| LIBER SEXTVS | |
| Nuntia multiuago Danaas perlabitur urbes | 6.1 |
| Fama gradu, sancire nouo sollemnia busto | |
| Inachidas ludumque super, quo Martia bellis | |
| praesudare paret seseque accendere uirtus. | |
| Graium ex more decus: primus Pisaea per arua | 5 |
| hunc pius Alcides Pelopi certauit honorem | |
| puluereumque fera crinem detersit oliua; | |
| proxima uipereo celebratur libera nexu | |
| Phocis, Apollineae bellum puerile pharetrae; | |
| mox circum tristes seruata Palaemonis aras | 10 |
| nigra superstitio, quotiens animosa resumit | |
| Leucothea gemitus et amica ad litora festa | |
| tempestate uenit: planctu conclamat uterque | |
| Isthmos, Echioniae responsant flebile Thebae. | |
| et nunc eximii regum, quibus Argos alumnis | 15 |
| conexum caelo, quorumque ingentia tellus | |
| Aonis et Tyriae suspirant nomina matres, | |
| concurrunt nudasque mouent in proelia uires. | |
| ceu primum ausurae trans alta ignota biremes, | |
| seu Tyrrhenam hiemem, seu stagna Aegaea lacessant, | 20 |
| tranquillo prius arma lacu clauumque leuesque | |
| explorant remos atque ipsa pericula discunt; | |
| at cum experta cohors, tunc pontum inrumpere fretae | |
| longius ereptasque oculis non quaerere terras. | |
| clara laboriferos caelo Tithonia currus | 25 |
| extulerat uigilesque deae pallentis habenas | |
| et Nox et cornu fugiebat Somnus inani; | |
| iam plangore uiae, gemitu iam regia mugit | |
| flebilis, acceptos longe nemora auia frangunt | |
| multiplicantque sonos. sedet ipse exutus honoro | 30 |
| uittarum nexu genitor squalentiaque ora | |
| sparsus et incultam ferali puluere barbam. | |
| asperior contra planctusque egressa uiriles | |
| exemplo famulas premit hortaturque uolentes | |
| orba parens, lacerasque super procumbere nati | 35 |
| reliquias ardet totiensque auulsa refertur. | |
| arcet et ipse pater. mox ut maerentia dignis | |
| uultibus Inachii penetrarunt limina reges, | |
| ceu noua tunc clades et primo saucius infans | |
| uulnere letalisue inrumperet atria serpens, | 40 |
| sic alium ex alio quamquam lassata fragorem | |
| pectora congeminant, integratoque resultant | |
| accensae clamore fores: sensere Pelasgi | |
| inuidiam et lacrimis excusant crimen obortis. | |
| ipse, datum quotiens intercisoque tumultu | 45 |
| conticuit stupefacta domus, solatur Adrastus | |
| adloquiis genitorem ultro, nunc fata recensens | |
| resque hominum duras et inexorabile pensum, | |
| nunc aliam prolem mansuraque numine dextro | |
| pignora. nondum orsis modus, et lamenta redibant. | 50 |
| ille quoque adfatus non mollius audit amicos | |
| quam trucis Ionii rabies clamantia ponto | |
| uota uirum aut tenues curant uaga fulmina nimbos. | |
| tristibus interea ramis teneraque cupresso | |
| damnatus flammae torus et puerile feretrum | 55 |
| texitur: ima uirent agresti stramina cultu; | |
| proxima gramineis operosior area sertis, | |
| et picturatus morituris floribus agger; | |
| tertius adsurgens Arabum strue tollitur ordo | |
| Eoas complexus opes incanaque glebis | 60 |
| tura et ab antiquo durantia cinnama Belo. | |
| summa crepant auro, Tyrioque attollitur ostro | |
| molle supercilium, teretes hoc undique gemmae | |
| inradiant, medio Linus intertextus acantho | |
| letiferique canes: opus admirabile semper | 65 |
| oderat atque oculos flectebat ab omine mater. | |
| arma etiam et ueterum exuuias circumdat auorum | |
| gloria mixta malis adflictaeque ambitus aulae, | |
| ceu grande exequiis onus atque inmensa ferantur | |
| membra rogo, sed cassa tamen sterilisque dolentes | 70 |
| fama iuuat, paruique augescunt funere manes. | |
| inde ingens lacrimis honor et miseranda uoluptas, | |
| muneraque in cineres annis grauiora feruntur; | |
| namque illi et pharetras breuioraque tela dicarat | |
| festinus uoti pater insontesque sagittas; | 75 |
| iam tunc et nota stabuli de gente probatos | |
| in nomen pascebat equos cinctusque sonantes | |
| armaque maiores expectatura lacertos. | |
| [spes auidi quas, non in nomen credula, uestes | |
| urguebat studio cultusque insignia regni | 80 |
| purpureos sceptrumque minus, cuncta ignibus atris | |
| damnat atrox suaque ipse parens gestamina ferri, | |
| si damnis rabidum queat exaturare dolorem.] | |
| parte alia gnari monitis exercitus instat | |
| auguris aeriam truncis nemorumque ruina, | 85 |
| montis opus, cumulare pyram, quae crimina caesi | |
| anguis et infausti cremet atra piacula belli. | |
| [his labor accisam Nemeen umbrosaque tempe | |
| praecipitare solo lucosque ostendere Phoebo.] | |
| sternitur extemplo ueteres incaedua ferro | 90 |
| silua comas, largae qua non opulentior umbrae | |
| Argolicos inter saltusque educta Lycaeos | |
| extulerat super astra caput: stat sacra senectae | |
| numine, nec solos hominum transgressa ueterno | |
| fertur auos, Nymphas etiam mutasse superstes | 95 |
| Faunorumque greges. aderat miserabile luco | |
| excidium: fugere ferae, nidosque tepentes | |
| absiliunt (metus urguet) aues; cadit ardua fagus | |
| Chaoniumque nemus brumaeque inlaesa cupressus, | |
| procumbunt piceae, flammis alimenta supremis, | 100 |
| ornique iliceaeque trabes metuendaque suco | |
| taxus et infandos belli potura cruores | |
| fraxinus atque situ non expugnabile robur. | |
| hinc audax abies et odoro uulnere pinus | |
| scinditur, adclinant intonsa cacumina terrae | 105 |
| alnus amica fretis nec inhospita uitibus ulmus. | |
| dat gemitum tellus: non sic euersa feruntur | |
| Ismara cum fracto Boreas caput extulit antro, | |
| non grassante Noto citius nocturna peregit | |
| flamma nemus. linquunt flentes dilecta locorum | 110 |
| otia cana Pales Siluanusque arbiter umbrae | |
| semideumque pecus, migrantibus aggemit illis | |
| silua, nec amplexae dimittunt robora Nymphae. | |
| ut cum possessas auidis uictoribus arces | |
| dux raptare dedit, uix signa audita, nec urbem | 115 |
| inuenias; ducunt sternuntque abiguntque feruntque | |
| inmodici, minor ille fragor quo bella gerebant. | |
| iamque pari cumulo geminas, hanc tristibus umbris | |
| ast illam superis, aequus labor auxerat aras, | |
| cum signum luctus cornu graue mugit adunco | 120 |
