LIBER NONVS
DE LVXVRIA ET LIBIDINE
  Blandum etiam malum luxuria, quam accusare 9.1.pr.1
aliquanto facilius est quam uitare, operi nostro
inseratur, non quidem ut ullum honorem recipiat,
sed ut se ipsa recognoscens ad paenitentiam inpelli
possit. iungatur illi libido, quoniam ex isdem uitio- 5
rum principiis oritur, neque aut a reprehensione
aut ab emendatione separentur, gemino mentis er-
rore co<ne>xae.
  C. Sergius Orata pensilia balinea primus fa- 1.1
cere instituit. quae inpensa <a> leuibus initiis coepta
ad suspensa caldae aquae tantum non aequora pene-
trauit. idem, uidelicet ne gulam Neptuni arbitrio
subiectam haberet, peculiaria sibi maria excogitauit, 5
aestuariis intercipiendo fluctus pisciumque diuersos
greges separatim molibus includendo, ut nulla tam
saeua tempestas inciderit, qua non Oratae mensae
uarietate ferculorum abundarent. aedificiis etiam
spatiosis et excelsis deserta ad id tempus ora Lucrini 10
lacus pressit, quo recentiore usu conchyliorum fruere-
tur: ubi <dum> se publicae aquae cupidius inmergit,
cum Considio publicano iudicium nanctus est. in
quo L. Crassus aduersus illum causam agens errare
amicum suum Considium dixit, quod putaret Oratam 15
remotum a lacu cariturum ostreis: namque ea, si
inde petere non licuisset, in tegulis reperturum.
  Huic nimirum magis Aesopus tragoedus in 2.1
adoptionem dare filium suum quam bonorum suorum
heredem relinquere debuit, non solum perditae, sed
etiam furiosae luxuriae iuuenem. quem constat cantu
conmendabiles auiculas inmanibus emptas pretiis pro 5
ficedulis ponere acetoque liquatos magnae summae
uniones potionibus aspergere solitum, amplissimum
patrimonium tamquam amaram aliquam sarcinam
quam celerrime abicere cupientem. quorum alterius
senis, alterius adulescentis sectam secuti longius 10
manus porrexerunt: neque enim ullum uitium fini-
tur ibi, ubi oritur. inde ab oceani litoribus adtracti
pisces, inde infusae culinis arcae censibusque edendi
ac bibendi uoluptas reperta.
  Vrbi autem nostrae secundi Punici belli finis 3.1
et Philippus Macedoniae rex deuictus licentioris ui-
tae fiduciam dedit. quo tempore matronae Bruto-
rum domum ausae sunt obsidere, qui abrogationi
legis Oppiae intercedere parati erant, quam feminae 5
tolli cupiebant, quia his nec ueste uarii coloris uti
nec auri plus semunciam habere nec iuncto uehiculo
propius urbem mille passus nisi sacrificii gratia
uehi permittebat. et quidem optinuerunt ut ius per
continuos xx annos seruatum aboleretur: non enim 10
prouiderunt saeculi illius uiri ad quem cultum ten-
deret insoliti coetus pertinax studium aut quo se
usque effusura esset legum uictrix audacia. quod si
animi muliebris apparatus intueri potuissent, quibus
cotidie aliquid nouitatis sumptuosius adiectum est, 15
in ipso introitu ruenti luxuriae obstitissent. sed
quid ego de feminis ulterius loquar, quas et inbe-
cillitas mentis et grauiorum operum negata adfectatio
omne studium ad curiosiorem sui cultum hortatur
conferre, cum temporum superiorum et nominis et 20
animi excellentis uiros in hoc priscae continentiae
ignotum deuerticulum prolapsos uideam? idque iurgio
ipsorum pateat.
