sta<tonien>si est—.
Cutil<i>arum insula et arbores habet et herbas nutrit;
tamen aqua sustinetur et in hanc atque illam partem 5
non uento tantum sed aura compellitur, nec umquam
illi per diem ac noctem uno loco statio est; adeo
mouetur leui flatu.
Huic duplex causa est: aquae 9.1
grauitas medicatae et ob hoc ponderosae, et ipsius
insulae materia uectabilis, quae non est corporis
solidi, quamuis arbores alat. Fortasse enim leues
truncos frondesque in lacu sparsas pinguis umor 5
apprehendit ac uinxit.
Itaque, etiam si qua in 10.1
illa saxa sunt, inuenies exesa et fistulosa, qualia
sunt quae duratus umor efficit, utique circa medica-
torum fontium riuos, ubi purgamenta aquarum co-
<a>luerunt et spuma solidatur. Necessario leue est quod 5
ex uentoso inanique concretum est.
Quorundam 11.1
causa non potest reddi: quare aqua Nilotica fecun-
diores feminas faciat, adeo ut quarundam uiscera
longa sterilitate praeclusa ad conceptum relaxauerit;
quare quaedam in Lycia aquae conceptum feminarum 5
custodiant, quas solent petere quibus parum tenax
uulua est,—quod ad me attinet, pono ista inter
temere uulgata—. Creditum est quasdam aquas
scabiem afferre corporibus, quasdam uit<i>liginem et
foedam ex albo uarietatem, siue infusa, siue pota 10
sit; quod uitium dicunt habere aquam ex rore
collectam.
Quis non grauissimas esse aquas credat 12.1
quae in crystallum coeunt? Contra autem est.
Tenuissimis enim hoc euenit, quas frigus ob ipsam
tenuitatem facillime gelat. Unde autem fiat eius-
modi lapis, apud Graecos ex ipso nomine apparet; 5
κρύσταλλον enim appellant aeque hunc perlucidum
lapidem quam illam glaciem ex qua fieri lapis creditur.
Aqua enim caelestis minimum in se terreni habens,
cum induruit, longioris frigoris pertinacia spissatur
magis ac magis, donec omni aere excluso in se tota 10
compressa est, et umor qui fuerat lapis effectus est.