Abdicatus patrem liberans
Addictus feneratori serviat. Abdicatus de bonis paternis nihil 14.1
habeat. Libertorum bona ad patronos pertineant. Quidam ex
duobus liberis alterum abdicavit. <abdicatus> addictum postea
creditori patrem redemit et manumisit. quo mortuo ambigunt
de bonis abdicatus iure patroni et filius, qui in familia perman- 5
sit.
Equidem nec avarum me fuisse nec impium docui, nam et re-
demi patrem et manumisi. "Abdicatus es" inquit. en quem
putes doluisse casum meum! Filius dicit beneficio parentis se
esse nutritum, eius indulgentia libertatem civitatemque sorti- 10
tum; at haec ipsa patronus liberto suo contulit, quae filius a
parente percepit. proinde beneficium hereditatis filio datur,
patrono redditur. Addictus numquam sperat libertatem; negli-
genter enim et contumaciter servit, qui servire non novit. Quid
mihi abdicatorum obicis legem? ego si quasi filius experirer, 15
merito ut abdicatus expellerer; utor patroni actione, non filii.
Quid enim, si non esset manumissus? peculium servi mei pe-
teres? specta defuncti condicionem, quae fuit mortis tempore,
non quae aliquando praecessit. Sistitur venalis pater; non festi-
nat hic bonus filius? non denique metuit, ne illum redimat 20
abdicatus? filius incolumi dignitate non potuit explicare
quantum abdicatus explicuit? Quotiens se pater paenitere con-
fessus est, quotiens de huius impietate conquestus! utinam
licuisset addicto exercere ius patrium! esset hic abdicatus, hic
filius. Bona ipsa meo sunt labore quaesita; unde senex testari 25
noluit, ne mihi quasi suum relinqueret, quod meum sciret. tu
illud prius consumpsisti patrimonium, illud amplum, illud
quod <d>uobus parabatur heredibus. ego postulo tenue, liber-
tinum, quod vix sufficit ipsius funeri. hic enim quando sepeliet
iacentem, qui noluit redimere venalem? 30