| Graeca quoque industria, quoniam nostrae | 8.7(ext).1.1 |
| multum profuit, quem meretur fructum Latina lin- | |
| gua recipiat. Demosthenes, cuius commemorato no- | |
| mine maximae eloquentiae consummatio audientis | |
| animo oboritur, cum inter initia iuuentae artis, quam | 5 |
| adfectabat, primam litteram dicere non posset, oris | |
| sui uitium tanto studio expugnauit, ut ea a nullo | |
| expressius referretur. deinde propter nimiam exili- | |
| tatem acerbam auditu uocem suam exercitatione | |
| continua ad maturum et gratum auribus sonum per- | 10 |
| duxit. lateris etiam firmitate defectus, quas cor- | |
| poris habitus uires negauerat, a labore mutuatus | |
| est: multos enim uersus uno impetu spiritus con- | |
| plectebatur eosque aduersa loca celeri gradu scan- | |
| dens pronuntiabat ac uadosis litoribus insistens de- | 15 |
| clamationes fluctuum fragoribus obluctantibus edebat, | |
| ut ad fremitus concitatarum contionum patientia | |
| duratis auribus uteretur. fertur quoque ori in- | |
| sertis calculis multum ac diu loqui solitus, quo | |
| uacuum promptius esset et solutius. proeliatus est | 20 |
| cum rerum natura et quidem uictor abiit maligni- | |
| tatem eius pertinacissimo animi robore superando. | |
| itaque alterum Demosthenen mater, alterum industria | |
| enixa est. | |
| Atque ut ad uetustiorem industriae actum | 2.1 |
| transgrediar, Pythagoras, perfectissimum opus sa- | |
| pientiae a iuuenta pariter et omnis honestatis per- | |
| cipiendae cupiditate ingressus,—nihil enim, quod | |
| ad ultimum sui peruenturum est finem, non et ma- | 5 |
| ture et alacriter incipit,—Aegyptum petiit, ubi | |
| litteris gentis eius adsuefactus, praeteriti aeui sacer- | |
| dotum commentarios scrutatus innumerabilium saecu- | |
| lorum obseruationes cognouit. inde ad Persas pro- | |
| fectus magorum exactissimae prudentiae se forman- | 10 |
| dum tradidit, a quibus siderum motus cursusque | |
| stellarum et unius cuiusque uim, proprietatem, | |
| effectum benignissime demonstratum docili animo | |
| sorpsit. Cretam deinde et Lacedaemona nauigauit, | |
| quarum legibus ac moribus inspectis ad Olympicum | 15 |
| certamen descendit, cumque multiplicis scientiae | |
| maximam inter totius Graeciae admirationem speci- | |
| men exhibuisset, quo cognomine censeretur interro- | |
| gatus, non se sapientem,—iam enim illud vii ex- | |
| cellentes uiri occupauerant—sed amatorem sapien- | 20 |
| tiae, id est Graece φιλόσοφον edidit. in Italiae | |
| etiam partem, quae tunc maior Graecia appellaba- | |
| tur, perrexit, in qua plurimis et opulentissimis ur- | |
| bibus effectus studiorum suorum adprobauit. cuius | |
| ardentem rogum plenis uenerationis oculis Meta- | 25 |
| pontus aspexit oppidum, Pythagorae quam suorum | |
| cinerum nobilius clariusque monumentum. | |
| Platon autem patriam Athenas, praeceptorem | 3.1 |
| Socratem sortitus, et locum et hominem doctrinae | |
| fertilissimum, ingenii quoque diuina instructus ab- | |
| undantia, cum omnium iam mortalium sapientissi- | |
| mus haberetur, eo quidem usque, ut, si ipse Iuppiter | 5 |
| caelo descendisset, nec elegantiore nec beatiore fa- | |
| cundia usurus uideretur, Aegyptum peragrauit, dum | |
| a sacerdotibus eius gentis geometriae multiplices | |
| numeros <et> caelestium obseruationum rationem per- | |
| cipit. quoque tempore a studiosis iuuenibus certa- | 10 |
| tim Athenae Platonem doctorem quaerentibus pete- | |
| bantur, ipse Nili fluminis inexplicabiles ripas uastissi- | |
| mosque campos, † effusam barbariam et flexuosos | |
| fossarum ambitus Aegyptiorum senum discipulus | |
| lustrabat. quo minus miror in Italiam transgressum, | 15 |
