LIBER SEPTIMVS
|
|
Atque ea cunctantes Tyrii primordia belli
|
7.1
|
Iuppiter haud aequo respexit corde Pelasgos,
|
|
concussitque caput motu quo celsa laborant
|
|
sidera proclamatque adici ceruicibus Atlans.
|
|
tunc ita uelocem Tegees adfatus alumnum:
|
5
|
'i, medium rapido Borean inlabere saltu
|
|
Bistonias, puer, usque domos axemque niuosi
|
|
sideris, Oceano uetitum qua Parrhasis ignem
|
|
nubibus hibernis et nostro pascitur imbri.
|
|
atque ibi seu posita respirat cuspide Mauors,
|
10
|
quamquam inuisa quies, seu, quod reor, arma tubasque
|
|
insatiatus habet caraeque in sanguine gentis
|
|
luxuriat: propere monitus iramque parentis
|
|
ede, nihil parcens. nempe olim accendere iussus
|
|
Inachias acies atque omne quod Isthmius umbo
|
15
|
distinet et raucae circumtonat ira Maleae:
|
|
illi, uix muros limenque egressa iuuentus,
|
|
sacra colunt; credas bello rediisse, tot instant
|
|
plausibus, offensique sedent ad iusta sepulcri.
|
|
hicne tuus, Gradiue, furor? sonat orbe recusso
|
20
|
discus et Oebalii coeunt in proelia caestus.
|
|
at si ipsi rabies ferrique insana uoluptas
|
|
qua tumet, inmeritas cineri dabit impius urbes
|
|
ferrum ignemque ferens, implorantesque Tonantem
|
|
sternet humi populos miserumque exhauriet orbem.
|
25
|
nunc lenis belli nostraque remittitur ira.
|
|
quodni praecipitat pugnas dictoque iubentis
|
|
ocius impingit Tyriis Danaa agmina muris
|
|
(nil equidem crudele minor), sit mite bonumque
|
|
numen et effreni laxentur in otia mores,
|
30
|
reddat equos ensemque mihi, nec sanguinis ultra
|
|
ius erit: aspiciam terras pacemque iubebo
|
|
omnibus; Ogygio sat erit Tritonia bello.'
|
|
dixerat, et Thracum Cyllenius arua subibat;
|
|
atque illum Arctoae labentem cardine portae
|
35
|
tempestas aeterna plagae praetentaque caelo
|
|
agmina nimborum primique Aquilonis hiatus
|
|
in diuersa ferunt: crepat aurea grandine multa
|
|
palla, nec Arcadii bene protegit umbra galeri.
|
|
hic steriles delubra notat Mauortia siluas
|
40
|
(horrescitque tuens), ubi mille furoribus illi
|
|
cingitur auerso domus inmansueta sub Haemo.
|
|
ferrea compago laterum, ferro arta teruntur
|
|
limina, ferratis incumbunt tecta columnis.
|
|
laeditur aduersum Phoebi iubar, ipsaque sedem
|
45
|
lux timet, et durus contristat sidera fulgor.
|
|
digna loco statio: primis salit Impetus amens
|
|
e foribus caecumque Nefas Iraeque rubentes
|
|
exanguesque Metus, occultisque ensibus astant
|
|
Insidiae geminumque tenens Discordia ferrum.
|
50
|
innumeris strepit aula Minis, tristissima Virtus
|
|
stat medio, laetusque Furor uultuque cruento
|
|
Mors armata sedet; bellorum solus in aris
|
|
sanguis et incensis qui raptus ab urbibus ignis.
|
|
terrarum exuuiae circum et fastigia templi
|
55
|
captae insignibant gentes: caelataque ferro
|
|
fragmina portarum bellatricesque carinae
|
|
et uacui currus protritaque curribus ora,
|
|
paene etiam gemitus: adeo uis omnis et omne
|
|
uulnus. ubique ipsum, sed non usquam ore remisso
|
60
|
cernere erat: talem diuina Mulciber arte
|
|
ediderat; nondum radiis monstratus adulter
|
|
foeda catenato luerat conubia lecto.
|
|
quaerere templorum regem uix coeperat ales
|
|
Maenalius, tremit ecce solum et mugire refractis
|
65
|
corniger Hebrus aquis; tunc quod pecus utile bello
|
|
uallem infestabat, trepidas spumare per herbas,
|
|
signa aduentantis, clausaeque adamante perenni
|
|
dissiluere fores. Hyrcano in sanguine pulcher
|
|
ipse subit curru, diraque aspergine latos
|
70
|
mutat agros, spolia a tergo flentesque cateruae.
|
|
dant siluae nixque alta locum; regit atra iugales
|
|
sanguinea Bellona manu longaque fatigat
|
|
cuspide. deriguit uisu Cyllenia proles
|
|
summisitque genas: ipsi reuerentia patri,
|
75
|
si prope sit, dematque minas nec talia mandet.
|
|
'quod Iouis imperium, magno quid ab aethere portas?'
|
|
occupat Armipotens, 'neque enim hunc, germane, sub axem
|
|
sponte uenis hiemesque meas, cui roscida iuxta
|
|
Maenala et aestiui clementior aura Lycaei.'
|
80
|
ille refert consulta patris. nec longa moratus,
|
|
sicut anhelabant, iuncto sudore uolantes
|
|
Mars impellit equos, resides in proelia Graios
|
|
ipse etiam indignans. uidit pater altus et irae
|
|
iam leuior tardo flectebat pondere uultum.
|
85
|
ut si quando ruit debellatasque relinquit
|
|
Eurus aquas, pax ipsa tumet pontumque iacentem
|
|
exanimis iam uoluit hiems: nondum arma carinis
|
|
omnia, nec toto respirant pectore nautae.
|
|
finierat pugnas honor exequialis inermes;
|
90
|
necdum aberant coetus, cunctisque silentibus heros
|
|
uina solo fundens cinerem placabat Adrastus
|
|
Archemori: 'da, parue, tuum trieteride multa
|
|
instaurare diem, nec saucius Arcadas aras
|
|
malit adire Pelops Eleaque pulset eburna
|
95
|
templa manu, nec Castaliis altaribus anguis,
|
|
nec sua pinigero magis adnatet umbra Lechaeo.
|
|
nos te lugenti, puer, infitiamur Auerno,
|
|
maestaque perpetuis sollemnia iungimus astris,
|
|
nunc festina cohors. at si Boeotia ferro
|
100
|
uertere tecta dabis, magnis tunc dignior aris,
|
|
tunc deus, Inachias nec tantum culta per urbes
|
|
numina, captiuis etiam iurabere Thebis.'
