Cum ergo tam magna potentia reges non contempserint 2.8.16.1
latericiorum parietum structuras, quibus ex vectigalibus
et praeda saepius licitum fuerat non modo caementicio
aut quadrato saxo sed etiam marmoreo habere, non puto
oportere inprobare quae sunt e latericia structura facta 5
aedificia, dummodo recte sint tecta. sed id genus quid
ita populo Romano in urbe fieri non oporteat, exponam,
quaeque sunt eius rei causae et rationes, non praeter-
mittam. leges publicae non patiuntur maiores crassitu- 17.1
dines quam sesquipedales constitui loco communi; ceteri
autem parietes, ne spatia angustiora fierent, eadem crassi-
tudine conlocantur. latericii vero, nisi diplinthii aut tri-
plinthii fuerint, sesquipedali crassitudine non possunt plus 5
quam unam sustinere contignationem. in ea autem maie-
state urbis et civium infinita frequentia innumerabiles ha-
bitationes opus est explicare. ergo cum recipere non pos-
sint areae planatae tantam multitudinem ad habitandum
in urbe, ad auxilium altitudinis aedificiorum res ipsa coegit 10
devenire. itaque pilis lapideis, structuris testaceis, parie-
tibus caementiciis altitudines extructae contignationibus
crebris coaxatae cenaculorum ad summas utilitates per-
ficiunt despectationes. ergo moenibus e contignationibus
areis alto spatio multiplicatis populus Romanus egregias 15
habet sine inpeditione habitationes.
  Quoniam ergo explicata ratio est, quid ita in urbe prop- 18.1
ter necessitatem angustiarum non patiuntur esse lateri-
cios parietes, cum extra urbem opus erit his uti. <ut sint>
sine vitiis ad vetustatem, sic erit faciendum. summis pa-
rietibus structura testacea sub tegula subiciatur altitudine 5
circiter sesquipedali habeatque proiecturas coronarum. ita
vitari poterunt quae solent in his fieri vitia; cum enim in
tecto tegulae fuerint fractae aut a ventis deiectae, qua
possint ex imbribus aquae perpluere, non patietur lorica
testacea laedi laterem, sed proiectura coronarum reiciet 10
extra perpendiculum stillas et ea ratione servaverit inte-
gras parietum latericiorum structuras. de ipsa autem testa, 19.1
si sit optima seu vitiosa ad structuram, statim nemo po-
test iudicare, quod in tempestatibus et aestate in tecto
cum est conlocata, tunc, si est firma, probatur; namque
quae non fuerit ex creta bona aut parum erit cocta, ibi 5
se ostendet esse vitiosam gelicidiis et pruina tacta. ergo
quae non in tectis poterit pati laborem, ea non potest in
structura oneri ferendo esse firma. quare maxime ex ve-
teribus tegulis tecta <et ex vetere testa> structi parietes
firmitatem poterunt habere. 10