Sed monet me locus ut quaeram, cum
|
3.27.1.1
|
fatalis dies diluuii uenerit, quemadmodum magna
|
|
pars terrarum undis obruatur; utrum oceani uiribus
|
|
fiat et externum in nos pelagus exurgat, an crebri
|
|
sine intermissione imbres et elisa aestate hiems per-
|
5
|
tinax immensam uim aquarum ruptis nubibus deiciat,
|
|
an flumina tellus largius fundat aperiatque fontes
|
|
nouos, an non sit una tanto malo causa sed omnis
|
|
ratio consentiat et simul imbres cadant, flumina
|
|
increscant, maria sedibus suis excita procurrant et
|
10
|
omnia uno agmine ad exitium humani generis
|
|
incumbant.
|
|
Ita est. Nihil difficile naturae est,
|
2.1
|
utique ubi in finem sui properat. Ad originem rerum
|
|
parce utitur uiribus dispensatque se incrementis
|
|
fallentibus; subito ad ruinam toto impetu uenit.
|
|
Quam longo tempore opus est ut conceptus ad puer-
|
5
|
perium perduret infans; quantis laboribus tener
|
|
educatur; quam diligenti nutrimento obnoxium
|
|
nouissime corpus adolescit! At quam nullo negotio
|
|
soluitur! Vrbes constituit aetas, hora dissoluit;
|
|
momento fit cinis, diu silua; magna tutela stant ac
|
10
|
uigent omnia, cito ac repente dissiliunt.
|
|
Quicquid
|
3.1
|
ex hoc statu rerum natura flexerit, in exitium morta-
|
|
lium satis est. Ergo, cum affuerit illa necessitas
|
|
temporis, multas simul fata causas mouent. Neque
|
|
enim sine concussione mundi tanta mutatio est,
|
5
|
ut quidam putant, inter quos Fabianus est.
|
|
Primo
|
4.1
|
immodici cadunt imbres et sine ullis solibus triste
|
|
nubilo caelum est nebulaque continua et ex umido
|
|
spissa caligo numquam exiccantibus uentis. Inde
|
|
uitium satis est, segetum sine fruge surgentium
|
5
|
marcor. Tunc corruptis quae seruntur manu palustris
|
|
omnibus campis herba succrescit.
|
|
Mox iniuriam
|
5.1
|
et ualidiora sensere. Solutis quippe radicibus arbusta
|
|
procumbunt et uitis atque omne uirgultum non
|
|
tenetur solo, quod molle fluidumque est. Iam nec
|
|
gramina aut pabula laeta aquis sustinet. Fame
|
5
|
laboratur et manus ad antiqua alimenta porrigitur;
|
|
qua ilex est et quercus excutitur et quaecumque
|
|
in arduis arbor commissura astricta lapidum stetit.
|
|
Labant ac madent tecta et, in imum usque receptis
|
6.1
|
aquis, fundamenta desidunt ac tota humus stagnat.
|
|
Frustra titubantium fultura temptatur; omne enim
|
|
firmamentum in lubrico figitur et lutosa humo;
|
|
nihil stabile est.
|
5
|
Postquam magis magisque ingruunt
|
7.1
|
nimbi et congestae saeculis tabuerunt niues, deuo-
|
|
lutus torrens altissimis montibus rapit siluas male
|
|
haerentes et saxa resolutis remissa compagibus
|
|
rotat, abluit uillas et intermixtos dominis greges
|
5
|
deuehit; uulsisque minoribus tectis quae in transitu
|
|
abduxit, tandem in maiora uiolentus aberrat, urbes
|
|
et imp<ac>tos trahit moenibus suis populos, ruinam
|
|
an naufragium querantur incertos,—adeo simul
|
|
et quod opprimeret et quod mergeret uenit—.
|
10
|
Auctus deinde processu aliquo<t> in se torrentibus
|
|
raptis plana passim populatur; nouissime in materia
|
|
magna gentium <cadaueribus> onustus diffunditur.