| tibia, cui teneros suetum producere manes | |
| lege Phrygum maesta. Pelopem monstrasse ferebant | |
| exequiale sacrum carmenque minoribus umbris | |
| utile, quo geminis Niobe consumpta pharetris | |
| squalida bissenas Sipylon deduxerat urnas. | 125 |
| portant inferias arsuraque fercula primi | |
| Graiorum, titulisque pios testantur honores | |
| gentis quisque suae; longo post tempore surgit | |
| colla super iuuenum (numero dux legerat omni) | |
| ipse fero clamore torus. cinxere Lycurgum | 130 |
| Lernaei proceres, genetricem mollior ambit | |
| turba; nec Hypsipyle raro subit agmine: uallant | |
| Inachidae memores, sustentant liuida nati | |
| bracchia et inuentae concedunt plangere matri. | |
| illic infaustos ut primum egressa penates | 135 |
| Eurydice, nudo uocem de pectore rumpit | |
| planctuque et longis praefata ululatibus infit: | |
| 'non hoc Argolidum coetu circumdata matrum | |
| speraui te, nate, sequi, nec talia demens | |
| fingebam uotis annorum elementa tuorum, | 140 |
| nil saeuum reputans: etenim his in finibus aeui | |
| unde ego bella tibi Thebasque ignara timerem? | |
| cui superum nostro committere sanguine pugnas | |
| dulce? quis hoc armis uouit scelus? at tua nondum, | |
| Cadme, domus, nullus Tyrio grege plangitur infans. | 145 |
| primitias egomet lacrimarum et caedis acerbae, | |
| ante tubas ferrumque, tuli, dum deside cura | |
| credo sinus fidos altricis et ubera mando. | |
| quidni ego? narrabat seruatum fraude parentem | |
| insontesque manus. en quam ferale putemus | 150 |
| abiurasse sacrum et Lemni gentilibus unam | |
| inmunem furiis! haec illa (et creditis ausae?) | |
| haec pietate potens solis abiecit in aruis— | |
| non regem dominumque—alienos impia partus, | |
| hoc tantum, siluaque infamis tramite liquit | 155 |
| quem non anguis atrox (quid enim hac opus, ei mihi, leti | |
| mole fuit?) tantum caeli uiolentior aura | |
| impulsaeque Noto frondes cassusque ualeret | |
| exanimare timor. nec uos incessere luctu | |
| orba habeo, fixum matri inmotumque manebat | 160 |
| hac altrice nefas; †atquin et blandus ad illam | |
| nate magis solam nosse atque audire uocantem | |
| ignarusque mei† nulla ex te gaudia matri. | |
| illa tuos questus lacrimososque impia risus | |
| audiit et uocis decerpsit murmura primae. | 165 |
| illa tibi genetrix semper dum uita manebat, | |
| nunc ego. sed miserae mihi nec punire potestas | |
| sic meritam! quid dona, duces, quid inania fertis | |
| iusta rogis? illam (nil poscunt amplius umbrae), | |
| illam, oro, cineri simul excisaeque parenti | 170 |
| reddite, quaeso, duces, per ego haec primordia belli | |
| cui peperi; sic aequa gemant mihi funera matres | |
| Ogygiae.' sternit crines iteratque precando: | |
| 'reddite, nec uero crudelem auidamque uocate | |
| sanguinis: occumbam pariter, dum uulnere iusto | 175 |
| exaturata oculos unum impellamur in ignem.' | |
| talia uociferans alia de parte gementem | |
| Hypsipylen (neque enim illa comas nec pectora seruat) | |
| agnouit longe et socium indignata dolorem: | |
| 'hoc saltem, o proceres, tuque o, cui pignora nostri | 180 |
| proturbata tori: prohibete, auferte supremis | |
| inuisam exequiis. quid se funesta parenti | |
| miscet et in nostris spectatur et ipsa ruinis?' | |
| [cui luget complexa suos?' dixitque repente | |
| concidit abruptisque obmutuit ore querelis.] | 185 |
| sic ait abruptisque inmutuit ore querelis. | 185b |
| non secus ac primo fraudatum lacte iuuencum, | 186 |
| cui trepidae uires et solus ab ubere sanguis, | |
| seu fera seu duras auexit pastor ad aras; | |
| nunc uallem spoliata parens, nunc flumina questu, | |
| nunc armenta mouet uacuosque interrogat agros; | 190 |
| tunc piget ire domum, maestoque nouissima campo | |
| exit et oppositas impasta auertitur herbas. | |
| at genitor sceptrique decus cultusque Tonantis | |
| inicit ipse rogis, tergoque et pectore fusam | |
| caesariem ferro minuit sectisque iacentis | 195 |
| obnubit tenuia ora comis, ac talia fletu | |
| uerba pio miscens: 'alio tibi, perfide, pacto, | |
| Iuppiter, hunc crinem uoti reus ante dicaram, | |
| si pariter uirides nati libare dedisses | |
| ad tua templa genas; sed non ratus ore sacerdos, | 200 |
| damnataeque preces; ferat haec, quae dignior, umbra.' | |
| iam face subiecta primis in frondibus ignis | |
| exclamat; labor insanos arcere parentes. | |
| stant iussi Danaum atque obtentis eminus armis | |
| prospectu uisus interclusere nefasto. | 205 |
| ditantur flammae; non umquam opulentior illic | |
| ante cinis: crepitant gemmae, atque inmane liquescit | |
| argentum, et pictis exsudat uestibus aurum; | |
| nec non Assyriis pinguescunt robora sucis, | |
| pallentique croco strident ardentia mella, | 210 |
| spumantesque mero paterae uerguntur et atri | |
| sanguinis et rapto gratissima cymbia lactis. | |
| tunc septem numero turmas (centenus ubique | |
| surgit eques) uersis ducunt insignibus ipsi | |
| Graiugenae reges, lustrantque ex more sinistro | 215 |
| orbe rogum et stantes inclinant puluere flammas. | |
| ter curuos egere sinus, inlisaque telis | |
| tela sonant, quater horrendum pepulere fragorem | |
| arma, quater mollem famularum bracchia planctum. | |
| semianimas alter pecudes spirantiaque ignis | 220 |
| accipit armenta; hic luctus abolere nouique | |
| funeris auspicium uates, quamquam omina sentit | |
| uera, iubet: dextri gyro et uibrantibus hastis | |
| hac redeunt, raptumque suis libamen ab armis | |
| quisque iacit, seu frena libet seu cingula flammis | 225 |
| mergere seu iaculum summae seu cassidis umbram. | |
| [multa gemunt extra raucis concentibus agri, | |
| et lituis aures circum pulsantur acutis. | |
| terretur clamore nemus: sic Martia uellunt | |
| signa tubae, nondum ira calet, nec sanguine ferrum | 230 |
| inrubuit, primus bellorum comitur illo | |
| uultus, honoris opus. stat adhuc incertus in alta | |
| nube quibus sese Mauors indulgeat armis.] | |
| finis erat, lassusque putres iam Mulciber ibat | |
| in cineres; instant flammis multoque soporant | 235 |
| imbre rogum, posito donec cum sole labores | |
| exhausti; seris uix cessit cura tenebris. | |
