LIBER SEPTIMUS
  Maiores cum sapienter tum etiam utiliter instituerunt, 7.pr.1.1
per commentariorum relationes cogitata tradere posteris,
ut ea non interirent, sed singulis aetatibus crescentia vo-
luminibus edita gradatim pervenirent vetustatibus ad sum-
mam doctrinarum subtilitatem. itaque non mediocres sed 5
infinitae sunt his agendae gratiae, quod non invidiose silen-
tes praetermiserunt, sed omnium generum sensus con-
scriptionibus memoriae tradendos curaverunt. namque si 2.1
non ita fecissent, non potuissemus scire, quae res in Troia
fuissent gestae, nec quid Thales, Democritus, Anaxagoras,
Xenophanes reliquique physici sensissent de rerum natura,
quasque Socrates, Platon, Aristoteles, Zenon, Epicurus alii- 5
que philosophi hominibus agendae vitae terminationes
finissent, seu Croesus, Alexander, Darius ceterique reges
quas res aut quibus rationibus gessissent, fuissent notae,
nisi maiores praeceptorum comparationibus omnium memo-
riae ad posteritatem commentariis extulissent. itaque 3.1
quemadmodum his gratiae sunt agendae, contra, qui eorum
scripta furantes pro suis praedicant, sunt vituperandi, qui-
que non propriis cogitationibus scriptorum nituntur, sed
invidis moribus aliena violantes gloriantur, non modo sunt 5
reprehendendi, sed etiam, quia impio more vixerunt, poena
condemnandi. nec tamen haec res non vindicatae curio-
sius ab antiquis esse memorantur. quorum exitus iudi-
ciorum qui fuerint, non est alienum, quemadmodum sint
nobis traditi, explicare. reges Attalici magnis philologiae 4.1
dulcedinibus inducti cum egregiam bybliothecam Pergami
ad communem delectationem instituissent, tunc item Pto-
lomaeus infinito zelo cupiditatisque incitatus studio non
minoribus industriis ad eundem modum contenderat Alexan- 5
driae comparare. cum autem summa diligentia perfecisset,
non putavit id satis esse, nisi propagationibus inseminando
curaret augendam. itaque Musis et Apollini ludos dedi-
cavit et, quemadmodum athletarum, sic communium scrip-
torum victoribus praemia et honores constituit. his ita 5.1
institutis, cum ludi adessent, iudices litterati, qui ea pro-
barent, erant legendi. rex, cum iam sex civitatis lectos
habuisset nec tam cito septumum idoneum inveniret, retulit
ad eos, qui supra bybliothecam fuerunt, et quaesiit, si 5
quem novissent ad id expeditum. tunc ei dixerunt esse
quendam Aristophanen, qui summo studio summaque dili-
gentia cotidie omnes libros ex ordine perlegeret. itaque
conventu ludorum, cum secretae sedes iudicibus essent
distributae, cum ceteris Aristophanes citatus, quemadmo- 10
dum fuerat locus ei designatus, sedit. primo poetarum 6.1
ordine ad certationem inducto cum recitarentur scripta,
populus cunctus significando monebat iudices, quod pro-
barent. itaque, cum ab singulis sententiae sunt rogatae,
sex una dixerunt et, quem maxime animadverterunt multi- 5
tudini placuisse, ei primum praemium, insequenti secun-
dum tribuerunt. Aristophanes vero, cum ab eo sententia
rogaretur, eum primum renuntiari iussit, qui minime populo
placuisset. cum autem rex et universi vehementer indi- 7.1
gnarentur, surrexit et rogando impetravit, ut paterentur
se dicere. itaque silentio facto docuit unum ex his eum
esse poetam, ceteros aliena recitavisse; oportere autem
iudicantes non furta sed scripta probare. admirante po- 5
pulo et rege dubitante, fretus memoriae certis armariis
infinita volumina eduxit et ea cum recitatis conferendo
coegit ipsos furatos de se confiteri. itaque rex iussit cum
his agi furti condemnatosque cum ignominia dimisit, Aristo-
phanen vero amplissimis muneribus ornavit et supra byblio- 10
thecam constituit. insequentibus annis a Macedonia Zoilus, 8.1
qui adoptavit cognomen, ut Homeromastix vocitaretur,
Alexandriam venit suaque scripta contra Iliadem et Odys-
sean comparata regi recitavit. Ptolomaeus vero, cum
animadvertisset poetarum parentem philologiaeque omnis 5
ducem absentem vexari et, cuius ab cunctis gentibus scripta
suspicerentur, ab eo vituperari, indignans nullum ei dedit
responsum. Zoilus autem, cum diutius in regno fuisset,
inopia pressus summisit ad regem postulans, ut aliquid
sibi tribueretur. rex vero respondisse dicitur Homerum, 9.1
qui ante annos mille decessisset, aevo perpetuo multa
milia hominum pascere, item debere, qui meliore ingenio
se profiteretur, non modo unum sed etiam plures alere
posse. et ad summam mors eius ut parricidii damnati 5
varie memoratur. alii enim scripserunt a Philadelpho
esse in crucem fixum, nonnulli Chii lapides esse con-
iectos, alii Zmyrnae vivum in pyram coniectum. quorum
utrum ei acciderit, merenti digna constitit poena; non
enim aliter videtur promereri, qui citat eos, quorum respon- 10
sum, quid senserint scribentes, non potest coram indicari.
ego vero, Caesar, neque alienis indicibus mutatis inter- 10.1
posito nomine meo id profero corpus neque ullius cogi-
tata vituperans institui ex eo me adprobare, sed omnibus
scriptoribus infinitas ago gratias, quod egregiis ingeniorum
sollertiis ex aevo conlatis abundantes alius alio genere 5
copias praeparaverunt, unde nos uti fontibus haurientes
aquam et ad propria proposita traducentes facundiores
et expeditiores habemus ad scribendum facultates talibus-
que confidentes auctoribus audemus institutiones novas
comparare. 10