Sepultis, ut praediximus, bellis ciuilibus 2.90.1.1
coalescentibusque rei publicae membris, etiam coa-
luere quae tam longa armorum series lacerauerat.
Delmatia <annos> XX et CC rebellis, ad certam
confessionem pacata est imperii. Alpes feris incul- 5
tisque nationibus celebres perdomitae. Hispaniae
nunc ipsius praesentia, nunc Agrippae quem usque
in tertium consulatum et mox collegium tribuniciae
potestatis amicitia principis euexerat, multo uarioque
Marte pacatae. 10
In quas prouincias cum initio, Sci- 2.1
pione et Sempronio Longo consulibus, primo anno
secundi <belli> Punici, abhinc annos CCL Romani
exercitus misissent duce Cn. Scipione, Africani pa-
truo, per annos CC in his multo mutuoque ita certa- 5
tum est sanguine, ut amissis populi Romani impera-
toribus exercitibusque saepe contumelia, etiam non-
numquam periculum Romano inferretur imperio.
Illae enim prouinciae Scipiones consumpserunt; illae 3.1
contumelioso XX annorum bello sub duce Viriatho
maiores nostros exercuerunt; illae terrore Numantini
belli populum Romanum concusserunt; in illis turpe
Q. Pompei foedus turpiusque Mancini senatus cum 5
ignominia dediti imperatoris rescidit; illa tot consu-
lares, tot praetorios absumpsit duces patrumque
aetate in tantum Sertorium armis extulit ut per
quinquennium diiudicari non potuerit Hispanis
Romanisne in armis plus esset roboris et uter popu- 10
lus alteri pariturus foret.
Has igitur prouincias tam 4.1
diffusas, tam frequentes, tam feras ad eam pacem
abhinc annos ferme L perduxit Caesar Augustus ut,
quae maximis bellis numquam uacauerant, eae sub
C. Antistio ac deinde P. Silio legato ceterisque postea 5
etiam latrociniis uacarent.