III.ii
Simo Mélius anno hóc mihi nón fuit domi, 690
néc quod una ésca me iúverit magis.
prándium uxór mihi pérbonum dedit,
núnc dormitúm iubet me íre: minime.
nón mihi fórte visum ílico fuit,
mélius quom prándium quám solet dedit: 695
vóluit in cúbiculum abdúcere me anus.
nón bonust sómnus de prándio. apage.
clánculum ex aédibus me édidi foras.
tóta turgét mihi uxór, scio, domi.
Tr. Rés parata ést mala in vésperum huic seni. 700
nam ét cenandum ét cubandúmst ei male.
Si. Quóm magis cógito cúm meo animo:
sí quis dotátam uxorem átque anum habet,
néminem sóllicitat sópor: ibi omnibus
íre dormítum odio est véluti nunc mihi 705
éxsequi cérta res ést, ut abeam
pótius hinc ád forum quám domi cubem.
átque pol néscio, ut móribus sient
vóstrae: haec sát scio quám me habeat male.
* * * 709a
péius posthác fore quám fuit mihi. 710
Tr. Ábitus tuos tíbi, senex, fécerit male:
níhil erit, quód deorum úllum accusites;
te ípse iure óptimo mérito incusés licet.
témpus nunc ést senem hunc ádloqui mihi.
hóc habet. répperi quí senem dúcerem, 715
quó dolo a mé dolorém procul péllerem.
áccedam. dí te ament plúrimum, Simo.
Si. Sálvos sis, Tránio. Tr. Út vales? Si. Nón male.
quíd agis? Tr. Hominem óptumum téneo. Si. Amicé facis,
quóm me laudás. Tr. Decet. Si. Cérte. quin m<utuomst>: 720
hércle ted haú bonum téneo servóm <manu>.
[Theopr. Heía, mastígia, ad mé redi. Tr. Iam ísti ero.] 721a
Si.] quíd nunc? quam móx? Tr. Quid est? Si. Quód solet fíeri hic 722
íntus. Tr. Quid id est? Si. Scis iam quíd loquar. síc decet.
* * morem geras.
víta quam sít brevis, * simul cógita. 725
Tr. * quid * ehem,
víx tandem percépi super his rébus nostris té loqui.
Si. músice hercle ágitis aetátem, ita ut vós decet,
vino et victu probo, piscatu electili 729-730
vitam colitis. † Tr. Immo vita antehac erat: 731
nunc nobis omnia haec exciderunt <simul>.
Si. Quidum? Tr. Ita óppido occidimus omnes, Simo.
Si. Non taces? prospere vobis cuncta usque adhuc
processerunt. Tr. Ita ut dicis facta hau nego. 735
nos profecto probe ut voluimus viximus.
séd, Simo, ita nunc ventus navem <nostram> deseruit. Si. Quid est?
quó modo? Tr. Péssimo. Si. Quaéne subdúcta erat
túto in terra? Tr. Eí. Si. Quid est? Tr. Mé miserum, occidi.
Si. Quí? Tr. Quia venit navis, nostrae navi quae frangat † ratem. 740
Si. Vellem út tu velles, Tranio. sed quid est negoti? Tr. Eloquar.
erus péregre venit. Si. Tunc <tibi> * portenditur,
inde férriterium, postea <crux. Tr. Per tua te g>enua obsecro,
ne indícium ero facias meo. Si. É me, ne quid metuas, nil sciet. 744-745
Tr. Patrone, salve. Si. Nil moror mi istius modi clientis. 746
Tr. Nunc hoc quod ad te noster me misit senex—
Si. Hoc mihi responde primum, quod ego te rogo:
iam de istis rebus voster quid sensit senex?
Tr. Nil quicquam. Si. Numquid increpavit filium? 750
Tr. Tam liquidust quam liquida esse tempestas solet *
nunc te hoc orare iussit opere maximo,
ut sibi liceret inspicere hasce aedis tuas.
Si. Non sunt venales. Tr. Scio equidem istuc. sed senex
gynaeceum aedificare volt hic in suis 755
et balineas et ambulacrum et porticum.
Si. Quid ergo somniavit? Tr. Ego dicam tibi.
dare volt uxorem filio quantum potest,
ad eam rem facere volt novom gynaeceum.
nam sibi laudavisse hasce ait architectonem 760
nescio quem exaedificatas insanum bene;
nunc hinc exemplum capere volt, nisi tu nevis.
nam ille eo maiore hinc opere ex te exemplum petit,
quia isti úmbram aestate tíbi esse audivit perbonam
sub sicco lumine usque perpetuom diem. 765
Si. Immo edepol vero, quom usquequaque umbra est, tamen
sol semper hic est usque a mani ad vesperum:
quasi flagitator astat usque ad ostium,
nec mi umbra hic usquamst, nisi si in puteo quaepiamst.
Tr. Quid, Sarsinatis ecqua est, si Vmbram non habes? 770
Si. Molestus ne sis. haec sunt sicut praedico.
Tr. At tamen inspicere volt. Si. Inspiciat, si lubet;
si quid erit quod illi placeat, de exemplo meo
ipse aedificato. Tr. Eon, voco huc hominem? Si. I, voca.
Tr. Alexándrum magnum atque Agathoclem aiunt maximas 775
duo rés gessisse: quid mihi fiet tertio,
qui solus facio facinora immortalia?
vehit hic clitellas, vehit hic autem alter senex.
novicium mihi quaestum institui non malum:
nam muliones mulos clitellarios 780
habent, at égo habeo homines clitellarios.
magni sunt oneris: quidquid imponas vehunt.
nunc húnc hau scio án conloquár. congrediar.
heus Théopropides. Th. Hém quis hic nóminat me?