|
|
Flumina uero suapte natura uasta et tempestatibus
|
8.1
|
rapida alueos reliquerunt. Quid tu esse Rhodanum,
|
|
quid putas Rhenum atque Danuuium, quibus torrens
|
|
etiam in canali suo cursus est, cum superfusi nouas
|
|
sibi fecere ripas ac scissa humo simul excessere alueo?
|
5
|
Quanta cum praecipitatione uoluuntur, ubi per
|
9.1
|
campestria fluens Rhenus ne spatio quidem langui<t>,
|
|
sed latissimas uelut per angustum aquas imp<u>lit;
|
|
cum Danuuius non iam radices nec media montium
|
|
stringit, sed iuga ipsa sollicitat ferens secum made-
|
5
|
facta montium latera rupesque disiectas et magnarum
|
|
promontoria regionum, quae fundamentis laboran-
|
|
tibus a continenti recesserunt, deinde non inue-
|
|
niens exitum—omnia enim ipse sibi praecluserat—,
|
|
in orbem redit, ingentemque terrarum ambitum atque
|
10
|
urbium uno uertice inuoluit!
|
|
Interim permanent imbres, fit caelum grauius
|
10.1
|
ac sic diu malum ex malo colligit. Quod olim fuerat
|
|
nubilum, nox est et quidem horrida ac terribilis
|
|
intercursu luminis diri. Crebra enim micant fulmina,
|
|
procellaeque quatiunt mare tunc primum auctum
|
5
|
fluminum accessu et sibi angustum. Iam enim pro-
|
|
mouet litus nec continetur suis finibus; sed prohi-
|
|
bent exire torrentes aguntque fluctum retro. Pars
|
|
tamen maior ut maligno ostio retenta restagnat et
|
|
agros in formam unius laci redigit.
|
10
|
Iam omnia,
|
11.1
|
qua prospici potest, aquis obsidentur; omnis tumulus
|
|
in profundo latet et immensa ubique altitudo est.
|
|
Tantum in summis montium iugis uada sunt;
|
|
in ea excelsissima cum liberis coniugibusque fugerunt
|
5
|
actis ante se gregibus. Dire<m>ptum inter miseros
|
|
commercium ac transitus, quoniam, quicquid sub-
|
|
missius erat, id unda compleuit.
|
|
Editissimis
|
12.1
|
quibusque adhaerebant reliquiae generis humani,
|
|
quibus in extrema perductis hoc unum solacio fuit
|
|
quod transierat in stuporem metus. Non uacabat
|
|
timere mirantibus, nec dolor quidem habebat locum;
|
5
|
quippe uim suam perdit in eo qui ultra sensum mali
|
|
miser est.
|
|
Ergo insularum modo eminent
|
13.1
|
montes et sparsas Cycladas augent,
|
|
ut ait ille poetarum ingeniosissimus egregie. Sicut
|
|
illud pro magnitudine rei dixit
|
|
Omnia pontus erat, deerant quoque litora ponto,
|
5
|
ni tantum impetum ingenii et materiae ad pueriles
|
|
ineptias reduxisset:
|
|
Nat lupus inter oves, fuluos uehit unda leones.
|
|
Non est res satis sobria lasciuire deuorato orbe
|
14.1
|
terrarum. Dixit ingentia et tantae confusionis
|
|
imaginem cepit, cum dixit:
|
|
Expatiata ruunt per apertos flumina campos,
|
|
. . . . . pressaeque labant sub gurgite turres.
|
5
|
magnifice haec, si non curauerit quid oues et lupi
|
|
faciant. Natari autem in diluuio et in illa rapina
|
|
potest? aut non eodem impetu pecus omne quo
|
|
raptum erat mersum est?
|
|
Concepisti imaginem
|
15.1
|
quantam debebas, obrutis omnibus terris caelo
|
|
ipso in terram ruente. Perfer. Scies quid deceat, si
|
|
cogitaueris orbem terrarum natare.
|
|