II.i
Alcesimarchvs Credo égo Amorem primum ápud homines carníficinam comméntum. 203
hanc égo de me coniécturam domi fácio, ni foris quaéram,
qui omnés homines supero [atque] ántideo cruciábilitatibus ánimi. 205
iactór [crucior] agitor stimulór, versor
in amóris rota, miser éxanimor,
feror dífferor distrahor díripior,
ita núbilam mentem animi hábeo. 209-210
ubi sum, íbi non sum, úbi non sum, íbist animus, 211
ita mi ómnia sunt ingénia;
quod lúbet, non lubet iam id cóntinuo,
ita me Amor lassum animi lúdificat, 214-215
fugat, ágit, appetit, raptát, retinet, 216
lactát, largitur: quód dat non dat; déludit:
modo quód suasit, <id> díssuadet,
quod díssuasit, id osténtat. 219-220
maritúmis moribus mecum experitur 221
ita méum frangit amantem ánimum;
neque, nísi quia miser non eó pessum,
mihi úlla abest perdito pérmities.
ita páter apud villam détinuit 225
me hos diés sex ruri cóntinuos,
neque lícitum interea est méam amicam visére *
estne hóc miserum memorátu?
* * *
nudiussextus 230
(Alc.) Pótine tu homo facinus facere strenuom? (Servvs) Aliorum affatim est
qui faciant. sane ego me nolo fortem perhiberi virum.
* * * 232a
Servvs Séd quid istuc? Alc. Mala multa dici mihi volo. Serv. Qua gratia? 233
Alc. Quia vivo. Serv. Facile id quidem edepol possum, si tu vis. Alc. Volo.
Serv. At enim ne tu exponas pugno os metuo in imperio meo. 235
Alc. Numquam edepol faciam. Serv. Fidem da. Alc. Do, non facturum esse me.
sed ego primum, tot qui ab amica abesse potuerim dies,
sum nihili. Serv. Nihili hercle vero es. Alc. * perdite,
quae me amaret contra. Serv. Dignus hercle es infortunio.
Alc. Ei me <tot tam> acerba facere in corde. Serv. Frugi nunquam eris. 240
Alc. Praesertim quae coniurasset mecum et firmasset fidem,
Serv. Neque deos neque homines aequom est facere tibi posthac bene.
Alc. Quae esset aetatem exactura mecum in matrimonio,
Serv. Compedes te capere oportet neque eas unquam ponere.
Alc. Quae mihi esset commendata et meae fidei concredita, 245
Serv. Hercle te verberibus multum caedi oportere arbitror.
Alc. Quae mellillam me vocare et suavium solitast suom.
Serv. Ob istuc unum verbum dignu's, deciens qui furcam feras.
Alc. Egomet laetor. sed quid auctor nunc mihi es? Serv. Dicam tibi:
Supplicium illi des, suspendas te, ne tibi suscenseat. 250
Alc. Quian *
Serv. Quid tu ergo * te manuleo
* * *
(Alc.) Quid si amo? * (T.) * est amor 273
* atque illam quam <te> amare intellego
* si conclusos vos <me> habere in carcere 275
* amoris noctesque et dies
ni emórtuos *
mihi nunquam quisquam *
(T.) Immo maxumus.
nam quí amant stulte atque inmodeste atque inprobe 280
* ne ament.
* * *
(Alc.) * ubi tu es? Serv. Ecce me.
Alc. I, adfer mihi arma ét loricam adducito.
Serv. Loricam adducam? 285
Alc. I, curre, equom adfer. Serv. Hercle hic insanit miser.
Alc. Abi atque hastatos multos, multos velites,
multos cum multis—nil moror precario.
ubi sunt quae iussi? Serv. Sanus hic non est satis.
T. Ab anu esse credo nocitum, cum illaec sic facit. 290
Serv. Vtrum deliras, quaeso, an astans somnias,
qui equom me adferre iúbes, loricam adducere,
multos hastatos, post id multos velites,
multos cum multis? haec tu pervorsario
mihi fabulatu's. Alc. Dixin égo istaec, obsecro? 295
Serv. Modó quidem hercle haec dixisti. Alc. Non praesens quidem.
Serv. Praestigiator, siquidem hic non es atque ades.
T. Video ego te Amoris valde tactum toxico,
adulescens; eo te magis volo monitum. Alc. Mone.
T. Cave sís cum Amore tu unquam bellum sumpseris. 300
Alc. Quid faciam? T. Ad matrem eius devenias domum,
expurges, iures, ores blande per precem
eamque exores ne tibi suscenseat.