| roscida iam nouies caelo dimiserat astra | |
| Lucifer et totidem Lunae praeuenerat ignes | |
| mutato nocturnus equo (nec conscia fallit | 240 |
| sidera et alterno deprenditur unus in ortu): | |
| mirum opus accelerasse manus! stat saxea moles, | |
| templum ingens cineri, rerumque effictus in illa | |
| ordo docet casus: fessis hic flumina monstrat | |
| Hypsipyle Danais, hic reptat flebilis infans, | 245 |
| hic iacet, extremum tumuli circum asperat orbem | |
| squameus; expectes morientis ab ore cruenta | |
| sibila, marmorea sic uoluitur anguis in hasta. | |
| iamque auidum pugnas uisendi uulgus inermes | |
| (fama uocat cunctos) aruis ac moenibus adsunt | 250 |
| exciti; illi etiam quis belli incognitus horror, | |
| quos effeta domi, quos prima reliquerat aetas, | |
| conueniunt: non aut Ephyraeo in litore tanta | |
| umquam aut Oenomai fremuerunt agmina circo. | |
| collibus incuruis uiridique obsessa corona | 255 |
| uallis in amplexu nemorum sedet; hispida circum | |
| stant iuga, et obiectus geminis umbonibus agger | |
| campum exire uetat, longo quem tramite planum | |
| gramineae frontes sinuataque caespite uiuo | |
| mollia non subitis augent fastigia cliuis. | 260 |
| illic conferti, iam sole rubentibus aruis, | |
| bellatrix sedere cohors; ibi corpore mixto | |
| metiri numerum uultusque habitusque suorum | |
| dulce uiris, tantique iuuat fiducia belli. | |
| centum ibi nigrantes, armenti robora, tauros | 265 |
| lenta mole trahunt; idem numerusque colorque | |
| matribus et nondum lunatis fronte iuuencis. | |
| exin magnanimum series antiqua parentum | |
| inuehitur, miris in uultum animata figuris. | |
| primus anhelantem duro Tirynthius angens | 270 |
| pectoris attritu sua frangit in ossa leonem. | |
| haud illum impauidi quamuis et in aere suumque | |
| Inachidae uidere decus. pater ordine iuncto | |
| laeuus harundineae recubans super aggere ripae | |
| cernitur emissaeque indulgens Inachus urnae. | 275 |
| Io post tergum, iam prona dolorque parentis, | |
| spectat inocciduis stellatum uisibus Argum. | |
| ast illam melior Phariis erexerat aruis | |
| Iuppiter atque hospes iam tunc Aurora colebat. | |
| Tantalus inde parens, non qui fallentibus undis | 280 |
| inminet aut refugae sterilem rapit aera siluae, | |
| sed pius et magni uehitur conuiua Tonantis. | |
| parte alia uictor curru Neptunia tendit | |
| lora Pelops, prensatque rotas auriga natantes | |
| Myrtilos et uolucri iam iamque relinquitur axe. | 285 |
| et grauis Acrisius speciesque horrenda Coroebi | |
| et Danae culpata sinus et in amne reperto | |
| tristis Amymone, paruoque Alcmena superbit | |
| Hercule tergemina crinem circumdata luna. | |
| iungunt discordes inimica in foedera dextras | 290 |
| Belidae fratres, sed uultu mitior astat | |
| Aegyptus; Danai manifestum agnoscere ficto | |
| ore notas pacisque malae noctisque futurae. | |
| mille dehinc species. tandem satiata uoluptas | |
| praestantesque uiros uocat ad sua praemia uirtus. | 295 |
| primus sudor equis. dic incluta, Phoebe, regentum | |
| nomina, dic ipsos; neque enim generosior umquam | |
| alipedum conlata acies, ceu praepete cursu | |
| confligant densae uolucres aut litore in uno | |
| Aeolus insanis statuat certamina uentis. | 300 |
| ducitur ante omnes rutilae manifestus Arion | |
| igne iubae. Neptunus equo, si certa priorum | |
| fama, pater; primus teneri laesisse lupatis | |
| ora et litoreo domitasse in puluere fertur, | |
| uerberibus parcens; etenim insatiatus eundi | 305 |
| ardor et hiberno par inconstantia ponto. | |
| saepe per Ionium Libycumque natantibus ire | |
| interiunctus equis omnesque adsuerat in oras | |
| caeruleum deferre patrem; stupuere relicta | |
| Nubila, certantesque Eurique Notique sequuntur. | 310 |
| nec minor in terris bella Eurysthea gerentem | |
| Amphitryoniaden alto per gramina sulco | |
| duxerat, illi etiam ferus indocilisque teneri. | |
| mox diuum dono regis dignatus Adrasti | |
| imperia et multum mediis mansueuerat annis. | 315 |
| tunc rector genero Polynici indulget agendum | |
| multa monens, ubi feruor equo, qua suetus ab arte | |
| mulceri, ne saeua manus, ne liber habenis | |
| impetus. 'urgue alios,' inquit, 'stimulisque minisque; | |
| ille ibit, minus ipse uoles.' sic ignea lora | 320 |
| cum daret et rapido Sol natum imponeret axi, | |
| gaudentem lacrimans astra insidiosa docebat | |
| nolentesque teri zonas mediamque polorum | |
| temperiem: pius ille quidem et formidine cauta, | |
| sed iuuenem durae prohibebant discere Parcae. | 325 |
| Oebalios sublimis agit, spes proxima palmae, | |
| Amphiaraus equos; tua furto lapsa propago, | |
| Cyllare, dum Scythici diuersus ad ostia Ponti | |
| Castor Amyclaeas remo permutat habenas. | |
| ipse habitu niueus, niuei dant colla iugales, | 330 |
| concolor est albis et cassis et infula cristis. | |
| quin et Thessalicis felix Admetus ab oris | |
| uix steriles compescit equas, Centaurica dicunt | |
| semina: credo, adeo sexum indignantur, et omnis | |
| in uires adducta Venus; noctemque diemque | 335 |
| adsimulant maculis internigrantibus albae: | |
| tantus uterque color, credi nec degener illo | |
| de grege, Castaliae stupuit qui sibila cannae | |
| laetus et audito contempsit Apolline pasci. | |
| ecce et Iasonidae iuuenes, noua gloria matris | 340 |
| Hypsipyles, subiere iugo, quo uectus uterque, | |
| nomen auo gentile Thoas atque omine dictus | |
| Euneos Argoo. geminis eadem omnia: uultus, | |
| currus, equi, uestes, par et concordia uoti, | |
| uincere uel solo cupiunt a fratre relinqui. | 345 |
| it Chromis Hippodamusque, alter satus Hercule magno, | |
| alter ab Oenomao: dubites uter effera presset | |
| frena magis. Getici pecus hic Diomedis, at ille | |
| Pisaei iuga patris habet, crudelibus ambo | |
| exuuiis diroque imbuti sanguine currus. | 350 |
| metarum instar erat hinc nudo robore quercus, | |
| olim omnes exuta comas, hinc saxeus umbo, | |
| arbiter agricolis; finem iacet inter utrumque | |
| quale quater iaculo spatium, ter harundine, uincas. | |
| interea cantu Musarum nobile mulcens | 355 |
| concilium citharaeque manus insertus Apollo | |
