I.ii
Ballio Exíte, agite exite, ígnavi, male hábiti et male concíliati, 133
quorúm numquam quicquám quoiquam venit ín mentem ut recté faciant,
quibus, nísi ad hoc exemplum éxperior, non pótest usura usúrpari. 135
neque ego hómines magis asinós numquam vidi, íta plagis costaé callent:
quós quom ferias, tíbi plus noceas; éo enim ingenio hi súnt flagritribae,
qui haéc habent cónsilia, úbi data occásiost, rape clépe tene
hárpaga bibe és fuge: hoc
ést eorum opus, ut mávelis lúpos apud ovis línquere, 140
quam hós domi custodes.
át faciem quom aspícias eorum, hau máli videntur: ópera fallunt.
núnc adeo hanc edictionem nisi animum advortetis omnes,
nisi somnum socordiamque ex pectore oculisque exmovetis,
ita ego vestra latera loris faciam ut valide varia sint, 145
ut né peristromáta quidem aeque pícta sint Campánica
neque Aléxandrina beluata tonsilia tappetia.
atque héri iam edixeram omnibus dederamque eas provincias,
verum ita vos estis praediti callenti ingenio ímprobi,
officium vestrum ut vos malo cogatis commonerier; 150
nempe íta animati éstis vos: vincítis duritia hoc átque me.
hoc sis vide, ut alias res agunt. hoc ágite, hoc animum advortite,
huc adhibete auris quae ego loquor, plagigera genera hóminum.
numquam edepol vostrum durius tergum erit quam terginum hoc meum.
quid nunc? doletne? em sic datur, si quis erum servos spernit. 155
adsistite omnes contra me et quae loquar advortite animum.
tu qui urnam habes aquam ingere, face plenum ahenum sit coco.
te cum securi caudicali praeficio provinciae.
Servvs At haec retunsast. Bal. Sine siet; itidem vos quoque estis plagis [omnes]:
numqui minus ea gratia tamen omnium opera útor? 160
tíbi hoc praecipio ut níteant aedes. hábes quod facias: própera, abi intro.
tu esto lectisterniator. tu argentum eluito, idem exstruito.
haec, quom ego a foro revortar, facite ut offendam parata,
vorsa sparsa, tersa strata, lautaque unctaque omnia ut sint.
nam mi hódie natalís dies est, decet éum omnis vos concélebrare. 165
pernám callum glandiúm sumen facito ín aqua iaceant. sátin audis?
magnífice volo me víros summos accípere, ut mihi rem essé reantur.
intro abíte atque haec cito célerate, ne móra quae sit, cocus cum veniat;
ego eo ín macellum, ut píscium quidquíd ibist pretio praéstinem.
i, púere, prae; ne quísquam pertundát cruminam caútiost. 170
vel ópperire, est quód domi dicére paene fui oblítus.
audítin? vobis, múlieres, hanc hábeo edictiónem.
vós, quae in munditiís, mollitiis déliciisque aetátulam agitis,
viris cúm summis, inclútae amicae, nunc égo scibo atque hodie éxperiar,
quae cápiti, quae ventri óperam det, quae suaé rei, quae somnó studeat; 175
quam líbertam fore míhi credam et quam vénalem, hodie expériar.
facite hódie ut mihi munéra multa huc ab amátoribus convéniant.
nam nísi mihi penus annúos hodie † convenit, cras populo prostituam vos.
natálem scitis mi ésse diem hunc: ubi istí sunt quibus vos óculi estis,
quibus vítae, quibus delíciae estis, quibus sávia, mammia, méllillae? 180
maniplátim mihi munérigeruli facite ánte aedis iam hic ádsint.
cur égo vestem, aurum atque éa quibus est vobís usus, prahibeo? aút quid mi
domi nísi malum vestra operást hodie? improbaé vini modo cúpidae estis:
eo vós † vestros panticesque adeo madefáctatis, quom ego sim híc siccus.
nunc ádeo hoc factust óptumum, ut nomíne quemque appellem suo, 185
ne díctum esse actutúm sibi quaepiám vostrarum míhi neget:
advórtite animum cúnctae.
princípio, Hedytium, técum ago, quae amíca es frumentáriis,
quibus cúnctis montes máxumi [acervi] frumenti súnt domi:
fac sís sit delatum húc mihi fruméntum, hunc annum quód satis, 190
mi et fámiliae omni sít meae, atque ádeo ut frumento áfluam,
ut cívitas nomén mihi commútet meque ut praédicet
lenóne ex Ballióne regem Iásonem.
Cal. Aúdin, furcifér quae loquitur? sátin magnificus tíbi videtur?
Psevd. Pól iste, atque etiam málificus. 195
séd tace atque hanc rém gere. 195a
Bal. Aéschrodora, tú quae amicos tíbi habes lenonum aémulos 196
lánios, qui, item ut nós iurando, iúre malo male quaérunt rem, audi:
nísi carnariá tria gravida tégoribus onere úberi hodie
míhi erunt, cras te quási Dircam olim, ut mémorant, duo gnatí Iovis
dévinxere ad taúrum, item ego te dístringam ad carnárium; 200
íd tibi profecto taúrus fiet. Cal. Nímis sermone huius íra incendor.
Ps. Húncine hic hominém pati
cólere iuventutem Átticam?
úbi sunt, ubi latént quibus aetas íntegra est, qui amant á lenone?
quín conveniunt? quín una omnes péste hac populum hunc líberant?
sed nímium stultus, nímis fui 205
indóctus: illine aúdeant
id fácere quibus ut sérviant 205a
suos ámor cogit? 206
[simul prohibet faciant adversum eos quod nolunt]
Cal. Vah táce. Ps. Quid est?
Cal. Male mórigeru's mihi, quóm sermoni huius óbsonas.
Ps. Táceo. Cal. At taceas málo multo quám tacere dicas. Bal. Tu aútem,
Xýstilis, fac ut ánimum advortas, quóius amatorés olivi 210
δύναμιν domi habent máxumam.
sí mihi non iam huc cúlleis
óleum deportátum erit,
te ípsam culleo égo cras faciam ut déportere—in pérgulam;
íbi tibi adeo léctus dabitur, úbi tu hau somnum cápias, sed ubi 215
úsque ad languorém—tenes
quó se haec tendant quaé loquor.
áin, excetra tu? quaé tibi amicos tót habes tam probe óleo onustos,
num quoípiam est hodié tua tuorum ópera conservórum
nítidiusculúm caput? aut num ipse égo pulmento utór magis 220
únctiusculó? sed scio, tu óleum hau magni péndis, vino
té devincis. síne modo,
réprehendam hercle ego cúncta una opera, nísi quidem hodie tu ómnia
fácis effecta haec út loquor.
tu aútem, quae pro cápite argentum míhi iam iamque sémper numeras, 225
éa pacisci módo scis, sed quod pácta es non scis sólvere,
Phoenícium, tibi ego haéc loquor, delíciae summatúm virum:
nísi hodie mi ex fúndis tuorum amícorum omne huc pénus adfertur,
crás Phoeniciúm poeniceo cório invises pérgulam.