* * * Viderint, quibus mos est oggerere se et otio- 17.1
sis praesidibus, ut inpatientia linguae commendationem
ingenii quaerant et adfectata amicitiae uestrae specie glorien-
tur. utrumque enim a me, Scipio Orfite, longe abest. nam
et quantulumcunque ingenium meum iam pridem pro captu 5
suo hominibus notius est, quam ut indigeat nouae com-
mendationis, et gratiam tuam tuorumque similium malo
quam iacto, magisque sum tantae amicitiae cupitor quam
gloriator, quoniam cupere nemo nisi uere [putem] potest,
potest autem quiuis falso gloriari. ad hoc ita semper ab 10
ineunte aeuo bonas artes sedulo colui, eamque existimatio-
nem morum ac studiorum cum in prouincia nostra tum
etiam Romae penes amicos tuos quaesisse me tute ipse
locupletissimus testis es, ut non minus uobis amicitia mea
capessenda sit quam mihi uestra concupiscenda. quippe non 15
prompte ueniam impertire rarenter adeundi adsiduitatem
eius requirentis est, summumque argumentum amoris fre-
quentibus delectari, cessantibus obirasci, perseuerantem
celebrare, desinentem desiderare, quoniam necesse est <gra-
tam praesentiam> eiusdem esse, cuius angat absentia. cete- 20
rum uox cohibita silentio perpeti non magis usui erit
quam nares grauedine oppletae, aures spurcitie obseratae,
oculi albugine obducti. quid si manus manicis restringan-
tur, quid si pedes pedicis coartentur, iam rector nostri ani-
mus aut sommo soluatur aut uino mergatur aut morbo 25
sepeliatur? profecto ut gladius usu splendescit, situ robi-
ginat, ita uox in uagina silentii condita diutino torpore
hebetatur. desuetudo omnibus pigritiam, pigritia ueternum
parit. tragoedi adeo ni cottidie proclament, claritudo arteriis
obsolescit; igitur identidem boando purgant rauim. ceterum 30
ipsius uocis hominis exercendi ca<s>sus labor superuacaneo
studio plurifariam superatur, si quidem uoce hominis et
tuba rudore toruior et lyra concentu uariatior et tibia
questu delectabilior et fistula susurru iucundior et bucina
significatu longinquior. mitto dicere multorum animalium 35
immeditatos sonores distinctis proprietatibus admirandos,
ut est taurorum grauis mugitus, luporum acutus ululatus,
elefantorum tristis barritus, equorum hilaris hinnitus nec
non auium instigati <cl>angores nec non leonum indignati
fremores ceteraeque id genus uoces animalium truces ac 40
liquidae, quas infesta rabies uel propitia uoluptas ciant.
pro quibus homini uox diuinitus data angustior quidem,
sed maiorem habet utilitatem mentibus quam auribus delec-
tationem. quo magis celebrari debet frequentius usurpata,
et quidem non nisi in auditorio, tanto uiro praesidente, in 45
hac excellenti celebritate multorum eruditorum, multorum
benignorum; equidem et si fidibus adprime callerem, non
nisi confertos homines consectarer. in solitudine cantilauit
'Orpheus in siluis, inter delphinas Arion', quippe, si fides
fabulis, Orpheus exilio desolatus, Arion nauigio praecipi- 50
tatus, ille immanium bestiarum delenitor, hic misericordium
beluarum oblectator, ambo miserrimi cantores, quia non
sponte ad laudem, sed necessario ad salutem nitebantur
eos ego impensius admirarer, si hominibus potius quam
bestiis placuissent. auibus haec secretaria uti[n]quam magis 55
congrueri<n>t, merulis et lusciniis et oloribus. et merulae
in remotis tesquis <cantilenam pueritiae> fringultiunt, lus-
ciniae in solitudine Africana canticum adulescentiae garriunt,
olores apud auios fluuios carmen senectae meditantur.
enimuero qui pueris et adulescentibus et senibus utile car- 60
men prompturus est, in mediis milibus hominum canat, ita
ut hoc meum de uirtutibus Orfiti carmen est, serum quidem
fortasse, sed serium, nec minus gratum quam utile Cartha-
giniensium pueris <et> iuuenibus et senibus, quos indul-
gentia sua praecipuus omnium proconsul subleuauit tem- 65
peratoque desiderio et moderato remedio dedit pueris saturi-
tatem, iuuenibus hilaritatem, senibus securitatem. metuo
quidem, Scipio, quoniam laudes tuas attigi, ne me inprae-
sentiarum refrenet uel tua generosa modestia uel mea in-
genua uerecundia. sed nequeo, quin ex plurimis, quae in 70
te meritissimo admiramur, ex his plurimis quin uel pau-
cissima attingam. uos ea mecum, ciues ab eo seruati,
recognoscite.