De tractoriis rationibus quae necessaria putavi, breviter 10.3.1.1
exposui. quorum motus et virtutes duae res diversae et inter
se dissimiles <efficiunt>, ubi congruentes uti principia pa-
riunt eos perfectus: una porrecti, quam Graeci ευθειαν voci-
tant, altera rotunditatis, quam Graeci κυκλωτην appellant. 5
sed vero neque sine rotunditate motus porrecti nec sine
porrecto rotationis versationes onerum possunt facere leva-
tiones. id autem ut intellegatur, exponam. inducuntur uti 2.1
centra axiculi in orbiculos et in trocleis conlocantur, per
quos orbiculos funis circumactus directis ductionibus et
in sucula conlocatus vectium versationibus onerum facit
egressus in altum. cuius suculae cardines uti centra por- 5
recti in cheloniis, foraminibusque eius vectes conclusi ca-
pitibus ad circinum circumactis torni ratione versando
faciunt oneris elationes. quemadmodum etiam ferreus vectis
cum est admotus ad onus, quod manuum multitudo non
potest movere, supposita uti centro <ultro> citro porrecta 10
pressione, quod Graeci υπομοχλιον appellant, et lingua
sub onus subdita, caput eius unius hominis viribus pressum
id onus extollit. id autem <eo facilius fit>, quo brevior 3.1
pars prior vectis ab ea pressione, quod est centrum, subit
sub onus, et quo longius ab eo centro distans caput eius
deducitur. per id faciundo motus circinationis cogit pres-
sionibus examinare paucis manibus oneris maximi pondus. 5
item si sub onus vectis ferrei lingula subiecta fuerit ne-
que eius caput pressione in imum, sed adversus in altitu-
dinem extolletur, lingula fulta in areae solo habebit eam
pro onere, oneris autem ipsius angulum pro pressione. ita
non tam faciliter quam per oppressionem, sed adversus 10
nihilominus pondus oneris erit excitatum. igitur si plus
lingula vectis supra hypomochlion posita sub onus subierit
et caput eius propius centrum pressiones habuerit, non
poterit onus elevare, nisi, quemadmodum supra scriptum
est, examinatio vectis longitudinis per caput neque <in 15
imum> ductionibus fuerit facta.