|
|
dux ea pro cunctis, eadem sibi quisque uouebat.
|
|
iam pronis Gradiuus equis Ephyraea premebat
|
105
|
litora, qua summas caput Acrocorinthos in auras
|
|
tollit et alterna geminum mare protegit umbra.
|
|
inde unum dira comitum de plebe Pauorem
|
|
quadripedes anteire iubet: non alter anhelos
|
|
insinuare metus animoque auertere uires
|
110
|
aptior; innumerae monstro uocesque manusque
|
|
et facies quamcumque uelit; bonus omnia credi
|
|
auctor et horrificis lymphare incursibus urbes.
|
|
si geminos soles ruituraque suadeat astra,
|
|
aut nutare solum aut ueteres descendere siluas,
|
115
|
a! miseri uidisse putant. tunc acre nouabat
|
|
ingenium: falso Nemeaeum puluere campum
|
|
erigit; attoniti tenebrosam a uertice nubem
|
|
respexere duces; falso clamore tumultum
|
|
auget, et arma uirum pulsusque imitatur equorum,
|
120
|
terribilemque uagas ululatum spargit in auras.
|
|
exiluere animi, dubiumque in murmure uulgus
|
|
pendet: 'ubi iste fragor? ni fallimur aure. sed unde
|
|
puluereo stant astra globo? num Ismenius ultro
|
|
miles? ita est: ueniunt. tanta autem audacia Thebis?
|
125
|
an dubitent, age, dum inferias et busta colamus?'
|
|
haec Pauor attonitis; uariosque per agmina uultus
|
|
induitur: nunc Pisaeis e milibus unus,
|
|
nunc Pylius, nunc ore Lacon, hostesque propinquos
|
|
adiurat turmasque metu consternat inani.
|
130
|
nil falsum trepidis. ut uero amentibus ipse
|
|
incidit et sacrae circum fastigia uallis
|
|
turbine praeuectus rapido ter sustulit hastam,
|
|
ter concussit equos, clipeum ter pectore plausit:
|
|
arma, arma insani sua quisque ignotaque nullo
|
135
|
more rapit, mutant galeas alienaque cogunt
|
|
ad iuga cornipedes; ferus omni in pectore saeuit
|
|
mortis amor caedisque, nihil flagrantibus obstat:
|
|
praecipitant redimuntque moras. sic litora uento
|
|
incipiente fremunt, fugitur cum portus; ubique
|
140
|
uela fluunt, laxi iactantur ubique rudentes;
|
|
iamque natant remi, natat omnis in aequore summo
|
|
ancora, iam dulcis medii de gurgite ponti
|
|
respicitur tellus comitesque a puppe relicti.
|
|
uiderat Inachias rapidum glomerare cohortes
|
145
|
Bacchus iter; gemuit Tyriam conuersus ad urbem,
|
|
altricemque domum et patrios reminiscitur ignes,
|
|
purpureum tristi turbatus pectore uultum:
|
|
non crines, non serta loco, dextramque reliquit
|
|
thyrsus, et intactae ceciderunt cornibus uuae.
|
150
|
ergo ut erat lacrimis lapsoque inhonorus amictu
|
|
ante Iouem (et tunc forte polum secretus habebat)
|
|
constitit, haud umquam facie conspectus in illa
|
|
(nec causae latuere patrem), supplexque profatur:
|
|
'excindisne tuas, diuum sator optime, Thebas?
|
155
|
saeua adeo coniunx? nec te telluris amatae
|
|
deceptique laris miseret cinerumque meorum?
|
|
esto, olim inuitum iaculatus nubibus ignem,
|
|
credimus: en iterum atra refers incendia terris,
|
|
nec Styge iurata, nec paelicis arte rogatus.
|
160
|
quis modus? an nobis pater iratusque bonusque
|
|
fulmen habes? sed non Danaeia limina talis
|
|
Parrhasiumque nemus Ledaeasque ibis Amyclas.
|
|
scilicet e cunctis ego neglectissima natis
|
|
progenies? ego nempe tamen qui dulce ferenti
|
165
|
pondus eram, cui tu dignatus limina uitae
|
|
praereptumque uterum et maternos reddere menses.
|
|
adde quod imbellis rarisque exercita castris
|
|
turba meas acies, mea tantum proelia norunt,
|
|
nectere fronde comas et ad inspirata rotari
|
170
|
buxa: timent thyrsos nuptarum et proelia matrum.
|
|
unde tubas Martemque pati, qui feruidus ecce
|
|
quanta parat? quid si ille tuos Curetas in arma
|
|
ducat et innocuis iubeat decernere peltis?
|
|
quin etiam inuisos (sic hostis defuit?) Argos
|
175
|
eligis! o ipsis, genitor, grauiora periclis
|
|
iussa: nouercales ruimus ditare Mycenas!
|
|
cedo equidem. quo sacra tamen ritusque peremptae
|
|
gentis, et in tumulos si quid male feta reliquit
|
|
mater, abire iubes? Thracen siluasque Lycurgi?
|
180
|
anne triumphatos fugiam captiuus ad Indos?
|
|
da sedem profugo. potuit Latonia frater
|
|
saxa (nec inuideo) defigere Delon et imis
|
|
commendare fretis; cara summouit ab arce
|
|
hostiles Tritonis aquas; uidi ipse potentem
|
185
|
gentibus Eois Epaphum dare iura, nec ullas
|
|
Cyllene secreta tubas Minoaue curat
|
|
Ida: quid heu tantum nostris offenderis aris?
|
|
hic tibi (quando minor iam nostra potentia) noctes
|
|
Herculeae placitusque uagae Nycteidos ardor,
|
190
|
hic Tyrium genus et nostro felicior igne
|
|
taurus: Agenoreos saltem tutare nepotes.'
|
|
inuidiam risit pater, et iam poplite flexum
|
|
sternentemque manus tranquillus ad oscula tollit
|
|
inque uicem placida orsa refert: 'non coniugis ista
|
195
|
consiliis, ut rere, puer, nec saeua roganti
|
|
sic expostus ego: inmoto deducimur orbe
|
|
fatorum; ueteres seraeque in proelia causae.
|
|
nam cui tanta quies irarum aut sanguinis usus
|
|
parcior humani? uidet axis et ista per aeuum
|
200
|
mecum aeterna domus quotiens iam torta reponam
|
|
fulmina, quam rarus terris hic imperet ignis.
|
|
quin etiam inuitus magna ulciscendaque passis
|
|
aut Lapithas Marti aut ueterem Calydona Dianae
|
|
expugnare dedi: nimia est iactura pigetque
|
205
|
tot mutare animas, tot reddere corpora uitae.
