Laudanda etiam populi uerecundia est, qui 2.3.1.1
inpigre se laboribus et periculis militiae offerendo
dabat operam ne imperatoribus capite censos sacra-
mento rogare esset necesse, quorum nimia inopia
suspecta erat, ideoque his publica arma non com- 5
mittebant. sed hanc diutina usurpatione formatam
consuetudinem C. Marius capite censum legendo mi-
litem abrupit, ciuis alioqui magnificus, sed noui-
tatis suae conscientia uetustati non sane propitius
memorque, si militaria signa humilitatem spernere 10
perseuerarent, se a maligno uirtutum interprete ue-
lut capite censum imperatorem conpellari posse. ita-
que fastidiosum dilectus genus in exercitibus Romanis
oblitterandum duxit, ne talis notae contagio ad ipsius
quoque gloriae subgillationem penetraret. 15
  Armorum tractandorum meditatio a P. Rutilio 2.1
consule Cn. Malli collega militibus est tradita: is
enim nullius ante se imperatoris exemplum secutus
ex ludo C. Aureli Scauri doctoribus gladiatorum ar-
cessitis uitandi atque inferendi ictus subtiliorem ra- 5
tionem legi<oni>bus ingenerauit uirtutemque arti et
rursus artem uirtuti miscuit, ut illa impetu huius
fortior, haec illius scientia cautior fieret.
  Velitum usus eo bello primum repertus est, 3.1
quo Capuam Fuluius Flaccus imperator obsedit: nam
cum equitatui Campanorum crebris excursionibus
equites nostri, quia numero pauciores erant, resi-
stere non possent, Q. Nauius centurio e peditibus 5
lectos expediti corporis breuibus et incuruis septenis
armatos hastis, paruo tegumine munitos, ueloci saltu
iungere se equitantibus et rursus celeri motu delabi
instituit, quo facilius equestri proelio subiecti pedi-
tes uiros pariter atque equos hostium telis incesse- 10
rent, eaque nouitas pugnae unicum Campanae perfi-
diae debilitauit auxilium, ideoque auctori eius Nauio
honos a duce est habitus.