Tr. Eró servos múltis modís fidus. Th. Únde is? 785
Tr. Quod me miseras, adfero omne impetratum.
Th. Quid illíc, opsecro, tam diu destitisti?
Tr. Seni non erat otium, id sum opperitus.
Th. Antiquom optines hoc tuom, tardus ut sis.
Tr. Heus tu, si voles verbum hóc cogitare, 790
simul flare sorbereque haud factu facilest.
ego híc esse et íllic simitu hau pótui.
Th. Quid nunc? Tr. Vise, specta tuo usque arbitratu.
Th. Age <i>, duce me. Tr. Num moror? Th. Supsequor te.
Tr. Senex ipsus te ante ostium eccum opperitur. 795
sed ut maestus est se hasce <aedis> vendidisse.
Th. Quid tandem? Tr. Orat ut suadeam Philolacheti,
ut istas remittat sibi. Th. Haud opinor.
sibi quisque ruri metit. si male emptae
forent, nobis istas redhibere haud liceret. 800
lucri quidquid est, id domum trahere oportet.
misericordias * hominem oportet.
Tr. Morare hercle * facis. subsequere. Th. Fiat.
dó tibi ego operám. Tr. Senex illíc est. em, tibi ádduxi hominem.
Si. Sálvom te advenisse peregre gaudeo, Theopropides. 805
Th. Dei te ament. Si. Inspicere te aedis has velle aiebat mihi.
Th. Nisi tibi est incommodum. Si. Immo commodum. i intro atque inspice.
Th. At enim mulieres—Si. Cave tu ullam flocci faxis mulierem.
qua libet perambula aedis oppido tamquam tuas.
Th. Tamquam? Tr. Ah, cave tu ílli obiectes nunc in aegritudine, 810
te has emisse. non tu vides hunc, voltu uti tristi est senex?
Th. Video. Tr. Ergo inridere ne videare et gestire admodum;
noli facere mentionem te <has> emisse. Th. Intellego,
et bene monitum duco, atque esse existumo humani ingeni.
quid nunc? Si. Quin tu is intro, atque otiose perspecta ut lubet. 815
Th. Bene benigneque arbitror te facere. Si. Factum edepol volo.
[vin qui perductet? Th. Apage istum perductorem, non placet. 816a
quidquid est, errabo potius quam perductet quispiam.]
Tr. Viden vestibulum ante aedis hoc et ambulacrum cuius modi? 817
Th. Luculentum edepol profecto. Tr. Age specta postes cuius modi,
quanta firmitate facti et quanta crassitudine.
Th. Non videor vidisse postis pulchriores. Si. Pol mihi 820
eo pretio empti fuerant olim. Tr. Audin 'fuerant' dicere?
vix videtur continere lacrimas. Th. Quanti hosce emeras?
Si. Tris minas pro istis duobus praeter vecturam dedi.
Th. Hercle qui multo improbiores sunt quam a primo credidi.
Tr. Quapropter? Th. Quia edepol ambo ab infimo tarmes secat. 825
Tr. Intempestivos excisos credo, id eis vitium nocet.
atque etiam nunc satis boni sunt, si sunt inducti pice;
non enim haec pultiphagus opifex opera fecit barbarus.
viden coagménta in foribus? Th. Video. Tr. Specta, quam arte dormiunt.
Th. Dormiunt? Tr. Illud quidem, ut conivent, volui dicere. 830
satin habes? Th. Vt quidquid magis contemplo, tanto magis placet.
Tr. Viden pictum, ubi ludificat cornix una volturios duos?
Th. Non edepol video. Tr. At ego video. nam inter volturios duos
cornix astat, ea volturios duo vicissim vellicat.
quaeso huc ad me specta, cornicem ut conspicere possies. 835
iam vides? Th. Profecto nullam equidem illic cornicem intuor.
Tr. At tu isto ad vos optuere, quoniam cornicem nequis
conspicari, si volturios forte possis contui.
Th. Omnino, ut te absolvam, nullam pictam conspicio hic avem.
Tr. Age, iam mitto, ignosco: aetate non quis optuerier. 840
Th. Haec, quae possum, ea mihi profecto cuncta vehementer placent.
Si. Latius démum est operae pretium ivisse. Th. Recte edepol mones.
Si. Eho istum, puere, circumduce hasce aedis et conclavia.
nam egomet ductarem, nisi mi esset apud forum negotium.
Th. Apage istum a me perductorem, nil moror ductarier. 845
quidquid est, errabo potius quam perductet quispiam.
Si. Aedis dico. Th. Ergo intro eo igitur sine perductore. Si. Ilicet.
Th. Ibo intro igitur. Tr. Mane sis videam, ne canis—Th. Agedum vide.
Tr. Est! abi, canis. est! abin diérecta? abin hinc in malam crucem? 849-850
at etiam restas? est! ábi istinc. Si. Nil pericli est, age <modo>. 851
tam placidast, quam feta. quam vis ire intro audacter licet.
eo ego hinc ad forum.—Th. Fecisti commode, bene ambula.
Tranio, age, canem istam a foribus <aliquis> abducat face,
etsi non metuenda est. Tr. Quin tu illam aspice ut placide accubat; 855
nisi molestum vis videri te atque ignavom. Th. Iam ut lubet.
sequere hac me igitur.—Tr. Equidem haud usquam a pedibus apscedam tuis.—