|
|
Labdacios uero Pelopisque a stirpe nepotes
|
|
tardum abolere mihi; scis ipse (ut crimina mittam
|
|
Dorica) quam promptae superos incessere Thebae;
|
|
te quoque—sed, quoniam uetus excidit ira, silebo.
|
210
|
non tamen aut patrio respersus sanguine Pentheus,
|
|
aut matrem scelerasse toris aut crimine fratres
|
|
progenuisse reus, lacero tua lustra repleuit
|
|
funere: ubi hi fletus, ubi tunc ars tanta precandi?
|
|
ast ego non proprio diros impendo dolori
|
215
|
Oedipodionidas: rogat hoc tellusque polusque
|
|
et pietas et laesa fides naturaque et ipsi
|
|
Eumenidum mores. sed tu super urbe moueri
|
|
parce tua: non hoc statui sub tempore rebus
|
|
occasum Aoniis, ueniet suspectior aetas
|
220
|
ultoresque alii: nunc regia Iuno queretur.'
|
|
his ille auditis mentemque habitumque recepit;
|
|
ut, cum sole malo tristique rosaria pallent
|
|
usta Noto, si clara dies Zephyrique refecit
|
|
aura polum, redit omnis honos, emissaque lucent
|
225
|
germina, et informes ornat sua gloria uirgas.
|
|
nuntius attonitas iamdudum Eteoclis ad aures
|
|
explorata ferens longo docet agmine Graios
|
|
ire duces, nec iam Aoniis procul afore campis;
|
|
quacumque ingressi tremere ac miserescere cunctos
|
230
|
Thebarum; qui stirpe refert, qui nomine et armis.
|
|
ille metum condens audire exposcit et odit
|
|
narrantem: hinc socios dictis stimulare suasque
|
|
metiri decernit opes. exciuerat omnem
|
|
Aoniam Euboeamque et Phocidos arua propinquae
|
235
|
Mars, ita dulce Ioui. longe fugit ordine uelox
|
|
tessera: propellunt acies, seseque sub armis
|
|
ostentant; subeunt campo qui proximus urbi
|
|
damnatus bellis patet expectatque furores.
|
|
nondum hostes contra, trepido tamen agmine matres
|
240
|
conscendunt muros, inde arma nitentia natis
|
|
et formidandos monstrant sub casside patres.
|
|
turre procul sola nondum concessa uideri
|
|
Antigone populis teneras defenditur atra
|
|
ueste genas; iuxtaque comes quo Laius ibat
|
245
|
armigero; tunc uirgo senem regina ueretur.
|
|
quae sic orsa prior: 'spesne obstatura Pelasgis
|
|
haec uexilla, pater? Pelopis descendere totas
|
|
audimus gentes: dic, o precor, extera regum
|
|
agmina; nam uideo quae noster signa Menoeceus,
|
250
|
quae noster regat arma Creon, quam celsus aena
|
|
Sphinge per ingentes Homoloidas exeat Haemon.'
|
|
sic rudis Antigone, senior cui talia Phorbas:
|
|
'mille sagittiferos gelidae de colle Tanagrae
|
|
promouet ecce Dryas; hic, cui niuea arma tridentem
|
255
|
atque auro rude fulmen habent, Orionis alti
|
|
non falsus uirtute nepos: procul, oro, paternum
|
|
omen et innuptae uetus excidat ira Dianae.
|
|
iungunt se castris regisque in nomen adoptant
|
|
Ocalee Medeonque et confertissima lucis
|
260
|
Nisa Dionaeisque auibus circumsona Thisbe.
|
|
proximus Eurymedon, qui pastoralia Fauni
|
|
arma patris pinuque iubas imitatur equinas,
|
|
terribilis siluis: reor et Mauorte cruento
|
|
talis erit. dites pecorum comitantur Erythrae,
|
265
|
qui Scolon densamque iugis Eteonon iniquis,
|
|
qui breue litus Hyles Atalantaeamque superbi
|
|
Schoenon habent notique colunt uestigia campi;
|
|
fraxineas Macetum uibrant de more sarisas
|
|
saeuaque difficiles excludere uulnera peltas.
|
270
|
ecce autem clamore ruunt Neptunia proles
|
|
Onchesti, quos pinigeris Mycalesos in agris
|
|
Palladiusque Melas Hecataeaque gurgite nutrit
|
|
Gargaphie, quorumque nouis Haliartos aristis
|
|
inuidet et nimia sata laeta superuenit herba.
|
275
|
tela rudes trunci, galeae uacua ora leonum,
|
|
arborei dant scuta sinus. hos regis egenos
|
|
Amphion en noster agit (cognoscere pronum,
|
|
uirgo), lyra galeam tauroque insignis auito.
|
|
macte animo iuuenis! medios parat ire per enses
|
280
|
nudaque pro caris opponere pectora muris.
|
|
uos etiam nostris, Heliconia turba, uenitis
|
|
addere rebus opem; tuque, o Permesse, canoris
|
|
et felix Olmie uadis, armastis alumnos
|
|
bellorum resides. patriis concentibus audis
|
285
|
exultare gregem, quales, cum pallida cedit
|
|
bruma, renidentem deducunt Strymona cycni.
|
|
ite alacres, numquam uestri morientur honores,
|
|
bellaque perpetuo memorabunt carmine Musae.'
|
|
dixerat, et paulum uirgo interfata loquenti:
|
290
|
'illi autem, quanam iunguntur origine fratres?
|
|
sic certe paria arma uiris, sic exit in auras
|
|
cassidis aequus apex; utinam haec concordia nostris!'
|
|
cui senior ridens: 'non prima errore uidendi
|
|
falleris, Antigone: multi hos (nam decipit aetas)
|
295
|
dixerunt fratres. pater est natusque, sed aeui
|
|
confudere modos: puerum Lapithaona nymphe
|
|
Dercetis expertem thalami crudumque maritis
|
|
ignibus ante diem cupido uiolauit amore
|
|
improba conubii; nec longum, et pulcher Alatreus
|
300
|
editus, ac primae genitorem in flore iuuentae
|
|
consequitur traxitque notas et miscuit annos.
|
|
et nunc sic fratres mentito nomine gaudent,
|
|
plus pater: hunc olim iuuat et uentura senectus.
|
|
tercentum genitor totidemque in proelia natus
|
305
|
exercent equites: hi deseruisse feruntur
|
|
exilem Glisanta Coroniamque feracem,
|
|
messe Coroniam, Baccho Glisanta colentes.
