| Quae pacatis et sine metu temporibus ad utilitatem | 10.9.7.14 |
| et delectationem paranda, quemadmodum debeant fieri, | 15 |
| peregi [esse futurum]. nunc vero quae ad praesidia pe- | 10.1.1 |
| riculi et necessitatem salutis sunt inventa, id est scorpio- | |
| num et ballistarum rationes, quibus symmetriis comparari | |
| possint, exponam. | |
| Omnes proportiones eorum organorum ratiocinandorum | 5 |
| <sumuntur> ex proposita sagittae longitudine, quam id orga- | |
| num mittere debet, eiusque nonae partis fit foraminis in capi- | |
| tulis magnitudo, per quae tenduntur nervi torti, qui bracchia | |
| continere debent. ipsûm tamen eorum foraminum capituli | 2.1 |
| <e magnitudine omnis> deformatur altitudo et latitudo. | |
| tabulae, quae sunt in summo et in imo capituli, peritretoe | |
| quae vocantur, fiant crassitudine unius foraminis, latitudine | |
| unius et eius dodrantis, in extremis foraminis unius et | 5 |
| eius <s>. parastaticae dextra ac sinistra praeter cardines | |
| altae foraminum iiii, crassae foraminum† quinum; car- | |
| dines foraminis dimidia. <a> parastatica ad foramen spa- | |
| tium foraminis s#²³, a foramine ad medianam parastaticam | |
| item foraminis s#²³. latitudo parastados mediae unius fora- | 10 |
| minis et eius tk, crassitudo foraminis unius. intervallum, | 3.1 |
| ubi sagitta conlocatur in media parastade, foraminis par- | |
| tis quartae. anguli quattuor, qui sunt circa, in lateribus | |
| et frontibus lamnis ferreis aut stylis aereis et clavis con- | |
| figantur. canaliculi, qui graece συριγξ dicitur, longitudo | 5 |
| foraminum xviiii. regularum, quas nonnulli bucculas ap- | |
| pellant, quae dextra ac sinistra canalem figuntur, <longi- | |
| tudo> foraminum xviiii, altitudo foraminis unius et crassi- | |
| tudo. et adfiguntur regulae duae, in quas inditur sucula, | |
| habentes longitudinem foraminum trium, latitudinem di- | 10 |
| midium foraminis. crassitudo bucculae, quae adfigitur | |
| (vocitatur scamillum seu, quemadmodum nonnulli, locula- | |
| mentum) securiclatis cardinibus fixa, foraminis i, altitudo | |
| foraminis s#¹⁵¹. suculae longitudo foraminum #⁵⁵⁰, crassitudo | |
| suculae foraminis viiii. epitoxidos longitudo foraminis s#¹⁵¹, | 4.1 |
| crassitudo #¹⁵². item chelonii. cheles, sive manucla dicitur, | |
| longitudo foraminum trium, latitudo et crassitudo s𐆆. | |
| canalis fundi longitudo foraminum xvi, crassitudo fora- | |
| minis #⁵⁵¹, altitudo s𐆆. columellae basis in solo foraminum viii, | 5 |
| latitudo in plinthide, in qua statuitur columella, foraminis | |
| s#¹⁵³, crassitudo fz, columellae longitudo ad cardinem fora- | |
| minum xii, latitudo foraminis s𐆆, crassitudo cc#²³. eius | |
| capreoli tres, quorum longitudo foraminum viiii, latitudo | |
| dimidium foraminis, crassitudo z. cardines longitudinis | 10 |
| foraminis; columellae capitis longitudo isk; antefixi lati- | |
| tudo foraminis #¹⁵⁴s#²³, crassitudo i. posterior minor columna, | 5.1 |
| quae graece dicitur αντιβασις, foraminum viii, latitudo | |
| foraminis si, crassitudinis fz. subiectio foraminum xii, | |
| latitudinis et crassitudinis eiusdem, cuius minor columna | |
| illa. supra minorem columnam chelonium, sive pulvinus | 5 |
| dicitur, foraminum iis, altitudinis iis, latitudinis si#¹⁵⁵ | |
| cherolabae sucularum foraminum ii s#¹⁵¹, crassitudo fora- | |
| minis sĩi, latitudo is. transversariis cum cardinibus longi- | |
| tudo foraminum #⁵⁵¹, latitudo is et crassitudo. bracchii lon- | |
| gitudo [is] foraminum vii, crassitudo ab radice foraminis | 10 |
| fz, in summo foraminis ccz; curvaturae foraminis viii. | |
| haec his proportionibus aut adiectionibus aut detractioni- | 6.1 |
| bus comparantur. nam si capitula altiora, quam erit lati- | |
| tudo, facta fuerint, quae anatona dicuntur, de bracchiis | |
| demetur, ut, quo mollior est tonus propter altitudinem | |
| capituli, bracchii brevitas faciat plagam vehementiorem. | 5 |
| <si> minus altum capitulum fuerit, quod catatonum dici- | |
| tur, propter vehementiam bracchia paulo longiora con- | |
| stituentur, uti facile ducantur. namque quemadmodum | |
| vectis, cum est longitudine pedum quinque, quod onus | |
| iiii hominibus extollit, id, qui est x, duobus elevat, eodem | 10 |
| modo bracchia, quo longiora sunt, mollius, quo breviora, | |
| durius ducuntur. |