| Parnasi summo spectabat ab aethere terras. | |
| . . . | 357a |
| orsa deum, nam saepe Iouem Phlegramque suique | 358 |
| anguis opus fratrumque pius cantarat honores. | |
| tunc aperit quis fulmen agat, quis sidera ducat | 360 |
| spiritus, unde animi fluuiis, quae pabula uentis, | |
| quo fonte inmensum uiuat mare, quae uia solis | |
| praecipitet noctem, quae porrigat, imane tellus | |
| an media et rursus mundo succincta latenti. | |
| finis erat, differt auidas audire sorores, | 365 |
| dumque chelyn lauro tectumque inlustre coronae | |
| subligat et picto discingit pectora limbo, | |
| haud procul Herculeam Nemeen clamore reductus | |
| aspicit atque illic ingens certaminis instar | |
| quadriiugi. noscit cunctos, et forte propinquo | 370 |
| constiterant Admetus et Amphiaraus in aruo. | |
| tunc secum: 'quisnam iste duos, fidissima Phoebi | |
| nomina, commisit deus in discrimina reges? | |
| ambo pii carique ambo; nequeam ipse priorem | |
| dicere. Peliacis hic cum famularer in aruis | 375 |
| (sic Iouis imperia et nigrae uoluere Sorores), | |
| tura dabat famulo nec me sentire minorem | |
| ausus; at hic tripodum comes et pius artis alumnus | |
| aetheriae. potior meritis tamen ille, sed huius | |
| extrema iam fila colu; datur ordo senectae | 380 |
| Admeto serumque mori; tibi nulla supersunt | |
| gaudia, nam Thebae iuxta et tenebrosa uorago. | |
| scis miser, et nostrae pridem cecinere uolucres.' | |
| dixit, et os fletu paene inuiolabile tinctus | |
| extemplo Nemeen radiante per aera saltu | 385 |
| ocior et patrio uenit igne suisque sagittis. | |
| ipse olim in terris, caelo uestigia durant, | |
| claraque per zephyros etiamnum semita lucet. | |
| et iam sortitus Prothous uersarat aena | |
| casside, iamque locus cuique est et liminis ordo. | 390 |
| terrarum decora ampla uiri, decora aequa iugales, | |
| diuum utrumque genus, stant uno margine clausi, | |
| spesque audaxque una metus et fiducia pallens. | |
| nil fixum cordi: pugnant exire pauentque, | |
| concurrit summos animosum frigus in artus. | 395 |
| qui dominis, idem ardor equis; face lumina surgunt, | |
| ora sonant morsu, spumisque et sanguine ferrum | |
| uritur, impulsi nequeunt obsistere postes | |
| claustraque, compressae transfumat anhelitus irae. | |
| stare adeo miserum est, pereunt uestigia mille | 400 |
| ante fugam, absentemque ferit grauis ungula campum. | |
| circumstant fidi, nexusque et torta iubarum | |
| expediunt firmantque animos et plurima monstrant. | |
| insonuit contra Tyrrhenum murmur, et omnes | |
| exiluere loco. quae tantum carbasa ponto, | 405 |
| quae bello sic tela uolant, quae nubila caelo? | |
| amnibus hibernis minor est, minor impetus igni, | |
| tardius astra cadunt, glomerantur tardius imbres, | |
| tardius e summo decurrunt flumina monte. | |
| emissos uidere atque agnouere Pelasgi, | 410 |
| et iam rapti oculis, iam caeco puluere mixti | |
| una in nube latent, uultusque umbrante tumultu | |
| uix inter sese clamore et nomine noscunt. | |
| euoluere globum, et spatio quo quisque ualebat | |
| diducti. delet sulcos iterata priores | 415 |
| orbita, nunc auidi prono iuga pectore tangunt, | |
| nunc pugnante genu et pressis duplicantur habenis. | |
| colla toris crinita tument, stantesque repectit | |
| aura iubas, bibit albentes humus arida nimbos. | |
| fit sonus inmanisque pedum tenuisque rotarum: | 420 |
| nulla manu requies, densis insibilat aer | |
| uerberibus; gelida non crebrior exilit Arcto | |
| grando, nec Oleniis manant tot cornibus imbres. | |
| senserat adductis alium praesagus Arion | |
| stare ducem loris, dirumque expauerat insons | 425 |
| Oedipodioniden; iam illinc a limine discors | |
| iratusque oneri solito truculentior ardet. | |
| Inachidae credunt accensum laudibus; ille | |
| aurigam fugit, aurigae furiale minatur | |
| efferus, et campo dominum circumspicit omni. | 430 |
| ante tamen cunctos sequitur longeque secundus | |
| Amphiaraus agit, quem Thessalus aequat eundo | |
| Admetus; iuxta gemini, nunc Euneos ante | |
| et nunc ante Thoas, cedunt uincuntque, nec umquam | |
| ambitiosa pios conlidit gloria fratres. | 435 |
| postremum discrimen erant Chromis asper et asper | |
| Hippodamus, non arte rudes, sed mole tenentur | |
| cornipedum; prior Hippodamus fert ora sequentum, | |
| fert gemitus multaque umeros incenditur aura. | |
| sperauit flexae circum compendia metae | 440 |
| interius ductis Phoebeius augur habenis | |
| anticipasse uiam; nec non et Thessalus heros | |
| spe propiore calet, dum non cohibente magistro | |
| spargitur in gyros dexterque exerrat Arion. | |
| iam prior Oeclides et iam non tertius ibat | 445 |
| Admetus, laxo cum denique ab orbe reductus | |
| aequoreus sonipes premit euaditque parumper | |
| gauisos; subit astra fragor, caelumque tremescit, | |
| omniaque excusso patuere sedilia uulgo. | |
| sed nec lora regit nec uerbera pallidus audet | 450 |
| Labdacides: lassa ueluti ratione magister | |
| in fluctus, in saxa ruit nec iam amplius astra | |
| respicit et uictam proiecit casibus artem. | |
| rursus praecipites in recta ac deuia campi | |
| obliquant tenduntque uias, iterum axibus axes | 455 |
| inflicti, radiisque rotae; pax nulla fidesque. | |
| bella geri ferro leuius, bella horrida, credas; | |
| is furor in laudes. trepidant mortemque minantur, | |
| multaque transuersis praestringitur ungula campis. | |
| nec iam sufficiunt stimuli, non uerbera; uoce | 460 |
| nominibusque cient Pholoen Admetus et Irin | |
| funalemque Thoen, rapidum Danaeius augur | |
| Ascheton increpitans meritumque uocabula Cycnum. | |
| audit et Herculeum Strymon Chromin, Euneon audit | |
| igneus Aetion; tardumque Cydona lacessit | 465 |
| Hippodamus, uariumque Thoas rogat ire Podarcen. | |
| solus Echionides errante silentia curru | |
| maesta tenet trepidaque timet se uoce fateri. | |
| uixdum coeptus equis labor, et iam puluere quarto | |
| campum ineunt, iamque et tepidis sudoribus artus | 470 |
| effeti, et crassum rapit eiectatque uaporem | |
| cornipedum flammata sitis, nec iam integer illis | |
| impetus, et longi suspendunt ilia flatus. | |