|
|
sed potius celsos umbrantem hunc aspice late
|
|
Hypsea quadriiugos; clipei septemplice tauro
|
310
|
laeua, ter insuto seruantur pectora ferro,
|
|
pectora: nam tergo numquam metus. hasta uetustum
|
|
siluarum decus, emissae cui peruia semper
|
|
armaque corporaque et numquam manus inrita uoti.
|
|
Asopos genuisse datur, dignusque uideri
|
315
|
tunc pater, abreptis cum torrentissimus exit
|
|
pontibus, aut natae tumidus cum uirginis ultor
|
|
flumina concussit generum indignata Tonantem.
|
|
namque ferunt raptam patriis Aeginan ab undis
|
|
amplexu latuisse Iouis: furit amnis et astris
|
320
|
infensus bellare parat (nondum ista licebant
|
|
nec superis); stetit audaces effusus in iras,
|
|
conseruitque manum, nec quem imploraret habebat,
|
|
donec uix tonitru summotus et igne trisulco
|
|
cessit. adhuc ripis animosus gurges anhelis
|
325
|
fulmineum cinerem magnaeque insignia poenae
|
|
gaudet et Aetnaeos in caelum efflare uapores.
|
|
talem Cadmeo mirabimur Hypsea campo,
|
|
si modo placauit felix Aegina Tonantem.
|
|
ducit Itonaeos et Alalcomenaea Mineruae
|
330
|
agmina, quos Midea et quos uuida suggerit Arne,
|
|
Aulida qui Graeanque serunt uiridesque Plataeas,
|
|
et sulco Peteona domant, refluumque meatu
|
|
Euripum, qua noster, habent teque, ultima tractu
|
|
Anthedon, ubi gramineo de litore Glaucus
|
335
|
poscentes inrupit aquas, iam crine genisque
|
|
caerulus, et mixtos expauit ab inguine pisces.
|
|
glandibus et torta Zephyros incidere funda
|
|
cura: Cydoneas anteibunt gaesa sagittas.
|
|
tu quoque praeclarum forma, Cephise, dedisses
|
340
|
Narcissum, sed Thespiacis iam pallet in agris
|
|
trux puer; orbata florem, pater, adluis unda.
|
|
quis tibi Phoebeas acies ueteremque reuoluat
|
|
Phocida? qui Panopen, qui Daulida, qui Cyparisson,
|
|
et ualles, Lebadia, tuas et Hyampolin acri
|
345
|
subnixam scopulo, uel qui Parnason utrumque
|
|
aut Cirrham tauris Anemorianque supinant
|
|
Coryciumque nemus propellentemque Lilaean
|
|
Cephisi glaciale caput, quo suetus anhelam
|
|
ferre sitim Python amnemque auertere ponto:
|
350
|
omnibus inmixtas cono super aspice laurus
|
|
armaque uel Tityon uel Delon habentia, uel quas
|
|
hic deus innumera laxauit caede pharetras.
|
|
Iphitus asper agit, genitor cui nuper ademptus
|
|
Naubolus Hippasides, tuus, o mitissime Lai,
|
355
|
hospes; adhuc currus securaque lora tenebam,
|
|
cum tua subter equos iacuit conuulsa cruentis
|
|
ictibus (o utinam nostro cum sanguine!) ceruix.'
|
|
dicenti maduere genae, uultumque per omnem
|
|
pallor iit, uocisque repens singultus apertum
|
360
|
intercepit iter; refouet frigentis amicum
|
|
pectus alumna senis; redit atque exile profatur:
|
|
'o mihi sollicitum decus ac suprema uoluptas,
|
|
Antigone! seras tibi demoror improbus umbras,
|
|
fors eadem scelera et caedes uisurus auitas,
|
365
|
donec te thalamis habilem integramque resignem:
|
|
hoc satis, et fessum uita dimittite, Parcae.
|
|
sed dum labor iners, quanti (nunc ecce reuiso)
|
|
transabiere duces: Clonin atque in terga comantes
|
|
non ego Abantiadas, non te, saxosa Caryste,
|
370
|
non humiles Aegas altumque Capherea dixi.
|
|
et iam acies obtunsa negat, cunctique resistunt,
|
|
et tuus armatis iubet ecce silentia frater.'
|
|
uix ea turre senex, cum rector ab aggere coepit:
|
|
'magnanimi reges, quibus haud parere recusem,
|
375
|
ductor et ipse, meas miles defendere Thebas,
|
|
non ego uos stimulare parem (nam liber in arma
|
|
impetus, et meritas ultro iurastis in iras),
|
|
nec laudare satis dignasque rependere grates
|
|
sufficiam (referent superi uestraeque subacto
|
380
|
hoste manus): urbem socia de gente subistis
|
|
tutari, quam non aliis populator ab oris
|
|
belliger externaue satus tellure, sed hostis
|
|
indigena adsultat, cui castra aduersa regenti
|
|
hic pater, hic genetrix, hic iunctae stirpe sorores,
|
385
|
hic erat et frater. cerne en ubicumque nefandus
|
|
excidium moliris auis: uenere uolentes
|
|
Aoniae populi, nec sum tibi, saeue, relictus.
|
|
quid uelit ista cohors et te sentire decebat:
|
|
reddere regna uetant.' sic fatus et omnia rite
|
390
|
disponit, qui bella gerant, qui moenia seruent,
|
|
quas in fronte manus, medio quas robore sistat.
|
|
perspicuas sic luce fores et uirgea pastor
|
|
claustra leuat, dum terra recens; iubet ordine primo
|
|
ire duces, media stipantur plebe maritae;
|
395
|
ipse leuat grauidas et humum tactura parentum
|
|
ubera, succiduasque apportat matribus agnas.
|
|
interea Danai noctemque diemque sub armis,
|
|
noctem iterum rursusque diem (sic ira ferebat)
|
|
ingeminant: contempta quies, uix aut sopor illis
|
400
|
aut epulae fecere moram; properatur in hostem
|
|
more fugae. nec monstra tenent, quae plurima nectit
|
|
prodigiale canens certi fors praeuia fati.
|
|
quippe serunt diros monitus uolucresque feraeque
|
|
sideraque auersique suis decursibus amnes,
|
405
|
infestumque tonat pater et mala fulgura lucent;
|
|
terrificaeque adytis uoces clausaeque deorum
|
|
sponte fores; nunc sanguineus, nunc saxeus imber,
|
|
et subiti manes flentumque occursus auorum.
