LIBER SEPTIMUS
|
|
Maiores cum sapienter tum etiam utiliter instituerunt,
|
7.pr.1.1
|
per commentariorum relationes cogitata tradere posteris,
|
|
ut ea non interirent, sed singulis aetatibus crescentia vo-
|
|
luminibus edita gradatim pervenirent vetustatibus ad sum-
|
|
mam doctrinarum subtilitatem. itaque non mediocres sed
|
5
|
infinitae sunt his agendae gratiae, quod non invidiose silen-
|
|
tes praetermiserunt, sed omnium generum sensus con-
|
|
scriptionibus memoriae tradendos curaverunt. namque si
|
2.1
|
non ita fecissent, non potuissemus scire, quae res in Troia
|
|
fuissent gestae, nec quid Thales, Democritus, Anaxagoras,
|
|
Xenophanes reliquique physici sensissent de rerum natura,
|
|
quasque Socrates, Platon, Aristoteles, Zenon, Epicurus alii-
|
5
|
que philosophi hominibus agendae vitae terminationes
|
|
finissent, seu Croesus, Alexander, Darius ceterique reges
|
|
quas res aut quibus rationibus gessissent, fuissent notae,
|
|
nisi maiores praeceptorum comparationibus omnium memo-
|
|
riae ad posteritatem commentariis extulissent. itaque
|
3.1
|
quemadmodum his gratiae sunt agendae, contra, qui eorum
|
|
scripta furantes pro suis praedicant, sunt vituperandi, qui-
|
|
que non propriis cogitationibus scriptorum nituntur, sed
|
|
invidis moribus aliena violantes gloriantur, non modo sunt
|
5
|
reprehendendi, sed etiam, quia impio more vixerunt, poena
|
|
condemnandi. nec tamen haec res non vindicatae curio-
|
|
sius ab antiquis esse memorantur. quorum exitus iudi-
|
|
ciorum qui fuerint, non est alienum, quemadmodum sint
|
|
nobis traditi, explicare. reges Attalici magnis philologiae
|
4.1
|
dulcedinibus inducti cum egregiam bybliothecam Pergami
|
|
ad communem delectationem instituissent, tunc item Pto-
|
|
lomaeus infinito zelo cupiditatisque incitatus studio non
|
|
minoribus industriis ad eundem modum contenderat Alexan-
|
5
|
driae comparare. cum autem summa diligentia perfecisset,
|
|
non putavit id satis esse, nisi propagationibus inseminando
|
|
curaret augendam. itaque Musis et Apollini ludos dedi-
|
|
cavit et, quemadmodum athletarum, sic communium scrip-
|
|
torum victoribus praemia et honores constituit. his ita
|
5.1
|
institutis, cum ludi adessent, iudices litterati, qui ea pro-
|
|
barent, erant legendi. rex, cum iam sex civitatis lectos
|
|
habuisset nec tam cito septumum idoneum inveniret, retulit
|
|
ad eos, qui supra bybliothecam fuerunt, et quaesiit, si
|
5
|
quem novissent ad id expeditum. tunc ei dixerunt esse
|
|
quendam Aristophanen, qui summo studio summaque dili-
|
|
gentia cotidie omnes libros ex ordine perlegeret. itaque
|
|
conventu ludorum, cum secretae sedes iudicibus essent
|
|
distributae, cum ceteris Aristophanes citatus, quemadmo-
|
10
|
dum fuerat locus ei designatus, sedit. primo poetarum
|
6.1
|
ordine ad certationem inducto cum recitarentur scripta,
|
|
populus cunctus significando monebat iudices, quod pro-
|
|
barent. itaque, cum ab singulis sententiae sunt rogatae,
|
|
sex una dixerunt et, quem maxime animadverterunt multi-
|
5
|
tudini placuisse, ei primum praemium, insequenti secun-
|
|
dum tribuerunt. Aristophanes vero, cum ab eo sententia
|
|
rogaretur, eum primum renuntiari iussit, qui minime populo
|
|
placuisset. cum autem rex et universi vehementer indi-
|
7.1
|
gnarentur, surrexit et rogando impetravit, ut paterentur
|
|
se dicere. itaque silentio facto docuit unum ex his eum
|
|
esse poetam, ceteros aliena recitavisse; oportere autem
|
|
iudicantes non furta sed scripta probare. admirante po-
|
5
|
pulo et rege dubitante, fretus memoriae certis armariis
|
|
infinita volumina eduxit et ea cum recitatis conferendo
|
|
coegit ipsos furatos de se confiteri. itaque rex iussit cum
|
|
his agi furti condemnatosque cum ignominia dimisit, Aristo-
|
|
phanen vero amplissimis muneribus ornavit et supra byblio-
|
10
|
thecam constituit. insequentibus annis a Macedonia Zoilus,
|
8.1
|
qui adoptavit cognomen, ut Homeromastix vocitaretur,
|
|
Alexandriam venit suaque scripta contra Iliadem et Odys-
|
|
sean comparata regi recitavit. Ptolomaeus vero, cum
|
|
animadvertisset poetarum parentem philologiaeque omnis
|
5
|
ducem absentem vexari et, cuius ab cunctis gentibus scripta
|
|
suspicerentur, ab eo vituperari, indignans nullum ei dedit
|
|
responsum. Zoilus autem, cum diutius in regno fuisset,
|
|
inopia pressus summisit ad regem postulans, ut aliquid
|
|
sibi tribueretur. rex vero respondisse dicitur Homerum,
|
9.1
|
qui ante annos mille decessisset, aevo perpetuo multa
|
|
milia hominum pascere, item debere, qui meliore ingenio
|
|
se profiteretur, non modo unum sed etiam plures alere
|
|
posse. et ad summam mors eius ut parricidii damnati
|
5
|
varie memoratur. alii enim scripserunt a Philadelpho
|
|
esse in crucem fixum, nonnulli Chii lapides esse con-
|
|
iectos, alii Zmyrnae vivum in pyram coniectum. quorum
|
|
utrum ei acciderit, merenti digna constitit poena; non
|
|
enim aliter videtur promereri, qui citat eos, quorum respon-
|
10
|
sum, quid senserint scribentes, non potest coram indicari.
|
|
ego vero, Caesar, neque alienis indicibus mutatis inter-
|
10.1
|
posito nomine meo id profero corpus neque ullius cogi-
|
|
tata vituperans institui ex eo me adprobare, sed omnibus
|
|
scriptoribus infinitas ago gratias, quod egregiis ingeniorum
|
|
sollertiis ex aevo conlatis abundantes alius alio genere
|
5
|
copias praeparaverunt, unde nos uti fontibus haurientes
|
|
aquam et ad propria proposita traducentes facundiores
|
|
et expeditiores habemus ad scribendum facultates talibus-
|
|
que confidentes auctoribus audemus institutiones novas
|
|
comparare.
|
10
|