| hic anceps Fortuna diu decernere primum | |
| ausa uenit. ruit, Haemonium dum feruidus instat | 475 |
| Admetum superare, Thoas, nec praetulit ullam | |
| frater opem. uelit ille quidem, sed Martius ante | |
| obstitit Hippodamus mediasque inmisit habenas. | |
| mox Chromis Hippodamum metae interioris ad orbem | |
| uiribus Herculeis et toto robore patris | 480 |
| axe tenet prenso; luctantur abire iugales | |
| nequiquam frenosque et colla rigentia tendunt. | |
| ut Siculas si quando rates tenet aestus et ingens | |
| auster agit, medio stant uela tumentia ponto. | |
| tunc ipsum fracto curru deturbat, et isset | 485 |
| ante Chromis; sed Thraces equi ut uidere iacentem | |
| Hippodamum, redit illa fames, iam iamque trementem | |
| partiti furiis, ni frena ipsosque frementes | |
| oblitus palmae retro Tirynthius heros | |
| torsisset uictusque et conlaudatus abisset. | 490 |
| at tibi promissos iamdudum Phoebus honores, | |
| Amphiarae, cupit. tandem ratus apta fauori | |
| tempora puluerei uenit in spatia horrida circi, | |
| cum iam in fine uiae, et summum uictoria nutat; | |
| anguicomam monstri effigiem, saeuissima uisu | 495 |
| ora, mouet siue ille Erebo seu finxit in astus | |
| temporis, innumera certe formidine cultum | |
| tollit in astra nefas. non illud ianitor atrae | |
| impauidus Lethes, non ipsae horrore sine alto | |
| Eumenides uidisse queant, turbasset euntes | 500 |
| Solis equos Martisque iugum. nam flauus Arion | |
| ut uidit, saliere iubae, atque erectus in armos | |
| stat sociumque iugi comitesque utrimque laboris | |
| secum alte suspendit equos. ruit ilicet exul | |
| Aonius nexusque diu per terga uolutus | 505 |
| exuit: abripitur longe moderamine liber | |
| currus; at hunc putri praeter tellure iacentem | |
| Taenarii currus et Thessalus axis et heros | |
| Lemnius obliqua, quantum uitare dabatur, | |
| transabiere fuga. tandem caligine mersum | 510 |
| erigit accursu comitum caput aegraque tollit | |
| membra solo, et socero redit haud speratus Adrasto. | |
| quis mortis, Thebane, locus, nisi dura negasset | |
| Tisiphone, quantum poteras dimittere bellum! | |
| te Thebe fraterque palam, te plangeret Argos, | 515 |
| te Nemea, tibi Lerna comas Larisaque supplex | |
| poneret, Archemori maior colerere sepulcro. | |
| tum uero Oeclides, quamquam iam certa sequenti | |
| praemia, cum uacuus domino praeiret Arion, | |
| ardet adhuc cupiens uel inanem uincere currum. | 520 |
| dat uires refouetque deus; uolat ocior Euro, | |
| ceu modo carceribus dimissus in arua solutis, | |
| uerberibusque iubas et terga lacessit habenis | |
| Ascheton increpitansque leuem Cycnumque niualem. | |
| nunc, saltem dum nemo prior, rapit igneus orbes | 525 |
| axis, et effusae longe sparguntur harenae. | |
| dat gemitum tellus et iam tum saeua minatur. | |
| forsitan et uicto prior isset Arione Cycnus, | |
| sed uetat aequoreus uinci pater: hinc uice iusta | |
| gloria mansit equo, cessit uictoria uati. | 530 |
| huic pretium palmae gemini cratera ferebant | |
| Herculeum iuuenes: illum Tirynthius olim | |
| ferre manu sola spumantemque ore supino | |
| uertere, seu monstri uictor seu Marte, solebat. | |
| Centauros habet arte truces aurumque figuris | 535 |
| terribile: hic mixta Lapitharum caede rotantur | |
| saxa, faces (aliique iterum crateres); ubique | |
| ingentes morientum irae; tenet ipse furentem | |
| Hylaeum et torta molitur robora barba. | |
| at tibi Maeonio fertur circumflua limbo | 540 |
| pro meritis, Admete, chlamys repetitaque multo | |
| murice: Phrixei natat hic contemptor ephebus | |
| aequoris et picta tralucet caerulus unda; | |
| in latus ire manu mutaturusque uidetur | |
| bracchia, nec siccum speres in stamine crinem; | 545 |
| contra autem frustra sedet anxia turre suprema | |
| Sestias in speculis, moritur prope conscius ignis. | |
| has Adrastus opes dono uictoribus ire | |
| imperat; at generum famula solatur Achaea. | |
| sollicitat tunc ampla uiros ad praemia cursu | 550 |
| praeceleres: agile studium et tenuissima uirtus, | |
| pacis opus, cum sacra uocant, nec inutile bellis | |
| subsidium, si dextra neget. prior omnibus Idas, | |
| nuper Olympiacis umbratus tempora ramis, | |
| prosilit; excipiunt plausu Pisaea iuuentus | 555 |
| Eleaeque manus. sequitur Sicyonius Alcon, | |
| et bis in Isthmiaca uictor clamatus harena | |
| Phaedimus, alipedumque fugam praegressus equorum | |
| ante Dymas, sed tunc aeuo tardante secutus. | |
| multi et, quos uarii tacet ignorantia uulgi, | 560 |
| hinc atque hinc subiere. sed Arcada Parthenopaeum | |
| appellant densique cient uaga murmura circi. | |
| nota parens cursu; quis Maenaliae Atalantes | |
| nesciat egregium decus et uestigia cunctis | |
| indeprensa procis? onerat celeberrima natum | 565 |
| mater, et ipse procul fama iam notus inermes | |
| narratur ceruas pedes inter aperta Lycaei | |
| tollere et emissum cursu deprendere telum. | |
| tandem expectatus uolucri super agmina saltu | |
| emicat et torto chlamydem diffibulat auro. | 570 |
| effulsere artus, membrorumque omnis aperta est | |
| laetitia, insignes umeri, nec pectora nudis | |
| deteriora genis, latuitque in corpore uultus. | |
| ipse tamen formae laudem aspernatur et arcet | |
| mirantes; tunc Palladios non inscius haustus | 575 |
| incubuit pinguique cutem fuscatur oliuo. | |
| hoc Idas, hoc more Dymas aliique nitescunt. | |
| sic ubi tranquillo perlucent sidera ponto | |
| uibraturque fretis caeli stellantis imago, | |
| omnia clara nitent, sed clarior omnia supra | 580 |
| Hesperus exercet radios, quantusque per altum | |
| aethera, caeruleis tantus monstratur in undis. | |
| proximus et forma nec multum segnior Idas | |
| cursibus atque aeuo iuxta prior; attamen illi | |
| iam tenuem pingues florem induxere palaestrae, | 585 |
| deserpitque genis nec se lanugo fatetur | |
| intonsae sub nube comae. tunc rite citatos | |
| explorant acuuntque gradus, uariasque per artes | |
| instimulant docto languentia membra tumultu: | |
| poplite nunc sidunt flexo, nunc lubrica forti | 590 |
| pectora conlidunt plausu, nunc ignea tollunt | |
| crura breuemque fugam necopino fine reponunt. | |