|
|
tunc et Apollineae tacuere oracula Cirrhae,
|
410
|
et non adsuetis pernox ululauit Eleusin
|
|
mensibus, et templis Sparte praesaga reclusis
|
|
uidit Amyclaeos (facinus!) concurrere fratres.
|
|
Arcades insanas latrare Lycaonis umbras
|
|
nocte ferunt tacita, saeuo decurrere campo
|
415
|
Oenomaum sua Pisa refert; Acheloon utroque
|
|
deformem cornu uagus infamabat Acarnan.
|
|
Perseos effigiem maestam exorantque Mycenae
|
|
confusum Iunonis ebur; mugire potentem
|
|
Inachon agricolae, gemini maris incola narrat
|
420
|
Thebanum toto planxisse Palaemona ponto.
|
|
haec audit Pelopea phalanx, sed bellicus ardor
|
|
consiliis obstat diuum prohibetque timeri.
|
|
iam ripas, Asope, tuas Boeotaque uentum
|
|
flumina. non ausae transmittere protinus alae
|
425
|
hostilem fluuium; forte et trepidantibus ingens
|
|
descendebat agris, animos siue imbrifer arcus,
|
|
seu montana dedit nubes, seu fluminis illa
|
|
mens fuit obiectusque uado pater arma uetabat.
|
|
tunc ferus Hippomedon magno cum fragmine ripae
|
430
|
cunctantem deiecit equum, ducibusque relictis
|
|
gurgite de medio frenis suspensus et armis,
|
|
'ite uiri,' clamat, 'sic uos in moenia primus
|
|
ducere, sic clausas uoueo perfringere Thebas.'
|
|
praecipitant cuncti fluuio puduitque secutos.
|
435
|
ac uelut ignotum si quando armenta per amnem
|
|
pastor agit, stat triste pecus, procul altera tellus
|
|
omnibus et late medius timor: ast ubi ductor
|
|
taurus init fecitque uadum, tunc mollior unda,
|
|
tunc faciles saltus, uisaeque accedere ripae.
|
440
|
haud procul inde iugum tutisque accommoda castris
|
|
arua notant, unde urbem etiam turresque uidere
|
|
Sidonias; placuit sedes fidique receptus
|
|
colle per excelsum patulo quem subter aperto
|
|
arua sinu, nullique aliis a montibus instant
|
445
|
despectus; nec longa labor munimina durus
|
|
addidit: ipsa loco mirum natura fauebat.
|
|
in uallum elatae rupes deuexaque fossis
|
|
aequa et fortuito ductae quater aggere pinnae;
|
|
cetera dant ipsi, donec sol montibus omnis
|
450
|
erepsit rebusque dedit sopor otia fessis.
|
|
quis queat attonitas dictis ostendere Thebas?
|
|
urbem in conspectu belli suprema parantis
|
|
territat insomnem nox atra diemque minatur.
|
|
discurrunt muris; nil saeptum horrore sub illo,
|
455
|
nil fidum satis, inualidaeque Amphionis arces.
|
|
rumor ubique alius plures adnuntiat hostes,
|
|
maioresque timor; spectant tentoria contra
|
|
Inachia externosque suis in montibus ignes.
|
|
hi precibus questuque deos, hi Martia tela
|
460
|
belligerosque hortantur equos, hi pignora fletu
|
|
cara premunt miserique rogos et crastina mandant
|
|
funera. si tenuis demisit lumina somnus,
|
|
bella gerunt; modo lucra morae, modo taedia uitae
|
|
attonitis; lucemque timent lucemque precantur.
|
465
|
it geminum excutiens anguem et bacchatur utrisque
|
|
Tisiphone castris; fratrem huic, fratrem ingerit illi,
|
|
aut utrique patrem: procul ille penatibus imis
|
|
excitus implorat Furias oculosque reposcit.
|
|
iam gelidam Phoeben et caligantia primus
|
470
|
hauserat astra dies, cum iam tumet igne futuro
|
|
Oceanus lateque nouo Titane reclusum
|
|
aequor anhelantum radiis subsidit equorum:
|
|
ecce truces oculos sordentibus obsita canis
|
|
exangues Iocasta genas et bracchia planctu
|
475
|
nigra ferens ramumque oleae cum uelleris atri
|
|
nexibus, Eumenidum uelut antiquissima, portis
|
|
egreditur magna cum maiestate malorum.
|
|
hinc atque hinc natae, melior iam sexus, aniles
|
|
praecipitantem artus et plus quam possit euntem
|
480
|
sustentant. uenit ante hostes, et pectore nudo
|
|
claustra aduersa ferit tremulisque ululatibus orat
|
|
admitti: 'reserate uiam! rogat impia belli
|
|
mater; in his aliquod ius execrabile castris
|
|
huic utero est.' trepidi uisam expauere manipli
|
485
|
auditamque magis; remeat iam missus Adrasto
|
|
nuntius: excipiunt iussi mediosque per enses
|
|
dant iter. illa duces ut primum aspexit Achiuos
|
|
clamorem horrendum luctu furiata resoluit:
|
|
'Argolici proceres, ecquis monstrauerit hostem
|
490
|
quem peperi? quanam inueniam, mihi dicite, natum
|
|
sub galea?' uenit attonitae Cadmeius heros
|
|
obuius, et raptam lacrimis gaudentibus implet
|
|
solaturque tenens, atque inter singula, 'matrem,
|
|
matrem' iterat, nunc ipsam urguens, nunc cara sororum
|
495
|
pectora, cum mixta fletus anus asperat ira:
|
|
'quid molles lacrimas uenerandaque nomina fingis,
|
|
rex Argiue, mihi? quid colla amplexibus ambis
|
|
inuisamque teris ferrato pectore matrem?
|
|
tune ille exilio uagus et miserabilis hospes?
|
500
|
quem non permoueas? longae tua iussa cohortes
|
|
expectant, multoque latus praefulgurat ense.
|
|
a miserae matres! hunc te noctesque diesque
|
|
deflebam? si uerba tamen monitusque tuorum
|
|
dignaris, dum castra silent suspensaque bellum
|
505
|
horrescit pietas, genetrix iubeoque rogoque:
|
|
i mecum patriosque deos arsuraque saltem
|
|
tecta uide, fratremque (quid aufers lumina?) fratrem
|
|
adloquere et regnum iam me sub iudice posce:
|
|
aut dabit, aut ferrum causa meliore resumes.
|
510
|
anne times ne forte doli, et te conscia mater
|
|
decipiam? non sic miseros fas omne penates
|
|
effugit: uix Oedipode ducente timeres.
|
|
nupsi equidem peperique nefas, sed diligo tales
|
|
(a dolor) et uestros etiamnum excuso furores.