  Cn. Domitius L. Crasso collegae suo alter- 4.1
catione orta obiecit, quod columnas Hymettias in
porticu domus haberet. quem continuo Crassus
quanti ipse domum suam aestimaret interrogauit,
atque ut respondit 'sexagies sestertio', 'qu<ant>o ergo 5
eam' inquit, 'minoris fore existimas, si decem ar-
busculas inde succidero?' 'ipso tricies sestertio'
Domitius. tunc Crassus: 'uter igitur luxuriosior est,
egone, qui decem columnas centum milibus nummum
emi, an tu, qui decem arbuscularum umbram tricies 10
sestertii summa conpensas?' sermonem oblitum Pyrri,
inmemorem Hannibalis iamque transmarinorum sti-
pendiorum abundantia oscitantem! et quanto tamen
insequentium saeculorum aedificiis et nemoribus an-
gustiorem † quam introduxerunt atque inchoatam a 15
se lautitiam posteris relinquere quam a maioribus
acceptam continentiam retinere maluerunt.
  Quid enim sibi uoluit princeps suorum tempo- 5.1
rum Metellus Pius tunc, cum in Hispania aduentus
suos ab hospitibus aris et ture excipi patiebatur?
cum Attalicis aulaeis contectos parietes laeto animo
intuebatur? cum inmanibus epulis apparatissimos 5
interponi ludos sinebat? cum palmata ueste conuiuia
celebrabat demissasque lacunaribus aureas coronas
uelut caelesti capite recipiebat? et ubi ista? non in
Graecia neque in Asia, quarum luxuria seueritas ipsa
corrumpi poterat, sed in horrida et bellicosa pro- 10
uincia, cum praesertim acerrimus hostis Sertorius
Romanorum exercituum oculos Lusitanis telis prae-
stringeret: adeo illi patris sui Numidica castra ex-
ciderant. patet igitur quam celeri transitu luxuria
affluxerit: nam cuius adulescentia priscos mores 15
uidit, senectus nouos orsa est.
  Consimilis mutatio in domo Curionum extitit, 6.1
si quidem forum nostrum et patris grauissimum su-
percilium et filii sescenties sestertium aeris alieni
aspexit, contractum famosa iniuria nobilium iuue-
num. itaque eodem tempore et in isdem penatibus 5
diuersa saecula habitarunt, frugalissimum alterum,
alterum nequissimum.
  P. autem Clodi iudicium quanta luxuria et 7.1
libidine abundauit! in quo, ut euidenter incesti cri-
mine nocens reus absolueretur, noctes matronarum
et adulescentium nobilium magna summa emptae
mercedis loco iudicibus erogatae sunt. quo in flagi- 5
tio tam taetro tamque multiplici nescias primum
quem detestere, qui istud corruptelae genus excogi-
tauit, an qui pudicitiam suam sequestrem periurii
fieri passi sunt, an qui religionem stupro permutarunt.
  Aeque flagitiosum illud conuiuium, quod Ge- 8.1
mellus tribunicius uiator ingenui sanguinis, sed
officii intra seruilem habitum deformis Metello [et]
Scipioni consuli ac tribunis pl. magno cum rubore
ciuitatis conparauit: lupanari enim domi suae in- 5
stituto Muniam et Flauiam, cum a patre tum a uiro
utramque inclitam, et nobilem puerum Saturninum
in eo prostituit. probrosae patientiae corpora, ludi-
brio temulentae libidini futura! epulas consuli et
tribunis non celebrandas, sed uindicandas! 10
  Verum praecipue Catilinae libido scelesta: 9.1
nam uaesano amore Aureliae Orestillae correptus,
cum unum impedimentum uideret quo minus nuptiis
inter se iungerentur, filium suum, quem et solum et
aetate iam puberem habebat, ueneno sustulit proti- 5
nusque ex rogo eius maritalem facem accendit ac no-
uae maritae orbitatem suam loco muneris erogauit.
eodem deinde animo ciuem gerens quo patrem ege-
rat, filii pariter manibus et nefarie adtemptatae pa-
triae poenas dedit. 10