| ut ruit atque aequum summisit regula limen, | |
| corripuere leues spatium, campoque refulsit | |
| nuda cohors: uolucres isdem modo tardius aruis | 595 |
| isse uidentur equi; credas e plebe Cydonum | |
| Parthorumque fuga totidem exiluisse sagittas. | |
| non aliter, celeres Hyrcana per auia cerui | |
| cum procul impasti fremitum accepere leonis | |
| siue putant, rapit attonitos fuga caeca metusque | 600 |
| congregat, et longum dant cornua mixta fragorem. | |
| effugit hic oculos rapida puer ocior aura | |
| Maenalius, quem deinde gradu premit horridus Idas | |
| inspiratque umero, flatuque et pectoris umbra | |
| terga premit. post ambiguo discrimine tendunt | 605 |
| Phaedimus atque Dymas, illis celer inminet Alcon. | |
| flauus ab intonso pendebat uertice crinis | |
| Arcados; hoc primis Triuiae pascebat ab annis | |
| munus et, Ogygio uictor cum Marte redisset, | |
| nequiquam patriis audax promiserat aris. | 610 |
| tunc liber nexu lateque in terga solutus | |
| occursu Zephyri retro fugit et simul ipsum | |
| impedit infestoque uolans obtenditur Idae. | |
| inde dolum iuuenis fraudique accommoda sensit | |
| tempora; iam finem iuxta, dum limina uictor | 615 |
| Parthenopaeus init, correpto crine reductum | |
| occupat, et longe primus ferit ostia portae. | |
| Arcades arma fremunt, armis defendere regem, | |
| ni raptum decus et meriti reddantur honores, | |
| contendunt totoque parant descendere circo. | 620 |
| sunt et quis Idae placeat dolus. ipse regesta | |
| Parthenopaeus humo uultumque oculosque madentes | |
| obruit, accessit lacrimarum gratia formae. | |
| pectora nunc maerens, nunc ora indigna cruento | |
| ungue secat meritamque comam, furit undique clamor | 625 |
| dissonus, ambiguumque senis cunctatur Adrasti | |
| consilium. tandem ipse refert: 'compescite litem, | |
| o pueri! uirtus iterum temptanda; sed ite | |
| limite non uno, latus hoc conceditur Idae, | |
| tu diuersa tene; fraus cursibus omnis abesto.' | 630 |
| audierant, dictoque manent. mox numina supplex | |
| adfatu tacito iuuenis Tegeaeus adorat: | |
| 'diua potens nemorum (tibi enim hic, tibi crinis honori | |
| debitus, eque tuo uenit haec iniuria uoto), | |
| si bene quid genetrix, si quid uenatibus ipse | 635 |
| promerui, ne, quaeso, sinas hoc omine Thebas | |
| ire nec Arcadiae tantum meruisse pudorem.' | |
| auditum manifesta fides: uix campus euntem | |
| sentit, et exilis plantis interuenit aer, | |
| raraque non fracto uestigia puluere pendent. | 640 |
| inrumpit clamore fores, clamore recurrit | |
| ante ducem prensaque fouet suspiria palma. | |
| finiti cursus, operumque insignia praesto. | |
| Arcas equum dono, clipeum gerit improbus Idas, | |
| cetera plebs Lyciis uadit contenta pharetris. | 645 |
| tunc uocat, emisso si quis decernere disco | |
| impiger et uires uelit ostentare superbas. | |
| it iussus Pterelas et aenae lubrica massae | |
| pondera uix toto curuatus corpore iuxta | |
| deicit; inspectant taciti expenduntque laborem | 650 |
| Inachidae. mox turba ruunt, duo gentis Achaeae, | |
| tres Ephyreiadae, Pisa satus unus, Acarnan | |
| septimus; et plures agitabat gloria, ni se | |
| arduus Hippomedon cauea stimulante tulisset | |
| in medios, lateque ferens sub pectore dextro | 655 |
| orbem alium: 'hunc potius, iuuenes, qui moenia saxis | |
| frangere, qui Tyrias deiectum uaditis arces, | |
| hunc rapite: ast illud cui non iaculabile dextrae | |
| pondus?' et arreptum nullo conamine iecit | |
| in latus. absistunt procul attonitique fatentur | 660 |
| cedere; uix unus Phlegyas acerque Menestheus | |
| (hos etiam pudor et magni tenuere parentes) | |
| promisere manum; concessit cetera pubes | |
| sponte et adorato rediit ingloria disco. | |
| qualis Bistoniis clipeus Mauortis in aruis | 665 |
| luce mala Pangaea ferit solemque refulgens | |
| territat incussaque dei graue mugit ab hasta. | |
| Pisaeus Phlegyas opus incohat et simul omnes | |
| abstulit in se oculos: ea uiso corpore uirtus | |
| promissa. ac primum terra discumque manumque | 670 |
| asperat, excusso mox circum puluere uersat, | |
| quod latus in digitos, mediae quod certius ulnae | |
| conueniat, non artis egens: hic semper amori | |
| ludus erat, patriae non tantum ubi laudis obiret | |
| sacra, sed alternis Alpheon utrumque solebat | 675 |
| metari ripis et, qua latissima distant, | |
| non umquam merso transmittere flumina disco. | |
| ergo operum fidens non protinus horrida campi | |
| iugera, sed caelo dextram metitur, humique | |
| pressus utroque genu collecto sanguine discum | 680 |
| ipse super sese rotat atque in nubila condit. | |
| ille citus sublime petit similisque cadenti | |
| crescit in aduersum, tandemque exhaustus ab alto | |
| tardior ad terram redit atque inmergitur aruis. | |
| sic cadit, attonitis quotiens auellitur astris, | 685 |
| Solis opaca soror; procul auxiliantia gentes | |
| aera crepant frustraque timent, at Thessala uictrix | |
| ridet anhelantes audito carmine bigas. | |
| conlaudant Danai †sed non tibi molle tuenti, | |
| Hippomedon† maiorque manus speratur in aequo. | 690 |
| atque illi extemplo, cui spes infringere dulce | |
| inmodicas, Fortuna uenit. quid numina contra | |
| tendere fas homini? spatium iam inmane parabat, | |
| iam ceruix conuersa, et iam latus omne redibat: | |
| excidit ante pedes elapsum pondus et ictus | 695 |
| destituit frustraque manum demisit inanem. | |
| ingemuere omnes, rarisque ea uisa uoluptas. | |
| inde ad conatus timida subit arte Menestheus | |
| cautior, et multum te, Maia crete, rogato | |
| molis praeualidae castigat puluere lapsus. | 700 |
| illa manu magna et multum felicior exit, | |
| nec partem exiguam circi transuecta quieuit. | |
| fit sonus, et fixa signatur terra sagitta. | |
| tertius Hippomedon ualida ad certamina tardos | |
| molitur gressus; namque illum corde sub alto | 705 |
| et casus Phlegyae monet et fortuna Menesthei. | |
| erigit adsuetum dextrae gestamen, et alte | |
| sustentans rigidumque latus fortesque lacertos | |
| consulit ac uasto contorquet turbine, et ipse | |
| prosequitur. fugit horrendo per inania saltu | 710 |