|
515
|
quodsi adeo perstas, ultro tibi, saeue, triumphum
|
|
detulimus: religa captas in terga sorores,
|
|
inice uincla mihi: grauis huc utcumque feretur
|
|
et pater. ad uestrum gemitus nunc uerto pudorem,
|
|
Inachidae, liquistis enim paruosque senesque
|
520
|
et lacrimas has quisque domi: sua credite matri
|
|
uiscera! si uobis hic paruo in tempore carus
|
|
(sitque precor), quid me, oro, decet quidue ista, Pelasgi,
|
|
ubera? ab Hyrcanis hoc Odrysiisue tulissem
|
|
regibus, et si qui nostros uicere furores.
|
525
|
adnuite, aut natum complexa superstite bello
|
|
hic moriar.' tumidas frangebant dicta cohortes,
|
|
nutantesque uirum galeas et sparsa uideres
|
|
fletibus arma piis. quales ubi tela uirosque
|
|
pectoris impulsu rabidi strauere leones,
|
530
|
protinus ira minor, gaudentque in corpore capto
|
|
securam differre famem: sic flexa Pelasgum
|
|
corda labant, ferrique auidus mansueuerat ardor.
|
|
ipse etiam ante oculos nunc matris ad oscula uersus,
|
|
nunc rudis Ismenes, nunc flebiliora precantis
|
535
|
Antigones, uariaque animum turbante procella
|
|
exciderat regnum: cupit ire, et mitis Adrastus
|
|
non uetat; hic iustae Tydeus memor occupat irae:
|
|
'me potius, socii, qui fidum Eteoclea nuper
|
|
expertus, nec frater eram, me opponite regi,
|
540
|
cuius adhuc pacem egregiam et bona foedera gesto
|
|
pectore in hoc. ubi tunc fidei pacisque sequestra
|
|
mater eras, pulchris cum me nox uestra morata est
|
|
hospitiis? nempe haec trahis ad commercia natum?
|
|
duc illum in campum, uestro qui sanguine pinguis
|
545
|
spirat adhuc pinguisque meo. tu porro sequeris,
|
|
heu nimium mitis nimiumque oblite tuorum?
|
|
scilicet infestae cum te circum undique dextrae
|
|
nudabunt enses, haec flebit et arma quiescent?
|
|
tene ille, heu demens, semel intra moenia clausum
|
550
|
possessumque odiis Argiua in castra remittet?
|
|
ante haec excusso frondescet lancea ferro,
|
|
Inachus ante retro nosterque Achelous abibit.
|
|
sed mite adloquium et saeuis pax quaeritur armis:
|
|
haec quoque castra patent, necdum meruere timeri.
|
555
|
an suspectus ego? abscedo et mea uulnera dono.
|
|
intret: et hic genetrix eadem mediaeque sorores.
|
|
finge autem pactis euictum excedere regnis,
|
|
nempe iterum reddes?' rursus mutata trahuntur
|
|
agmina consiliis: subito ceu turbine caeli
|
560
|
obuius aduersum Boreae Notus abstulit aequor.
|
|
arma iterum furiaeque placent; fera tempus Erinys
|
|
arripit et primae molitur semina pugnae.
|
|
errabant geminae Dircaea ad flumina tigres,
|
|
mite iugum, belli quondam uastator Eoi
|
565
|
currus, Erythraeis sed nuper uictor ab oris
|
|
Liber in Aonios meritas dimiserat agros.
|
|
illas turba dei seniorque ex more sacerdos
|
|
sanguinis oblitas atque Indum gramen olentes
|
|
palmite maturo uariisque ornare corymbis
|
570
|
curat et alterno maculas interligat ostro.
|
|
iamque ipsi colles, ipsa has (quid credat?) amabant
|
|
armenta, atque ausae circum mugire iuuencae;
|
|
quippe nihil grassata fames: manus obuia pascit,
|
|
exceptantque cibos fusoque horrenda supinant
|
575
|
ora mero, uaga rure quies; si quando benigno
|
|
urbem iniere gradu, domus omnis et omnia sacris
|
|
templa calent, ipsumque fides intrasse Lyaeum.
|
|
has ubi uipereo tactas ter utramque flagello
|
|
Eumenis in furias animumque redire priorem
|
580
|
impulit, erumpunt non agnoscentibus agris.
|
|
ceu duo diuerso pariter si fulmina caelo
|
|
rupta cadant longumque trahant per nubila crinem:
|
|
non aliter cursu rapidae atque inmane frementes
|
|
transiliunt campos aurigamque impete uasto,
|
585
|
Amphiarae, tuum (nec defuit omen, eriles
|
|
forte is primus equos stagna ad uicina trahebat)
|
|
corripiunt; mox Taenarium (qui proximus) Idan
|
|
Aetolumque Acamanta premunt: fuga torua per agros
|
|
cornipedum, uisa donec flammatus Aconteus
|
590
|
strage uirum, cui sueta feras prosternere uirtus
|
|
(Arcas erat), densis iam fida ad moenia uersas
|
|
insequitur telis, multumque hastile resumens
|
|
ter, quater adducto per terga, per ilia telo
|
|
transigit. illae autem longo cum limite fusi
|
595
|
sanguinis ad portas utrimque extantia ducunt
|
|
spicula semianimes, gemituque imitante querelas
|
|
saucia dilectis adclinant pectora muris.
|
|
templa putes urbemque rapi facibusque nefandis
|
|
Sidonios ardere lares, sic clamor apertis
|
600
|
exoritur muris; mallent cunabula magni
|
|
Herculis aut Semeles thalamum aut penetrale ruisse
|
|
Harmoniae. cultor Baccheus Acontea Phegeus
|
|
iam uacuum telis geminoque in sanguine ouantem
|
|
comminus ense petit; subeunt Tegeaea iuuentus
|
605
|
auxilio tardi: iam supra sacra ferarum
|
|
corpora maerenti iuuenis iacet ultio Baccho.
|
|
rumpitur et Graium subito per castra tumultu
|
|
concilium; fugit exertos Iocasta per hostes
|
|
iam non ausa preces; natas ipsamque repellunt
|
610
|
qui modo tam mites, et praeceps tempore Tydeus
|
|
utitur: 'ite age, nunc pacem sperate fidemque!
