Transferatur mens ad Archytae Tarentini et Erato- 9.pr.13.1
sthenis Cyrenaei cogitata; hi enim multa et grata a
mathematicis rebus hominibus invenerunt. itaque cum in
ceteris inventionibus fuerint grati, in eius rei cogitationibus
maxime sunt suspecti. alius enim alia ratione explica- 5
verunt, quod Delo imperaverat responsis Apollo, uti arae
eius, quantum haberent pedum quadratorum, id duplica-
rentur, et ita fore uti, qui essent in ea insula, tunc re-
ligione liberarentur. itaque Archytas cylindrorum descri- 14.1
ptionibus, Eratosthenes organica mesolabi ratione idem
explicaverunt. cum haec sint tam magnis doctrinarum iu-
cunditatibus animadversa et cogamur naturaliter inven-
tionibus singularum rerum considerantes effectus moveri, 5
multas res attendens admiror etiam Democriti de rerum
natura volumina et eius commentarium, quod inscribitur
χειροκμητων, †in quo etiam utebatur anulo signaretur
amolcie est expertus.
  Ergo eorum virorum cogitata non solum ad mores 15.1
corrigendos, sed etiam ad omnium utilitatem perpetuo sunt
praeparata, athletarum autem nobilitates brevi spatio
cum suis corporibus senescunt. itaque neque cum maxime
sunt florentes neque posteritati hi, quemadmodum sapien- 5
tium cogitata hominum vitae, prodesse possunt. cum vero 16.1
neque moribus neque institutis scriptorum praestantibus
tribuantur honores, ipsae [autem] per se mentes aeris alti-
ora prospicientes memoriarum gradibus ad caelum elatae
aevo inmortali non modo sententias sed etiam figuras 5
eorum posteris cogunt esse notas. itaque, qui litterarum
iucunditatibus instinctas habent mentes, non possunt non
in suis pectoribus dedicatum habere, sicuti deorum, sic
Ennii poetae simulacrum; Accii autem carminibus qui stu-
diose delectantur, non modo verborum virtutes sed etiam 10
figuram eius videntur secum habere praesentem [esse].
item plures post nostram memoriam nascentes cum Lucretio 17.1
videbuntur velut coram de rerum natura disputare, de
arte vero rhetorica cum Cicerone, multi posterorum cum
Varrone conferent sermonem de lingua latina, non minus
etiam plures philologi cum Graecorum sapientibus multa 5
deliberantes secretos cum his videbuntur habere sermones,
et ad summam sapientium scriptorum sententiae corpori-
bus absentibus vetustate florentes cum insunt inter con-
silia et disputationes, maiores habent, quam praesentium
sunt, auctoritates omnes. itaque, Caesar, his auctoribus 18.1
fretus sensibus eorum adhibitis et consiliis ea volumina
conscripsi, et prioribus septem de aedificiis, octavo de aquis,
in hoc de gnomonicis rationibus, quemadmodum de radiis
solis in mundo sunt per umbras gnomonis inventae qui- 5
busque rationibus dilatentur aut contrahantur, explicabo.