Machina est continens e materia coniunctio maximas
|
10.1.1.1
|
ad onerum motus habens virtutes. ea movetur ex arte
|
|
circulorum rotundationibus, quam Graeci κυκλικην κινησιν
|
|
appellant. est autem unum genus scansorium, quod graece
|
|
ακροβατικον dicitur; alterum spirabile, quod apud eos
|
5
|
πνευματικον appellatur; tertium tractorium, id autem
|
|
Graeci βαρουλκον vocitant. scansorium autem <est, cum>
|
|
machinae ita fuerint conlocatae, ut ad altitudinem tignis
|
|
statutis et transversariis conligatis sine periculo scanda-
|
|
tur [ad apparatus spectatione]; at spirabile, cum spiritus
|
10
|
ex expressionibus inpulsus et plagae vocesque οργανικως
|
|
exprimantur; tractorium vero, cum onera machinis per-
|
2.1
|
trahuntur, ut ad altitudinem sublata conlocentur. scanso-
|
|
ria ratio non arte sed audacia gloriatur; ea catenationibus
|
|
et transversariis et plexis conligationibus et erismatorum
|
|
fulturis continentur. quae autem spiritus potestate ad-
|
5
|
sumit ingressus, elegantes artis subtilitatibus consequetur
|
|
effectus. tractoria autem maiores et magnificentia plenas
|
|
habet ad utilitatem opportunitates et in agendo cum pru-
|
|
dentia summas virtutes. ex his sunt quae μηχανικως,
|
3.1
|
alia οργανικως moventur. inter machinas et organa id
|
|
videtur esse discrimen, quod machinae pluribus operis vel
|
|
vi maiore coguntur effectus habere, uti ballistae torcula-
|
|
riorumque prela; organa autem unius operae prudenti
|
5
|
tactu perficiunt quod est propositum, uti scorpionis seu
|
|
anisocyclorum versationes. ergo et organa et machinarum
|
|
ratio ad usum sunt necessaria, sine quibus nulla res potest
|
|
esse non inpedita. omnis autem est machinatio rerum
|
4.1
|
natura procreata ac praeceptrice et magistra mundi ver-
|
|
satione instituta. namque animadvertamus primum et
|
|
aspiciamus continentem solis, lunae, quinque etiam stella-
|
|
rum natura * * * machinata versarentur, non ha-
|
5
|
buissemus interdum lucem nec fructûm maturitates. cum
|
|
ergo maiores haec ita esse animadvertissent, e rerum
|
|
natura sumpserunt exempla et ea imitantes inducti rebus
|
|
divinis commodas vitae perfecerunt explicationes. itaque
|
|
comparaverunt, ut essent expeditiora, alia machinis et
|
10
|
earum versationibus, nonnulla organis, et ita quae anim-
|
|
adverterunt ad usum utilia esse studiis, artibus, insti-
|
|
tutis, gradatim augenda doctrinis curaverunt. attendamus
|
5.1
|
enim primum inventum de necessitate, ut vestitus, quem-
|
|
admodum telarum organicis administrationibus conexus
|
|
staminis ad subtemen non modo corpora tegendo tueatur,
|
|
sed etiam ornatus adiciat honestatem. cibi vero non ha-
|
5
|
buissemus abundantiam, nisi iuga et aratra bubus iumen-
|
|
tisque omnibus essent inventa. sucularumque et prelorum
|
|
et vectium si non fuisset torculariis praeparatio, neque
|
|
olei nitorem neque vitium fructum habere potuissemus ad
|
|
iucunditatem, portationesque eorum non essent, nisi plo-
|
10
|
strorum seu serracorum per terram, navicularum per
|
|
aquam inventae essent machinationes. trutinarum vero
|
6.1
|
librarumque ponderibus examinatio reperta vindicat ab
|
|
iniquitate iustis moribus vitam. non minusque sunt innu-
|
|
merabili modo rationes machinationum, de quibus non
|
|
necesse videtur disputare, quod non sunt <ignotae sed>
|
5
|
ad manum cotidianae, ut sunt molae, folles fabrorum,
|
|
raedae, cisia, torni ceteraque, quae communes ad usum
|
|
consuetudinibus habent opportunitates.
|
|