Illud autem facinus, quia externum est, 9.11(ext).1.1
tranquilliore adfectu narrabitur. Scipione Africano
patris et patrui memoriam gladiatorio munere Kar-
thagine Noua celebrante duo regis filii nuper patre
mortuo in harenam processerunt pollicitique sunt 5
ibi se de regno proeliaturos, quo spectaculum illud
inlustrius pugna sua facerent. eos cum Scipio mo-
nuisset ut uerbis quam ferro diiudicare mallent uter
regnare deberet, ac iam maior natu consilio eius ob-
temperaret, minor corporis uiribus fretus in amentia 10
perstitit initoque certamine pertinacior impietas for-
tunae iudicio morte multata est.
  Mitridates autem multo sceleratius, qui non 2.1
cum fratre de paterno regno, sed cum ipso patre bel-
lum de dominatione gessit. in quo qui aut homines
ullos adiutores inuenerit aut deos inuocare ausus
sit, prae<cipuam> admirationem habet. 5
  Quamquam quid hoc quasi inusitatum illis gen- 3.1
tibus miremur, cum Sariaster aduersus patrem suum
Tigranen Armeniae regem ita cum amicis consen-
serit, ut omnes <e d>exteris manibus sanguinem mit-
terent atque eum inuicem sorberent? vix ferrem 5
pro salute parentis tam cruenta conspiratione foedus
facientem.
  Sed quid ego ista consector aut quid his im- 4.1
moror, cum unius parricidii cogitatione cuncta sce-
lera superata cernam? omni igitur impetu mentis,
omnibus indignationis uiribus ad id lacerandum pio
magis quam ualido adfectu rapior: quis enim ami- 5
citiae fide extincta genus humanum cruentis in tene-
bris sepelire conatum profundo debitae execrationis
satis efficacibus uerbis adegerit? tu uidelicet effera-
tae barbariae immanitate truculentior habenas Ro-
mani imperii, quas princeps parensque noster salu- 10
tari dextera continet, capere potuisti? aut te conpote
furoris mundus in suo statu mansisset? urbem a
Gallis captam et trecentorum inclytae gentis uirorum
strage foedatum <amnem Cremeram et> Alliensem diem
et oppressos in Hispania Scipiones et Trasimennum 15
lacum et Cannas bellorumque ciuilium domestico
sagnuine manantis † furores amentibus propositis
furoris tui repraesentare et uincere uoluisti. sed
uigilarunt oculi deorum, sidera suum uigorem ob-
tinuerunt, arae, puluinaria, templa praesenti numine 20
uallata sunt, nihilque, quod pro capite augusto ac
patria excubare debuit, torporem sibi permisit, et in
primis auctor ac tutela nostrae incolumitatis ne ex-
cellentissima merita sua totius orbis ruina conlabe-
rentur diuino consilio prouidit. itaque stat pax, 25
ualent leges, sincerus priuati ac publici officii tenor
seruatur. qui autem haec uiolatis amicitiae foederi-
bus temptauit subuertere, omni cum stirpe sua po-
puli Romani uiribus obtritus etiam apud inferos,
si tamen illuc receptus est, quae meretur supplicia 30
pendit.