| ut ab Archyta Tarenti, a Timaeo et Arione et | |
| Echecrate Locris Pythagorae praecepta et instituta | |
| acciperet: tanta enim uis, tanta copia litterarum | |
| undique colligenda erat, ut inuicem per totum terra- | |
| rum orbem dispergi et dilatari posset. altero etiam | 20 |
| et octogesimo anno decedens sub capite Sophronis | |
| mimos habuisse fertur. sic ne extrema quidem eius | |
| hora agitatione studii uacua fuit. | |
| At Democritus, cum diuitiis censeri posset, | 4.1 |
| quae tantae fuerunt, ut pater eius Xerxis exercitui | |
| epulum dare ex facili potuerit, quo magis uacuo animo | |
| studiis litterarum esset operatus, parua admodum | |
| summa retenta patrimonium suum patriae donauit. | 5 |
| Athenis autem compluribus annis moratus omnia | |
| temporum momenta ad percipiendam et exercendam | |
| doctrinam conferens ignotus illi urbi uixit, quod | |
| ipse quodam uolumine testatur. stupet mens ad- | |
| miratione tantae industriae et iam transit alio. | 10 |
| Carneades laboriosus et diuturnus sapientiae | 5.1 |
| miles, si quidem xc expletis annis idem illi uiuendi | |
| ac philosophandi finis fuit, ita se mirifice doctrinae | |
| operibus addixerat, ut, cum cibi capiendi causa re- | |
| cubuisset, cogitationibus inhaerens manum ad men- | 5 |
| sam porrigere obliuisceretur. sed ei Melissa, quam | |
| uxoris loco habebat, temperato [inter] studia non | |
| interpellandi et inediae succurrendi officio dexte- | |
| ram suam necessariis usibus aptabat. ergo animo | |
| tantum modo uita fruebatur, corpore uero quasi | 10 |
| alieno et superuacuo circumdatus erat. idem cum | |
| Chrysippo disputaturus elleboro se ante purgabat | |
| ad expromendum ingenium suum adtentius et illius | |
| refellendum acrius. quas potiones industria solidae | |
| laudis cupidis adpetendas effecit! | 15 |
| Quali porro studio Anaxagoran flagrasse cre- | 6.1 |
| dimus? qui cum e diutina peregrinatione patriam | |
| repetisset possessionesque desertas uidisset, 'non | |
| essem' inquit 'ego saluus, nisi istae perissent'. | |
| uocem petitae sapientiae compotem! nam si prae- | 5 |
| diorum potius quam ingenii culturae uacasset, do- | |
| minus rei familiaris intra penates mansisset, non | |
| tantus Anaxagoras ad eos redisset. | |
| Archimedis quoque fructuosam industriam fuisse | 7.1 |
| dicerem, nisi eadem illi et dedisset uitam et abs- | |
| tulisset: captis enim Syracusis Marcellus, <etsi> ma- | |
| chinationibus eius multum ac diu uictoriam suam | |
| inhibitam senserat, eximia tamen hominis prudentia | 5 |
| delectatus ut capiti illius parceretur edixit, paene | |
| tantum gloriae in Archimede seruato quantum in | |
| oppressis Syracusis reponens. at is, dum animo et | |
| oculis in terra defixis formas describit, militi, qui | |
| praedandi gratia domum inruperat strictoque super | 10 |
| caput gladio quisnam esset interrogabat, propter | |
| nimiam cupiditatem inuestigandi quod requirebat no- | |
| men suum indicare non potuit, sed protecto manibus | |
| puluere 'noli' inquit, 'obsecro, istum disturbare', ac | |
| perinde quasi neglegens imperii uictoris obtruncatus | 15 |
| sanguine suo artis suae liniamenta confudit. quo | |
| accidit ut propter idem studium modo donaretur | |
| uita, modo spoliaretur. | |
| Socraten etiam constat aetate prouectum fidi- | 8.1 |
| bus tractandis operam dare coepisse satius iudican- | |
| tem eius artis usum sero quam numquam percipere. | |
| et quantula Socrati accessio illa futura scientia erat? | |
| sed peruicax hominis industria tantis doctrinae suae | 5 |
| diuitiis etiam musicae rationis uilissimum elemen- | |