|
|
num saltem differre nefas potuitue morari,
|
|
dum genetrix dimissa redit?' sic fatus aperto
|
|
ense uocat socios. saeuus iam clamor et irae
|
615
|
hinc atque inde calent; nullo uenit ordine bellum,
|
|
confusique duces uulgo, et neglecta regentum
|
|
imperia; una equites mixti peditumque cateruae
|
|
et rapidi currus; premit indigesta ruentes
|
|
copia, nec sese uacat ostentare nec hostem
|
620
|
noscere. sic subitis Thebana Argiuaque pubes
|
|
conflixere globis; retro uexilla tubaeque
|
|
post tergum et litui bellum inuenere secuti.
|
|
tantus ab exiguo crudescit sanguine Mauors!
|
|
uentus uti primas struit intra nubila uires,
|
625
|
lenis adhuc, frondesque et aperta cacumina gestat,
|
|
mox rapuit nemus et montes patefecit opacos.
|
|
nunc age, Pieriae, non uos longinqua, sorores,
|
|
consulimus, uestras acies uestramque referte
|
|
Aoniam; uidistis enim, dum Marte propinquo
|
630
|
horrent Tyrrhenos Heliconia plectra tumultus.
|
|
Sidonium Pterelan sonipes male fidus in armis
|
|
rumpentem frenos diuersa per agmina raptat
|
|
iam liber, sic fessa manus. uenit hasta per ambos
|
|
Tydeos: et laeuum iuueni transuerberat inguen
|
635
|
labentemque adfigit equo. fugit ille perempto
|
|
consertus domino, nec iam arma aut frena tenentem
|
|
portat adhuc: ceu nondum anima defectus utraque
|
|
cum sua Centaurus moriens in terga recumbit.
|
|
certat opus ferri: sternunt alterna furentes
|
640
|
Hippomedon Sybarin, Pylium Periphanta Menoeceus,
|
|
Parthenopaeus Ityn: Sybaris iacet ense cruento,
|
|
cuspide trux Periphas, Itys insidiante sagitta.
|
|
Caeneos Inachii ferro Mauortius Haemon
|
|
colla rapit, cui diuiduum trans corpus hiantes
|
645
|
truncum oculi quaerunt, animus caput; arma iacentis
|
|
iam rapiebat Abas: cornu deprensus Achiua
|
|
dimisit moriens clipeum hostilemque suumque.
|
|
quis tibi Baccheos, Eunaee, relinquere cultus,
|
|
quis lucos, uetitus quibus emansisse sacerdos,
|
650
|
suasit et adsuetum Bromio mutare furorem?
|
|
quem terrere queas? clipei penetrabile textum
|
|
pallentes hederae Nysaeaque serta coronant,
|
|
candida pampineo subnectitur instita pilo,
|
|
crine latent umeri, crescunt lanugine malae,
|
655
|
et rubet imbellis Tyrio subtemine thorax,
|
|
bracchiaque in manicis et pictae uincula plantae
|
|
carbaseique sinus, et fibula rasilis auro
|
|
Taenariam fulua mordebat iaspide pallam,
|
|
quam super a tergo uelox gorytos et arcus
|
660
|
pendentesque sonant aurata lynce pharetrae.
|
|
it lymphante deo media inter milia longum
|
|
uociferans: 'prohibete manus, haec omine dextro
|
|
moenia Cirrhaea monstrauit Apollo iuuenca;
|
|
Parcite, in haec ultro scopuli uenere uolentes.
|
665
|
gens sacrata sumus: gener huic est Iuppiter urbi
|
|
Gradiuusque socer; Bacchum haud mentimur alumnum
|
|
et magnum Alciden.' iactanti talia frustra
|
|
turbidus aeria Capaneus occurrit in hasta.
|
|
qualis ubi primam leo mane cubilibus atris.
|
670
|
erexit rabiem et saeuo speculatur ab antro
|
|
aut ceruum aut nondum bellantem fronte iuuencum,
|
|
it fremitu gaudens, licet arma gregesque lacessant
|
|
uenantum, praedam uidet et sua uulnera nescit:
|
|
sic tum congressu Capaneus gauisus iniquo
|
675
|
librabat magna uenturam mole cupressum.
|
|
ante tamen, 'quid femineis ululatibus,' inquit,
|
|
'terrificas, moriture, uiros? utinam ipse ueniret
|
|
cui furis! haec Tyriis cane matribus!' et simul hastam
|
|
expulit; illa uolans, ceu uis non ulla moretur
|
680
|
obuia, uix sonuit clipeo et iam terga reliquit.
|
|
arma fluunt, longisque crepat singultibus aurum,
|
|
eruptusque sinus uicit cruor. occidis audax,
|
|
occidis Aonii puer altera cura Lyaei.
|
|
marcida te fractis planxerunt Ismara thyrsis,
|
685
|
te Tmolos, te Nysa ferax Theseaque Naxos
|
|
et Thebana metu iuratus in orgia Ganges.
|
|
nec segnem Argolicae sensere Eteoclea turmae,
|
|
parcior ad ciues Polynicis inhorruit ensis.
|
|
eminet ante alios iam formidantibus arua
|
690
|
Amphiaraus equis ac multo puluere uertit
|
|
campum indignantem: famulo decus addit inane
|
|
maestus et extremos obitus inlustrat Apollo.
|
|
ille etiam clipeum galeamque incendit honoro
|
|
sidere; nec tarde fratri, Gradiue, dedisti
|
695
|
ne qua manus uatem, ne quid mortalia bello
|
|
laedere tela queant: sanctum et uenerabile Diti
|
|
funus eat. talis medios aufertus in hostes
|
|
certus et ipse necis, uires fiducia leti
|
|
suggerit; inde uiro maioraque membra diesque
|
700
|
laetior et numquam tanta experientia caeli,
|
|
si uacet: auertit morti contermina Virtus.
|
|
ardet inexpleto saeui Mauortis amore
|
|
et fruitur dextra atque anima flagrante superbit.
|
|
hicne hominum casus lenire et demere Fatis
|
705
|
iura frequens? quantum subito diuersus ab illo
|
|
qui tripodas laurusque sequi, qui doctus in omni
|
|
nube salutato uolucrem cognoscere Phoebo!
|
|
innumeram ferro plebem, ceu letifer annus
|
|
aut iubar aduersi graue sideris, immolat umbris
|
710
|
ipse suis: iaculo Phlegyan iaculoque superbum
|
|
Phylea, falcato Clonin et Chremetaona curru
|
|
comminus hunc stantem metit, hunc a poplite sectum,
|
|
cuspide non missa Chromin Iphinoumque Sagenque
|
|
intonsumque Gyan sacrumque Lycorea Phoebo
|
715
|
(inuitus: iam fraxineum demiserat hastae
|
|
robur, et excussis apparuit infula cristis),
|
|
Alcathoum saxo, cui circum stagna Carysti
|
|
et domus et coniunx et amantes litora nati.
