Quid igitur, orator, obiecerit aliqui, post
|
5.1
|
istam caelestem quidem sed paene inhumanam
|
|
tuam sententiam faciam, si omnino homines a diis
|
|
inmortalibus procul repelluntur atque ita in haec
|
|
terrae tartara relegantur, ut omnis sit illis aduersus
|
5
|
caelestes deos communio denegata nec quisquam
|
|
eos e caelitum numero uelut pastor uel equiso uel
|
|
busequa ceu balantium uel hinnientium uel mugien-
|
|
tium greges interuisat, qui ferocibus moderetur,
|
|
morbidis medeatur, egenis opituletur? Nullus,
|
10
|
inquis, deus humanis rebus interuenit: cui igitur
|
|
preces allegabo? Cui uotum nuncupabo? Cui
|
|
uictimam caedam? Quem miseris auxiliatorem,
|
|
quem fautorem bonis, quem aduersatorem malis
|
|
in omni uita ciebo? Quem denique, quod frequen-
|
15
|
tissimum est, iuri iurando arbitrum adhibebo? An
|
|
ut Vergilianus Ascanius
|
|
per caput hoc iuro, per quod pater ante solebat?
|
|
At enim, o Iule, pater tuus hoc iure iurando uti
|
|
poterat inter Troianos stirpe cognatos et fortasse
|
20
|
an inter Graecos proelio cognitos; at enim inter
|
|
Rutulos recens cognitos si nemo huic capiti credi-
|
|
derit, quis pro te deus fidem dicet? An ut
|
|
[se] ferocissimo Mezentio dextra et telum? Quippe
|
|
haec sola aduenerat, quibus propugnabat:
|
25
|
dextra mihi deus et telum, quod missile libro.
|
|
Apagesis tam cruentos deos, dextram caedibus
|
|
fessam telumque sanguine robiginosum: utrumque
|
|
idoneum non est, propter quod adiures, neue per
|
|
ista iuretur, cum sit summi deorum hic honor
|
30
|
proprius. Nam et ius iurandum Iouis iurandum
|
|
dicitur, ut ait Ennius. Quid igitur censes? Iurabo
|
|
per Iouem lapidem Romano uetustissimo ritu?
|
|
Atque si Platonis uera sententia est, numquam se
|
|
deum cum homine communicare, facilius me
|
35
|
audierit lapis quam Iuppiter.
|
|