Alc. Expurigabo hercle omnia ad raucam ravim.
* * * 304a
Non. p. 72M
Senex prohibét divitiis máximis, dóte áltili atque opíma. 305
* * * 305a
muliérculam exornatulam. * quidem hercle scita. 306
quamquam vetus cantherius sum, etiam nunc, ut ego opinor,
adhinnire equolam possum ego hanc, si detur sola soli.
Gymnasivm Nimis opportune mi evenit rediisse Alcesimarchum;
nam sola nulla invitior solet esse. Sen. Me vocato, 310
ne sola sis: ego tecum <ero, volo> ego agere, ut tú agas aliquid.
Gymn. Nimis lépide exconcinnavit hasce aedis Alcesimarchus.
Sen. Vt quo<m Ven>us adgreditur, <place>t; lepidumst amare semper.
Gymn. Venerem meram haec aedes olent, quia amator expolivit.
Sen. Non modo ipsa lepidast, commode quoque hercle fabulatur. 315
sed cum dicta huius intérpretor, haec herclest, ut ego opinor,
meum quaé corrumpit filium. suspiciost eam esse,
utpote quam nunquam viderim; de opinione credo.
nam hasce aedis conductas habet meus gnatus, haec ubi astat:
hoc hanc eam esse opiniost; nam haec illum nominavit. 320
quid si adeam atque appellem. mali damnique inlecebra, salve.
Gymn. * vapulabis.
Sen. * volo apud te.
* * *
Gymn. Intro abeo, 330
nam méretricem astare in via solam prostibuli sanest.
* * *
Gymn. quid vis. 362
Sen. Volo éx te scire quidquid est *
quid ego usquam male feci tibi <aut meu>s quisquam, id edisserta,
quam ob rem me meumque filium quom <matr>e remque nostram 365
habes pérditui et praedatui? Gymn. Miser errat, ut ego dixi.
lepidast materies, ludam ego hunc, nam occasio videtur.
potin operam inique equidem malam <ut ne> des innocenti?
Sen. Sed <obsecro> te, nullusnest tibi amator alius quisquam,
nisi meus modo unus filius? Gymn. Quem quidem ego amem, alius nemo est. 370
Sen. At ego * Gymn. Nil moror: damno sunt tui mihi similes.
Sen. Quid * (Gymn.) isne est id arbitratus?
* * * 372a
Prisc. GL 2.111K
(Gym.) datores 373
negotioli bellissimi senices soletis esse.
* * * 373a
Prisc. GL 2.388K
Lena. Me respondere postulas? iniurium est. 374
stipulari semper me ultro oportet a viris, 375
eum quaestum facio, nil viris promittere.
* * * 376a
Prisc. GL 2.107K
siquidem ímperes pro copia, pro recula 377
* * * 377a
Festus 372M
Lena. Quin is, si itura es? nimium is vegrandi gradu. 378
Gymn. Pol ad cubituram, mater, magis sum exercita
fere quam ad cursuram. eo sum tardiuscula. 380
meminere officium suom.
ita mustulentus ventus nares attigit.
capillo scisso atque excissatis auribus
quae quasi carnificis angiporta purigans
* * * 404
non quasi nunc haec sunt hic, limaces, lividae, 405
febriculosae, miserae amicae, ósseae,
diobolares, schoeniculae, miraculae,
cum extritis talis, cum todillis crusculis
* * *
Sel. Molestus es. 449
Alc. Meae issula sua <aede>s egent. ad me <sine ducam>. Sel. Aufer manum. 450
Alc. Germana mea sororcula. Sel. Repudio te fraterculum.
Alc. Tum tu igitur, mea matercula. Mel. Repudio te † fraterculum.
Alc. Opsecro te Sel. Valeas. Alc. Vt sinas Sel. Nil moror. Alc. Expurigare me.
Sel. * Alc. Sine dicám. Mel. Satis sapit mihi tuis periuriis.
* at nunc non potest. Alc. Supplicium polliceri volo. 455
Sel. At mi aps te accipere non libet. Alc. Em omnia
patior iure infelix. Sel. Volup est neque tis misereri decet.
quamquam hominem *
verba dare *
non illa * qui frangant foedera 460
* eos *
(Sel.) dabis.—
Alc. At egó nec do néque te amíttam hodie, nisi quaé volo tecúm loqui
das mihi operam.
