Vetusto Macedoniae more regi Alexandro
|
3.3(ext).1.1
|
nobilissimi pueri praesto erant sacrificanti. e quibus
|
|
unus turibulo arrepto ante ipsum adstitit. in cuius
|
|
brachium carbo ardens delapsus est. quo etsi ita
|
|
urebatur, ut adusti corporis eius odor ad circum-
|
5
|
stantium nares perueniret, tamen et dolorem silentio
|
|
pressit et brachium inmobile tenuit, ne sacrificium
|
|
Alexandri aut concusso turibulo impediret aut edito
|
|
gemitu re<li>gio<ne> aspergeret. rex, quo patientia pueri
|
|
magis delectatus est, hoc certius perseuerantiae ex-
|
10
|
perimentum sumere uoluit: consulto enim sacrifica-
|
|
uit diutius nec hac re eum proposito repulit. si huic
|
|
miraculo Dareus inseruisset oculos, scisset eius stir-
|
|
pis milites uinci non posse, cuius infirmam aetatem
|
|
tanto robore praeditam animaduertisset.
|
15
|
Est et illa uehemens et constans animi militia,
|
|
litteris pollens, uenerabilium doctrinae sacrorum an-
|
|
tistes, philosophia. quae ubi pectore recepta est, omni
|
|
inhonesto atque inutili adfectu dispulso, totum [in]
|
|
solidae uirtutis munimento confirmat potentiusque
|
20
|
metu facit ac dolore.
|
|
Incipiam autem <a> Zenone Eleate. qui cum
|
2.1
|
esset in dispicienda rerum natura maximae pruden-
|
|
tiae inque excitandis ad uigorem iuuenum animis
|
|
promptissimus, praeceptorum fidem exemplo uirtutis
|
|
suae publicauit: patriam enim egressus, in qua frui
|
5
|
secura libertate poterat, Agrigentum miserabili ser-
|
|
uitute obrutum petiit, tanta fiducia ingenii ac morum
|
|
suorum fretus, ut sperauerit et tyranno et Phalari
|
|
uaesanae mentis feritatem a se deripi posse. post-
|
|
quam deinde apud illum plus consuetudinem domi-
|
10
|
nationis quam consilii salubritatem ualere animaduer-
|
|
tit, nobilissimos eius ciuitatis adulescentes cupiditate
|
|
liberandae patriae inflammauit. cuius rei cum indi-
|
|
cium ad tyrannum manasset, conuocato in forum
|
|
populo torquere eum uario cruciatus genere coepit
|
15
|
subinde quaerens quosnam consilii participes habe-
|
|
ret. at ille neque eorum <quemquam> nominauit et pro-
|
|
ximum quemque ac fidissimum tyranno suspectum
|
|
reddidit increpitansque Agrigentinis ignauiam ac
|
|
timiditatem effecit ut subito mentis inpulsu concitati
|
20
|
Phalarim lapidibus prosternerent. senis ergo unius
|
|
eculeo inpositi non supplex uox nec miserabilis eiu-
|
|
latus, sed fortis cohortatio totius urbis animum for-
|
|
tunamque mutauit.
|
|
Eiusdem nominis philosophus, cum <a> Nearcho
|
3.1
|
tyranno, de cuius nece consilium inierat, torqueretur
|
|
supplicii pariter atque indicandorum gratia conscio-
|
|
rum, doloris uictor, sed ultionis cupidus, esse dixit
|
|
quod secreto audire eum admodum expediret, laxa-
|
5
|
toque eculeo, postquam insidiis opportunum anim-
|
|
aduertit, aurem eius morsu corripuit nec ante dimisit
|
|
quam et ipse uita et ille parte corporis priuaretur.
|
|
Talis patientiae aemulus Anaxarchus, cum a
|
4.1
|
tyranno Cypriorum Nicocreonte torqueretur nec ulla
|
|
ui inhiberi posset quo minus eum amarissimorum
|
|
maledictorum uerberibus inuicem ipse torqueret, ad
|
|
ultimum amputationem linguae minitanti 'non erit'
|
5
|
inquit, 'effeminate adulescens, haec quoque pars cor-
|
|
poris mei tuae dicionis', protinusque dentibus absci-
|
|
sam et conmanducatam linguam in os eius ira patens
|
|
expuit. multorum aures illa lingua et in primis Ale-
|
|
xandri regis admiratione sui adtonitas habuerat, dum
|
10
|
terrae condicionem, habitum maris, siderum motus,
|
|
totius denique mundi naturam prudentissime et fa-
|
|
cundissime expromit. paene tamen occidit gloriosius
|
|
quam uiguit, quia tam forti fine inlustrem profes-
|
|
sionis actum conprobauit, Anaxarchique † non uitam
|
15
|
modo deseruit, sed mortem reddidit clariorem.
|
|
In Theodoto quoque uiro grauissimo Hiero-
|
5.1
|
nymus tyrannus tortorum manus frustra fatigauit:
|
|
rupit enim uerbera, fidiculas laxauit, soluit eculeum,
|
|
lamminas extinxit prius quam efficere potuit ut ty-
|
|
rannicidii conscios indicaret. quin etiam satellitem,
|
5
|
in quo totius dominationis summa quasi quodam car-
|
|
dine uersabatur, falsa criminatione inquinando fidum
|
|
lateri eius custodem eripuit beneficioque patientiae
|
|
non solum quae occulta fuerunt texit, sed etiam tor-
|
|
menta sua ultus est. quibus Hieronymus, dum ini-
|
10
|
micum cupide lacerat, amicum temere perdidit.
|
|
Apud Indos uero patientiae meditatio tam ob-
|
6.1
|
stinate usurpari creditur, ut sint qui omne uitae
|
|
tempus nudi exigant, modo Caucasi montis gelido
|
|
rigore corpora sua durantes, modo flammis sine
|
|
ullo gemitu obicientes. atque his haud parua gloria
|
5
|
contemptu doloris adquiritur titulusque sapientiae
|
|
datur.
|
|
Haec e pectoribus altis et eruditis orta sunt,
|
7.1
|
illud tamen non minus admirabile seruilis animus
|
|
cepit. seruus barbarus Hasdrubalem, quod domi-
|
|
num suum occidisset grauiter ferens, subito adgres-
|
|
sus interemit, cumque conprehensus omni modo cru-
|
5
|
ciaretur, laetitiam tamen, quam ex uindicta ceperat,
|
|
in ore constantissime retinuit. non ergo fastidioso
|
|
aditu uirtus: excitata uiuida ingenia ad se penetrare
|
|
patitur neque haustum sui cum aliquo personarum
|
|
discrimine largum malignumue praebet, sed omni-
|
10
|
bus aequaliter exposita quid cupiditatis potius quam
|
|
quid dignitatis attuleris aestimat inque captu bono-
|
|
rum suorum tibi ipsi pondus examinandum relinquit,
|
|
ut quantum subire animo sustinueris, tantum tecum
|
|
auferas. quo <e>uenit ut et humili loco nati ad sum-
|
15
|
mam dignitatem consurgant et generosissimarum
|
|
imaginum fetus in aliquod reuoluti dedecus acceptam
|
|
a maioribus lucem in tenebras conuertant. quae qui-
|
|
dem planiora suis exemplis reddentur, ac prius de
|
|
his ordiar, quorum in meliorem statum facta mutatio
|
20
|
splendidam relatu praebet materiam.
|
|