DE TESTIBVS
  Sequitur ut ad testis pertinentia exempla 8.5.1.1
conmemorem. Cn. et Q. Seruiliis Caepionibus isdem
parentibus natis et per omnes honorum gradus ad
summam amplitudinem prouectis, item fratribus
Metellis Quinto et Lucio consularibus et censoriis, 5
altero etiam triumphali, in Q. Pompeium A. f. re-
petundarum reum acerrime dicentibus testimonium
non abrogata fides absoluto Pompeio, sed ne po-
tentia inimicum oppressisse uiderentur occursum est.
  M. etiam Aemilius Scaurus princeps senatus 2.1
C. Memmium repetundarum reum destricto testimo-
nio insecutus est, item C. Flauium eadem lege accu-
satum testis proscidit: iam C. Norbanum maiestatis
crimine publicae quaestioni subiectum ex professo 5
opprimere conatus est. nec tamen aut auctoritate,
qua plurimum pollebat, aut religione, de qua nemo
dubitabat, quemquam eorum adfligere potuit.
  L. quoque Crassus, tantus apud iudices, quan- 3.1
tus apud patres conscriptos Aemilius Scaurus—
namque eorum suffragia robustissimis et felicissimis
eloquentiae stipendiis regebat eratque sic fori, ut
ille curiae princeps—, cum uehementissimum testi- 5
monii fulmen in M. Marcellum reum iniecisset, im-
petu grauis, exitu uanus apparuit.
  Age, Q. Metellus Pius, L. <et> M. Luculli, Q. 4.1
Hortensius, M'. Lepidus C. Cornelii maiestatis rei
quam non onerarunt tantum modo testes salutem,
sed etiam negantes illo incolumi stare rem publicam
posse, depoposcerunt! quae decora ciuitatis, pudet 5
referre, umbone iudiciali repulsa sunt.
  Quid, M. Cicero forensi militia summos hono- 5.1
res amplissimumque dignitatis locum adeptus, nonne
in ipsis eloquentiae suae castris testis abiectus est,
dum P. Claudium Romae apud se fuisse iurat, illo
sacrilegum flagitium uno argumento absentiae tuente? 5
si quidem iudices Claudium incesti crimine quam
Ciceronem infamia periurii liberare maluerunt.
  Tot eleuatis testibus unum, cuius noua ratione 6.1
iudicium ingressa auctoritas confirmata est, referam.
P. Seruilius consularis, censorius, triumphalis, qui
maiorum suorum titulis Isaurici cognomen adiecit,
cum forum praeteriens testes in reum dari uidisset, 5
loco testis constitit ac summam inter patronorum
pariter et accusatorum admirationem sic orsus est:
'hunc ego, iudices, qui causam dicit, cuias sit aut
quam uitam egerit quamque merito uel iniuria accu-
setur ignoro: illud tantum scio, cum occurrisset 10
mihi Laurentina uia iter facienti admodum angusto
loco, equo descendere noluisse. quod an aliquid ad
religionem uestram pertineat ipsi aestimabitis: ego
id supprimendum non putaui'. iudices reum uix
auditis ceteris testibus damnarunt: ualuit enim apud 15
eos cum amplitudo uiri, tum grauis neglectae digni-
tatis eius indignatio, eumque, qui uenerari principes
nesciret, in quodlibet facinus procursurum credi-
derunt.