| tum accedere uoluit. ergo dum ad discendum sem- | |
| per se pauperem credit, ad docendum fecit locu- | |
| pletissimum. | |
| Atque ut longae et felicis industriae quasi in | 9.1 |
| unum aceruum exempla redigamus, Isocrates nobi- | |
| lissimum librum, qui Παναθηναϊκός inscribitur, | |
| quartum et nonagesimum annum agens, ita ut ipse | |
| significat, conposuit, opus ardentis spiritus plenum. | 5 |
| ex quo apparet senescentibus membris eruditorum | |
| intus animos industriae beneficio florem iuuentae | |
| retinere. neque hoc stilo terminos uitae suae clausit: | |
| namque admirationis eius fructum quinquennio per- | |
| cepit. | 10 |
| Citerioris aetatis metas, sed non parui tamen | 10.1 |
| spatii chrysippi uiuacitas flexit: nam octogesimo | |
| anno coeptum undequadragesimum Λογικῶν exactis- | |
| simae subtilitatis uolumen reliquit. cuius studium | |
| in tradendis ingenii sui monumentis tantum operae | 5 |
| laborisque sustinuit, ut ad ea, quae scripsit, peni- | |
| tus cognoscenda longa uita sit opus. | |
| Te quoque, Cleanthe, tam laboriose haurien- | 11.1 |
| tem et tam pertinaciter tradentem sapientiam numen | |
| ipsius industriae suspexit, cum adulescentem quaestu | |
| extrahendae aquae nocturno tempore inopiam tuam | |
| sustentantem, diurno Chrysippi praeceptis percipien- | 5 |
| dis uacantem, eundemque ad undecentesimum annum | |
| adtenta cura erudientem auditores tuos uideret: du- | |
| plici enim labore unius saeculi spatium occupasti, | |
| incertum reddendo discipulusne an praeceptor esses | |
| laudabilior. | 10 |
| Sophocles quoque gloriosum cum rerum na- | 12.1 |
| tura certamen habuit, tam benigne mirifica illi opera | |
| sua exhibendo quam illa operibus eius tempora libe- | |
| raliter sumministrando: prope enim centesimum an- | |
| num attigit, sub ipsum transitum ad mortem Oedi- | 5 |
| pode ἐπὶ Κολωνῷ scripto, qua sola fabula omnium | |
| eiusdem studi poetarum praeripere gloriam potuit. | |
| idque ignotum esse posteris filius Sophoclis Iophon | |
| noluit, sepulcro patris quae retuli insculpendo. | |
| Simonides uero poeta octogesimo anno et do- | 13.1 |
| cuisse se carmina et in eorum certamen descendisse | |
| ipse gloriatur. nec fuit inicum illum uoluptatem ex | |
| ingenio suo diu percipere, cum <tan>tam omni aeuo | |
| fruendam traditurus esset. | 5 |
| Nam Solon quanta industria flagrauerit et | 14.1 |
| uersibus conplexus est, quibus significat se cotidie | |
| aliquid addiscentem senescere, et supremo uitae die | |
| confirmauit, quod adsidentibus amicis et quadam de | |
| re sermonem inter se conferentibus fatis iam pressum | 5 |
| caput erexit interrogatusque quapropter id fecisset | |
| respondit 'ut, cum istud, quidquid est, de quo dis- | |
| putatis, percepero, moriar'. migrasset profecto ex | |
| hominibus inertia, si eo animo uitam ingrederentur, | |
| quo eam Solon egressus est. | 10 |
| Quam porro industrius Themistocles, qui | 15.1 |
| maximarum rerum cura districtus, omnium tamen | |
| ciuium suorum nomina memoria conprehendit per | |
| summamque iniquitatem patria pulsus et ad Xerxem, | |
| quem paulo ante deuicerat, confugere coactus, prius | 5 |
| quam in conspectum eius ueniret, Persico sermone | |
| se adsuefecit, ut labore parta commendatione regiis | |
| auribus familiarem et adsuetum sonum uocis adhiberet. | |
| Cuius utriusque industriae laudem duo reges | 16.1 |
| partiti sunt, Cyrus omnium militum suorum nomina, | |
| Mitridates duarum et xx gentium, quae sub regno | |
| eius erant, linguas ediscendo, ille, ut sine moni- | |
| tore exercitum salutaret, hic, ut eos, quibus impe- | 5 |
| rabat, sine interprete adloqui posset. |