Mel. Pótin ut mihi molestus ne sis? Alc. Quin id est nomen mihi, 465
omnes mortales vocant molestum. *
* obsecro. Mel. At frustra obsecras.
* * *
quia sine omni * Alc. Dabo
ius iurandum. * 470
Mel. At ego nunc <ab> illo mihi <caveo> iure iurando tuo;
similest ius iurandum amantum quasi ius confusicium.
Alc. Nescia *
* (Mel.) nugas agis.
* * * 475
Alc. Supplicium dabo * 477
quo modo ego *
* (Mel.) quia es nactus novam,
quae * quaedam quasi tu nescias. 480
* Alc. Di deaeque illam perdant † pariter.
* umquam, si hoc fallo. Mel. Nil moror
* falsum fallis, eo te * ignorat fides.
postremo, si mihi dedisses verba, deis numquam dares.
Alc. Quin equidem illam ducam uxorem. Mel. Ducas, si * 485
nunc hoc si tibi commodumst, quae *
Alc. Instruxi illi aurum atque vestem. (Mel.) *
siquidem amabas, * illi instrui.
sed sino. iam hoc mihi responde quod <ego> te rogavero:
instruxisti * 490
tibi ita ut voluisti * (Alc.) quod volo.
Mel. Eo facetu's quia tibi aliast sponsa locuples Lemnia.
habeas. neque nos factione tanta quanta tu sumus
neque opes nostrae tam sunt validae quam tuae; verum tamen
hau metuo ne ius iurandum nostrum quisquam culpitet: 495
tu iam, si quid tibi dolebit, scies qua doleat gratia.
Alc. Di me perdant—Mel. Quodcumque optes, tibi velim contingere.
Alc. Si illam uxorem duxero umquam, mihi quam despondit pater.
Mel. Et me, si umquam tibi uxorem filiam dedero meam.
Alc. Patierin me periurare? Mel. Pol te aliquanto facilius, 500
quam me meamque rem perire et ludificari filiam.
alibi quaere ubi iuri iurando tuo satis sit subsidi:
hic apud nós iam, Alcesimarche, confregisti tesseram.
Alc. Face semel periclum. Mel. Feci saepe, quod factum queror.
Alc. Redde mi illam. Mel. Inter novam rem verbum usurpabo vetus: 505
quod dedi datum non vellem, quod relicuomst non dabo.
Alc. Non remissura es mihi illam? Mel. Pro me responsas tibi.
Alc. Non remittes? Mel. Scis iam dudum omnem meam sententiam.
Alc. Satin istuc tibi in corde certumst? Mel. Quin ego commentor quidem.
Alc. Non edepol <ego> istaec tua dicta nunc in auris recipio. 510
Mel. Non? hem, quid agis igitur? animum advorte iam, ut quid agas scias.
Alc. At ita me di deaeque, superi atque inferi et medioxumi,
itaque me Iuno regina et Iovis supremi filia
itaque me Saturnus eius patruos—Mel. Ecastor pater.
Alc. Itaque me Ops opulenta illius avia—Mel. Immo mater quidem. 515
Alc. Iuno filia et Saturnus patruos et summus Iuppiter—
tu me delenis, propter te haec pecco. Mel. Perge dicere.
Alc. Anne etiam, ut quid consultura sis sciam, pérgis eloqui?
Mel. Non remittam. definitumst. Alc. Enim vero ita me Iuppiter
itaque me Iuno itaque Ianus ita—quid dicam nescio. 520
iam scio. immo, mulier, audi, meam ut scias sententiam.
di me omnes, magni minuti, ét etiam patellarii
faxint, ne ego <dem vivae> vivos savium Selenio,
nisi ego teque tuamque † filiam meque hodie obtruncavero,
poste autem cum primo luci cras nisi ambo occidero, 525
et equidem hercle nisi pedatu tertio † omnis efflixero,
nisi tu illam remittis ad me. dixi quae volui. vale.—
Mel. Abiit intro iratus. quid ego nunc agam? si redierit
illa ad hunc, ibidem loci res erit: ubi odium occeperit,
illam extrudet, tum hanc uxorem Lemniam ducet domum. 530
sed tamen ibo et persequar: amens ne quid faciat, cauto opust.
postremo, quando aequa lege pauperi cum divite
non licet, perdam operam potius quam carebo filia.
sed quis hic est qui recta platea cursum huc contendit suom?
et illud paveo et hoc formido, ita tota sum misera in metu. 535