—Quid ergo? inquit, si perpetuae sunt causae 3.11.1.1
quibus flumina oriuntur ac fontes, quare aliquando
siccantur, aliquando quibus non fuerunt locis exeunt?
—Saepe motu terrarum itinera turbantur et ruina
interscindit cursum aquis, quae retentae nouos 5
exitus quaerunt et aliquo impetum faciunt aut
ipsius quassatione terrae aliunde alio transferuntur.
Apud nos solet euenire ut amisso canali suo 2.1
flumina primum refundantur, deinde quia perdide-
runt uiam faciant. Hoc ait accidisse Theophrastus
in Coryco monte, in quo post terrarum tremorem
noua uis fontium emersit. 5
Sicut alias quoque 3.1
causas interuenire opinatur, quae aliter <e>uocent aquas
aut cursu suo deiciant et auertant. Fuit aliquando
aquarum inops Haemus sed, cum Gallorum gens a
Cassandro obsessa in illum se contulisset et siluas 5
cecidisset, ingens aquarum copia apparuit, quas uide-
licet in alimentum suum nemora ducebant. Quibus
e<u>ersis umor qui desiit in arbusta consumi super-
fusus est.
Idem ait et circa Magnesiam accidisse. 4.1
Sed, pace Theophrasti dixisse liceat, non est hoc
simile ueri, quia fere aquosissima sunt quaecumque
umbrosissima. Quod non eueniret, si aquas arbusta
siccarent, quibus alimentum ex proximo est; flu- 5
minum uero uis ex intimo manat ultraque concipitur
quam radicibus euagari licet. Deinde succisae arbores
plus umoris desiderant; non enim tantum id quo
uiuant, sed quo crescant trahunt.
Idem ait circa 5.1
Arcadiam, quae urbs in Creta insula fuit, fontes et
riuos substitisse, quia desierit coli terra diruta urbe;
postea uero quam cultores <re>ceperit, aquas quoque
recepisse. Causam siccitatis hanc ponit quod obdu- 5
ruerit constricta tellus nec potuerit imbres inagitata
transmittere. Quomodo ergo plurimos uidemus in
locis desertissimis fontes?
Plura denique inuenimus 6.1
quae propter aquas coli coeperunt quam quae aquas
habere coeperint, quia colebantur. Non esse enim
pluuialem hanc quae uastissima flumina a fonte
statim magnis apta nauigiis defert, ex hoc intellegas 5
licet quod per hiemem aestatemque par est a capite
deiectus. Pluuia potest facere torrentem, non potest
amnem aequali inter ripas suas tenore labentem;
quem non faciunt imbres, sed incitant.