LIBER NONVS
|
|
DE LVXVRIA ET LIBIDINE
|
|
Blandum etiam malum luxuria, quam accusare
|
9.1.pr.1
|
aliquanto facilius est quam uitare, operi nostro
|
|
inseratur, non quidem ut ullum honorem recipiat,
|
|
sed ut se ipsa recognoscens ad paenitentiam inpelli
|
|
possit. iungatur illi libido, quoniam ex isdem uitio-
|
5
|
rum principiis oritur, neque aut a reprehensione
|
|
aut ab emendatione separentur, gemino mentis er-
|
|
rore co<ne>xae.
|
|
C. Sergius Orata pensilia balinea primus fa-
|
1.1
|
cere instituit. quae inpensa <a> leuibus initiis coepta
|
|
ad suspensa caldae aquae tantum non aequora pene-
|
|
trauit. idem, uidelicet ne gulam Neptuni arbitrio
|
|
subiectam haberet, peculiaria sibi maria excogitauit,
|
5
|
aestuariis intercipiendo fluctus pisciumque diuersos
|
|
greges separatim molibus includendo, ut nulla tam
|
|
saeua tempestas inciderit, qua non Oratae mensae
|
|
uarietate ferculorum abundarent. aedificiis etiam
|
|
spatiosis et excelsis deserta ad id tempus ora Lucrini
|
10
|
lacus pressit, quo recentiore usu conchyliorum fruere-
|
|
tur: ubi <dum> se publicae aquae cupidius inmergit,
|
|
cum Considio publicano iudicium nanctus est. in
|
|
quo L. Crassus aduersus illum causam agens errare
|
|
amicum suum Considium dixit, quod putaret Oratam
|
15
|
remotum a lacu cariturum ostreis: namque ea, si
|
|
inde petere non licuisset, in tegulis reperturum.
|
|
Huic nimirum magis Aesopus tragoedus in
|
2.1
|
adoptionem dare filium suum quam bonorum suorum
|
|
heredem relinquere debuit, non solum perditae, sed
|
|
etiam furiosae luxuriae iuuenem. quem constat cantu
|
|
conmendabiles auiculas inmanibus emptas pretiis pro
|
5
|
ficedulis ponere acetoque liquatos magnae summae
|
|
uniones potionibus aspergere solitum, amplissimum
|
|
patrimonium tamquam amaram aliquam sarcinam
|
|
quam celerrime abicere cupientem. quorum alterius
|
|
senis, alterius adulescentis sectam secuti longius
|
10
|
manus porrexerunt: neque enim ullum uitium fini-
|
|
tur ibi, ubi oritur. inde ab oceani litoribus adtracti
|
|
pisces, inde infusae culinis arcae censibusque edendi
|
|
ac bibendi uoluptas reperta.
|
|
Vrbi autem nostrae secundi Punici belli finis
|
3.1
|
et Philippus Macedoniae rex deuictus licentioris ui-
|
|
tae fiduciam dedit. quo tempore matronae Bruto-
|
|
rum domum ausae sunt obsidere, qui abrogationi
|
|
legis Oppiae intercedere parati erant, quam feminae
|
5
|
tolli cupiebant, quia his nec ueste uarii coloris uti
|
|
nec auri plus semunciam habere nec iuncto uehiculo
|
|
propius urbem mille passus nisi sacrificii gratia
|
|
uehi permittebat. et quidem optinuerunt ut ius per
|
|
continuos xx annos seruatum aboleretur: non enim
|
10
|
prouiderunt saeculi illius uiri ad quem cultum ten-
|
|
deret insoliti coetus pertinax studium aut quo se
|
|
usque effusura esset legum uictrix audacia. quod si
|
|
animi muliebris apparatus intueri potuissent, quibus
|
|
cotidie aliquid nouitatis sumptuosius adiectum est,
|
15
|
in ipso introitu ruenti luxuriae obstitissent. sed
|
|
quid ego de feminis ulterius loquar, quas et inbe-
|
|
cillitas mentis et grauiorum operum negata adfectatio
|
|
omne studium ad curiosiorem sui cultum hortatur
|
|
conferre, cum temporum superiorum et nominis et
|
20
|
animi excellentis uiros in hoc priscae continentiae
|
|
ignotum deuerticulum prolapsos uideam? idque iurgio
|
|
ipsorum pateat.