|
|
uixerat ille diu pauper scrutator aquarum,
|
720
|
decepit tellus, moriens hiemesque Notosque
|
|
laudat et experti meliora pericula ponti.
|
|
aspicit has longe iamdudum Asopius Hypseus
|
|
palantum strages ardetque auertere pugnam,
|
|
quamquam haud ipse minus curru Tirynthia fundens
|
725
|
robora; sed uiso praesens minor augure sanguis:
|
|
illum armis animisque cupit. prohibebat iniquo
|
|
agmine consertum cunei latus; inde superbus
|
|
exeruit patriis electum missile ripis,
|
|
ac prius: 'Aonidum diues largitor aquarum,
|
730
|
clare Giganteis etiamnum, Asope, fauillis,
|
|
da numen dextrae: rogat hoc natusque tuique
|
|
quercus alumna uadi; fas et me spernere Phoebum,
|
|
si tibi conlatus diuum sator. omnia mergam
|
|
fontibus arma tuis tristesque sine augure uittas.'
|
735
|
audierat genitor: uetat indulgere uolentem
|
|
Phoebus, et aurigam iactus detorquet in Hersen.
|
|
ille ruit: deus ipse uagis succedit habenis,
|
|
Lernaeum falso simulans Haliacmona uultu.
|
|
tunc uero ardenti non ulla obsistere temptant
|
740
|
signa, ruunt solo terrore, et uulnere citra
|
|
mors trepidis ignaua uenit, dubiumque tuenti
|
|
presserit infestos onus impuleritne iugales.
|
|
sic ubi nubiferum montis latus aut noua uentis
|
|
soluit hiems, aut uicta situ non pertulit aetas,
|
745
|
desilit horrendus campo timor, arua uirosque
|
|
limite non uno longaeuaque robora secum
|
|
praecipitans, tandemque exhaustus turbine fesso
|
|
aut uallem cauat aut medios intercipit amnes.
|
|
non secus ingentique uiro magnoque grauatus
|
750
|
temo deo nunc hoc, nunc illo in sanguine feruet.
|
|
ipse sedens telis pariterque ministrat habenis
|
|
Delius, ipse docet iactus aduersaque flectit
|
|
spicula fortunamque hastis uenientibus aufert.
|
|
sternuntur terra Melaneus pedes, Antiphus alto
|
755
|
nil defensus equo, genitusque Heliconide nympha
|
|
Aetion, caesoque infamis fratre Polites,
|
|
conatusque toris uittatam attingere Manto
|
|
Lampus: in hunc sacras Phoebus dedit ipse sagittas.
|
|
et iam cornipedes trepidi ad moribunda reflantes
|
760
|
corpora rimantur terras, omnisque per artus
|
|
sulcus et incisis altum rubet orbita membris.
|
|
hos iam ignorantes terit impius axis, at illi
|
|
uulnere semineces (nec deuitare facultas)
|
|
uenturum super ora uident; iam lubrica tabo
|
765
|
frena, nec insisti madidus dat temo, rotaeque
|
|
sanguine difficiles, et tardior ungula fossis
|
|
uisceribus: tunc ipse furens in morte relicta
|
|
spicula et e mediis extantes ossibus hastas
|
|
auellit, strident animae currumque sequuntur.
|
770
|
tandem se famulo summum confessus Apollo
|
|
'utere luce tua longamque' ait 'indue famam,
|
|
dum tibi me iunctum Mors inreuocata ueretur.
|
|
uincimur: inmites scis nulla reuoluere Parcas
|
|
stamina; uade diu populis promissa uoluptas
|
775
|
Elysiis, certe non perpessure Creontis
|
|
imperia aut uetito nudus iaciture sepulcro.'
|
|
ille refert contra, et paulum respirat ab armis:
|
|
'olim te, Cirrhaee pater, peritura sedentem
|
|
ad iuga (quis tantus miseris honor?) axe trementi
|
780
|
sensimus; instantes quonam usque morabere manes?
|
|
audio iam rapidae cursum Stygis atraque Ditis
|
|
flumina tergeminosque mali custodis hiatus.
|
|
accipe commissum capiti decus, accipe laurus,
|
|
quas Erebo deferre nefas. nunc uoce suprema,
|
785
|
si qua recessuro debetur gratia uati,
|
|
deceptum tibi, Phoebe, larem poenasque nefandae
|
|
coniugis et pulchrum nati commendo furorem.'
|
|
desiluit maerens lacrimasque auertit Apollo:
|
|
tunc uero ingemuit currusque orbique iugales.
|
790
|
non aliter caeco nocturni turbine Cauri
|
|
scit peritura ratis, cum iam damnata sororis
|
|
igne Therapnaei fugerunt carbasa fratres.
|
|
iamque recessurae paulatim horrescere terrae
|
|
summaque terga quati grauiorque efferuere puluis
|
795
|
coeperat; inferno mugit iam murmure campus.
|
|
bella putant trepidi bellique hunc esse fragorem
|
|
hortanturque gradus; alius tremor arma uirosque
|
|
mirantesque inclinat equos; iam frondea nutant
|
|
culmina, iam muri, ripisque Ismenos apertis
|
800
|
effugit; exciderunt irae, nutantia figunt
|
|
tela solo, dubiasque uagi nituntur in hastas
|
|
comminus inque uicem uiso pallore recedunt.
|
|
sic ubi nauales miscet super aequora pugnas
|
|
contempto Bellona mari, si forte benigna
|
805
|
tempestas, sibi quisque cauent, ensesque recondit
|
|
mors alia, et socii pacem fecere timores.
|
|
talis erat campo belli fluitantis imago.
|
|
siue laborantes concepto flamine terrae
|
|
uentorum rabiem et clausum eiecere furorem,
|
810
|
exedit seu putre solum carpsitque terendo
|
|
unda latens, siue hac uoluentis machina caeli
|
|
incubuit, siue omne fretum Neptunia mouit
|
|
cuspis et extremas grauius mare torsit in oras,
|
|
seu uati datus ille fragor, seu terra minata est
|
815
|
fratribus: ecce alte praeceps humus ore profundo
|
|
dissilit, inque uicem timuerunt sidera et umbrae.
|
|
illum ingens haurit specus et transire parentes
|
|
mergit equos; non arma manu, non frena remisit:
|
|
sicut erat, rectos defert in Tartara currus,
|
820
|
respexitque cadens caelum, campumque coire
|
|
ingemuit, donec leuior distantia rursus
|
|
miscuit arua tremor lucemque exclusit Auerno.
|
|