| iamque procul meminit dextrae seruatque tenorem | |
| discus, nec dubia iunctaue Menesthea uictum | |
| transabiit meta: longe super aemula signa | |
| consedit uiridesque umeros et opaca theatri | |
| culmina ceu latae tremefecit mole ruinae: | 715 |
| quale uaporifera saxum Polyphemus ab Aetna | |
| lucis egente manu tamen in uestigia puppis | |
| auditae iuxtaque inimicum exegit Vlixen. | |
| [sic et Aloidae, cum iam calcaret Olympum | |
| desuper Ossa rigens, ipsum glaciale ferebant | 720 |
| Pelion et trepido sperabant iungere caelo.] | |
| tum genitus Talao uictori tigrin inanem | |
| ire iubet, fuluo quae circumfusa nitebat | |
| margine et extremos auro mansueuerat ungues. | |
| Cnosiacos arcus habet et uaga tela Menestheus. | 725 |
| 'at tibi' ait 'Phlegya, casu frustrate sinistro, | |
| hunc, quondam nostri decus auxiliumque Pelasgi, | |
| ferre damus, neque enim Hippomedon inuiderit, ensem. | |
| nunc opus est animis: infestos tollite caestus | |
| comminus; haec bellis et ferro proxima uirtus.' | 730 |
| constitit inmanis cerni inmanisque timeri | |
| Argolicus Capaneus, ac dum nigrantia plumbo | |
| tegmina cruda boum non mollior ipse lacertis | |
| induitur, 'date tot iuuenum de milibus unum | |
| huc' ait 'atque utinam potius de stirpe ueniret | 735 |
| aemulus Aonia, quem fas demittere leto, | |
| nec mea crudelis ciuili sanguine uirtus.' | |
| obstipuere animi, fecitque silentia terror. | |
| tandem insperatus nuda de plebe Laconum | |
| prosilit Alcidamas: mirantur Dorica regum | 740 |
| agmina, sed socii fretum Polluce magistro | |
| norant et sacras inter creuisse palaestras. | |
| ipse deus posuitque manus et bracchia finxit | |
| (materiae suadebat amor); tunc saepe locauit | |
| comminus, et simili stantem miratus in ira | 745 |
| sustulit exultans nudumque ad pectora pressit. | |
| illum indignatur Capaneus ridetque uocantem, | |
| ut miserans, poscitque alium; tandemque coactus | |
| restitit, et stimulis iam languida colla tumescunt. | |
| fulmineas alte suspensi corpora plantis | 750 |
| erexere manus; tuto procul ora recessu | |
| armorum in speculis, aditusque ad uulnera clausi. | |
| hic, quantum Stygiis Tityos consurgat ab aruis, | |
| si toruae patiantur aues, tanta undique pandit | |
| membrorum spatia et tantis ferus ossibus extat. | 755 |
| hic paulo ante puer, sed enim maturius aeuo | |
| robur, et ingentes spondet tener impetus annos, | |
| quem uinci haud quisquam saeuo neque sanguine tingi | |
| malit, et erecto timeat spectacula uoto. | |
| ut sese permensi oculis et uterque priorem | 760 |
| sperauere locum, non protinus ira nec ictus: | |
| alternus paulum timor et permixta furori | |
| consilia, inclinant tantum contraria iactu | |
| bracchia et explorant caestus hebetantque terendo. | |
| doctior hic differt animum metuensque futuri | 765 |
| cunctatus uires dispensat: at ille nocendi | |
| prodigus incautusque sui ruit omnis et ambas | |
| consumit sine lege manus atque inrita frendit | |
| insurgens seque ipse premit. sed prouidus astu | |
| et patria uigil arte Lacon hos reicit ictus, | 770 |
| hos cauet; interdum nutu capitisque citati | |
| integer obsequio, manibus nunc obuia tela | |
| discutiens, instat gressu uultuque recedit: | |
| saepe etiam iniustis conlatum uiribus hostem | |
| (is uigor ingenio, tanta experientia dextrae est) | 775 |
| ultro audax animis intratque et obumbrat et alte | |
| adsilit. ut praeceps cumulo salit unda minantes | |
| in scopulos et fracta redit, sic ille furentem | |
| circumit expugnans; leuat ecce diuque minatur | |
| in latus inque oculos; illum rigida arma cauentem | 780 |
| auocat ac manibus necopinum interserit ictum | |
| callidus et mediam designat uulnere frontem: | |
| iam cruor, et tepido signantur tempora riuo. | |
| nescit adhuc Capaneus subitumque per agmina murmur | |
| miratur; uerum ut fessam super ora reduxit | 785 |
| forte manum et summo maculas in uellere uidit, | |
| non leo, non iaculo tantum indignata recepto | |
| tigris: agit toto cedentem feruidus aruo | |
| praecipitatque retro iuuenem atque in terga supinat, | |
| dentibus horrendum stridens, geminatque rotatas | 790 |
| multiplicatque manus. rapiunt conamina uenti, | |
| pars cadit in caestus; motu Spartanus acuto | |
| mille cauet lapsas circum caua tempora mortes | |
| auxilioque pedum, sed non tamen inmemor artis | |
| aduersus fugit et fugiens tamen ictibus obstat. | 795 |
| et iam utrumque labor suspiriaque aegra fatigant: | |
| tardius ille premit, nec iam hic absistere uelox, | |
| defectique ambo genibus pariterque quierunt. | |
| sic ubi longa uagos lassarunt aequora nautas | |
| et signum de puppe datum, posuere parumper | 800 |
| bracchia: uix requies, iam uox citat altera remos. | |
| ecce iterum inmodice uenientem eludit et exit | |
| sponte ruens mersusque umeris: effunditur ille | |
| in caput, adsurgentem alio puer improbus ictu | |
| perculit euentuque impalluit ipse secundo. | 805 |
| clamorem Inachidae, quantum non litora, tollunt, | |
| non nemora. illum ab humo conantem ut uidit Adrastus | |
| tollentemque manus et non toleranda parantem: | |
| 'ite, oro, socii, furit, ite, opponite dextras, | |
| festinate, furit, palmamque et praemia ferte! | 810 |
| non prius, effracto quam misceat ossa cerebro, | |
| absistet, uideo; moriturum auferte Lacona.' | |
| nec mora, prorumpit Tydeus, nec iussa recusat | |
| Hippomedon; tunc uix ambo conatibus ambas | |
| restringunt cohibentque manus ac plurima suadent: | 815 |
| 'uincis, abi; pulchrum uitam donare minori. | |
| noster et hic bellique comes.' nil frangitur heros, | |
| ramumque oblatumque manu thoraca repellit | |
| uociferans: 'liceat! non has ego puluere crasso | |
| atque cruore genas, meruit quibus iste fauorem | 820 |
| semiuiri, foedem, mittamque informe sepulcro | |
| corpus et Oebalio donem lugere magistro?' | |
| dicit; at hunc socii tumidum et uicisse negantem | |
| auertunt, contra laudant insignis alumnum | |
| Taygeti longeque minas risere Lacones. | 825 |
| iamdudum uariae laudes et conscia uirtus | |
| Tydea magnanimum stimulis urguentibus angunt. | |