|
|
Cn. Domitius L. Crasso collegae suo alter-
|
4.1
|
catione orta obiecit, quod columnas Hymettias in
|
|
porticu domus haberet. quem continuo Crassus
|
|
quanti ipse domum suam aestimaret interrogauit,
|
|
atque ut respondit 'sexagies sestertio', 'qu<ant>o ergo
|
5
|
eam' inquit, 'minoris fore existimas, si decem ar-
|
|
busculas inde succidero?' 'ipso tricies sestertio'
|
|
Domitius. tunc Crassus: 'uter igitur luxuriosior est,
|
|
egone, qui decem columnas centum milibus nummum
|
|
emi, an tu, qui decem arbuscularum umbram tricies
|
10
|
sestertii summa conpensas?' sermonem oblitum Pyrri,
|
|
inmemorem Hannibalis iamque transmarinorum sti-
|
|
pendiorum abundantia oscitantem! et quanto tamen
|
|
insequentium saeculorum aedificiis et nemoribus an-
|
|
gustiorem † quam introduxerunt atque inchoatam a
|
15
|
se lautitiam posteris relinquere quam a maioribus
|
|
acceptam continentiam retinere maluerunt.
|
|
Quid enim sibi uoluit princeps suorum tempo-
|
5.1
|
rum Metellus Pius tunc, cum in Hispania aduentus
|
|
suos ab hospitibus aris et ture excipi patiebatur?
|
|
cum Attalicis aulaeis contectos parietes laeto animo
|
|
intuebatur? cum inmanibus epulis apparatissimos
|
5
|
interponi ludos sinebat? cum palmata ueste conuiuia
|
|
celebrabat demissasque lacunaribus aureas coronas
|
|
uelut caelesti capite recipiebat? et ubi ista? non in
|
|
Graecia neque in Asia, quarum luxuria seueritas ipsa
|
|
corrumpi poterat, sed in horrida et bellicosa pro-
|
10
|
uincia, cum praesertim acerrimus hostis Sertorius
|
|
Romanorum exercituum oculos Lusitanis telis prae-
|
|
stringeret: adeo illi patris sui Numidica castra ex-
|
|
ciderant. patet igitur quam celeri transitu luxuria
|
|
affluxerit: nam cuius adulescentia priscos mores
|
15
|
uidit, senectus nouos orsa est.
|
|
Consimilis mutatio in domo Curionum extitit,
|
6.1
|
si quidem forum nostrum et patris grauissimum su-
|
|
percilium et filii sescenties sestertium aeris alieni
|
|
aspexit, contractum famosa iniuria nobilium iuue-
|
|
num. itaque eodem tempore et in isdem penatibus
|
5
|
diuersa saecula habitarunt, frugalissimum alterum,
|
|
alterum nequissimum.
|
|
P. autem Clodi iudicium quanta luxuria et
|
7.1
|
libidine abundauit! in quo, ut euidenter incesti cri-
|
|
mine nocens reus absolueretur, noctes matronarum
|
|
et adulescentium nobilium magna summa emptae
|
|
mercedis loco iudicibus erogatae sunt. quo in flagi-
|
5
|
tio tam taetro tamque multiplici nescias primum
|
|
quem detestere, qui istud corruptelae genus excogi-
|
|
tauit, an qui pudicitiam suam sequestrem periurii
|
|
fieri passi sunt, an qui religionem stupro permutarunt.
|
|
Aeque flagitiosum illud conuiuium, quod Ge-
|
8.1
|
mellus tribunicius uiator ingenui sanguinis, sed
|
|
officii intra seruilem habitum deformis Metello [et]
|
|
Scipioni consuli ac tribunis pl. magno cum rubore
|
|
ciuitatis conparauit: lupanari enim domi suae in-
|
5
|
stituto Muniam et Flauiam, cum a patre tum a uiro
|
|
utramque inclitam, et nobilem puerum Saturninum
|
|
in eo prostituit. probrosae patientiae corpora, ludi-
|
|
brio temulentae libidini futura! epulas consuli et
|
|
tribunis non celebrandas, sed uindicandas!
|
10
|
Verum praecipue Catilinae libido scelesta:
|
9.1
|
nam uaesano amore Aureliae Orestillae correptus,
|
|
cum unum impedimentum uideret quo minus nuptiis
|
|
inter se iungerentur, filium suum, quem et solum et
|
|
aetate iam puberem habebat, ueneno sustulit proti-
|
5
|
nusque ex rogo eius maritalem facem accendit ac no-
|
|
uae maritae orbitatem suam loco muneris erogauit.
|
|
eodem deinde animo ciuem gerens quo patrem ege-
|
|
rat, filii pariter manibus et nefarie adtemptatae pa-
|
|
triae poenas dedit.
|
10
|