| ille quidem et disco bonus et contendere cursu, | |
| nec caestu bellare minor, sed corde labores | |
| ante alios erat uncta pale. sic otia Martis | 830 |
| degere et armiferas laxare adsueuerat iras | |
| ingentes contra ille uiros Acheloia circum | |
| litora felicesque deo monstrante palaestras. | |
| ergo ubi luctandi iuuenes animosa citauit | |
| gloria, terrificos umeris Aetolus amictus | 835 |
| exuitur patriumque suem. leuat ardua contra | |
| membra Cleonaeae stirpis iactator Agylleus, | |
| Herculea nec mole minor, sic grandibus alte | |
| insurgens umeris hominem super improbus exit. | |
| sed non ille rigor patriumque in corpore robur: | 840 |
| luxuriant artus, effusaque sanguine laxo | |
| membra natant; unde haec audax fiducia tantum | |
| Oenidae superare parem. quamquam ipse uideri | |
| exiguus, grauia ossa tamen nodisque lacerti | |
| difficiles. numquam hunc animum natura minori | 845 |
| corpore nec tantas ausa est includere uires. | |
| postquam oleo gauisa cutis, petit aequor uterque | |
| procursu medium atque hausta uestitur harena. | |
| tum madidos artus alterno puluere siccant, | |
| collaque demersere umeris et bracchia late | 850 |
| uara tenent. iam tunc astu deducit in aequum | |
| callidus et celsum procuruat Agyllea Tydeus, | |
| summissus tergo et genibus uicinus harenae. | |
| ille autem, Alpini ueluti regina cupressus | |
| uerticis urguentes ceruicem inclinat ad Austros | 855 |
| uix sese radice tenens, terraeque propinquat, | |
| iamdudum aetherias eadem reditura sub auras: | |
| non secus ingentes artus praecelsus Agylleus | |
| sponte premit paruumque gemens duplicatur in hostem, | |
| et iam alterna manus frontemque umerosque latusque | 860 |
| collaque pectoraque et uitantia crura lacessit. | |
| interdumque diu pendent per mutua fulti | |
| bracchia, nunc saeui digitorum uincula frangunt. | |
| non sic ductores gemini gregis horrida tauri | |
| bella mouent; medio coniunx stat candida prato | 865 |
| uictorem expectans, rumpunt obnixa furentes | |
| pectora, subdit amor stimulos et uulnera sanat: | |
| fulmineo sic dente sues, sic hispida turpes | |
| proelia uillosis ineunt complexibus ursi. | |
| uis eadem Oenidae; nec sole aut puluere fessa | 870 |
| membra labant, riget arta cutis durisque laborum | |
| castigata toris. contra non integer ille | |
| flatibus alternis aegroque effetus hiatu | |
| exuit ingestas fluuio sudoris harenas | |
| ac furtim rapta sustentat pectora terra. | 875 |
| instat agens Tydeus fictumque in colla minatus | |
| crura subit; coeptis non eualuere potiri | |
| frustratae breuitate manus, uenit arduus ille | |
| desuper oppressumque ingentis mole ruinae | |
| condidit. haud aliter collis scrutator Hiberi, | 880 |
| cum subiit longeque diem uitamque reliquit, | |
| si tremuit suspensus ager subitumque fragorem | |
| rupta dedit tellus, latet intus monte soluto | |
| obrutus, ac penitus fractum obtritumque cadauer | |
| indignantem animam propriis non reddidit astris. | 885 |
| acrior hoc Tydeus, animisque et pectore supra est. | |
| nec mora, cum uinclis onerique elapsus iniquo | |
| circumit errantem et tergo necopinus inhaeret, | |
| mox latus et firmo celer implicat ilia nexu, | |
| poplitibus genua inde premens euadere nodos | 890 |
| nequiquam et lateri dextram insertare parantem | |
| improbus, horrendum uisu ac mirabile pondus, | |
| sustulit. Herculeis pressum sic fama lacertis | |
| terrigenam sudasse Libyn, cum fraude reperta | |
| raptus in excelsum, nec iam spes ulla cadendi, | 895 |
| nec licet extrema matrem contingere planta. | |
| fit sonus, et laetos attollunt agmina plausus. | |
| tunc alte librans inopinum sponte remisit | |
| obliquumque dedit, procumbentemque secutus | |
| colla simul dextra, pedibus simul inguina uinxit. | 900 |
| deficit obsessus soloque pudore repugnat. | |
| tandem pectus humi pronamque extensus in aluum | |
| sternitur, ac longo maestus post tempore surgit, | |
| turpia signata linquens uestigia terra. | |
| palmam autem dextra laeuaque nitentia dono | 905 |
| arma ferens Tydeus: 'quid si non sanguinis huius | |
| partem haud exiguam (scitis) Dircaeus haberet | |
| campus, ubi hae nuper Thebarum foedera plagae?' | |
| haec simul ostentans quaesitaque praemia laudum | |
| dat sociis, sequitur neglectus Agyllea thorax. | 910 |
| sunt et qui nudo subeant concurrere ferro: | |
| iamque aderant instructi armis Epidaurius Agreus | |
| et nondum fatis Dircaeus agentibus exul. | |
| dux uetat Iasides: 'manet ingens copia leti, | |
| o iuuenes! seruate animos auidumque furorem | 915 |
| sanguinis aduersi. tuque o, quem propter auita | |
| iugera, dilectas cui desolauimus urbes, | |
| ne, precor, ante aciem ius tantum casibus esse | |
| fraternisque sinas (abigant hoc numina!) uotis.' | |
| sic ait, atque ambos aurata casside ditat. | 920 |
| tum generum, ne laudis egens, iubet ardua necti | |
| tempora Thebarumque ingenti uoce citari | |
| uictorem: dirae retinebant omina Parcae. | |
| ipsum etiam proprio certamina festa labore | |
| dignari et tumulis supremum hunc addere honorem | 925 |
| hortantur proceres ac, ne uictoria desit | |
| una ducum numero, fundat uel Lyctia cornu | |
| tela rogant, tenui uel nubila transeat hasta. | |
| obsequitur gaudens, uiridique ex aggere in aequum | |
| stipatus summis iuuenum descendit; at illi | 930 |
| pone leues portat pharetras et cornua iussus | |
| armiger: ingentem iactu transmittere circum | |
| eminus et dictae dare uulnera destinat orno. | |
| quis fluere occultis rerum neget omina causis? | |
| fata patent homini, piget inseruare, peritque | 935 |
| uenturi praemissa fides: sic omina casum | |
| fecimus, et uires hausit Fortuna nocendi. | |
| campum emensa breui fatalis ab arbore tacta, | |
| horrendum uisu, per quas modo fugerat auras, | |
| uenit harundo retro uersumque a fine tenorem | 940 |
| pertulit, et notae iuxta ruit ora pharetrae. | |
| multa duces errore serunt: hi nubila et altos | |
| occurrisse Notos, aduersi roboris ictu | |
| tela repulsa alii. penitus latet exitus ingens | |
| monstratumque nefas: uni remeabile bellum, | 945 |
| et tristes domino spondebat harundo recursus. |