DE MVTATIONE REI PVBLICAE
  Igitur Bruto Collatinoque ducibus et auctoribus, 1.3.1
quibus ultionem sui moriens matrona mandaverat,
populus Romanus ad vindicandum libertatis ac pudi-
citiae decus quodam quasi instinctu deorum concitatus
regem repente destituit, bona diripit, agrum Marti suo 5
consecrat, imperium in eosdem libertatis suae vindices
transfert, mutato tamen et iure et nomine. quippe ex
perpetuo annuum placuit, ex singulari duplex, ne
potestas solitudine vel mora corrumperetur, consules-
que appellavit pro regibus, ut consulere civibus suis 10
debere meminissent. tantumque libertatis novae gau-
dium incesserat, ut vix mutati status fidem caperent
alterumque ex consulibus, Lucretiae maritum, tantum
ob nomen et genus regium fascibus abrogatis urbe
dimitterent. itaque substitutus Horatius Publicola ex 15
summo studio adnixus est ad augendam liberi populi
maiestatem. nam et fasces ei pro contione submisit, et
ius provocationis adversus ipsos dedit, et ne specie arcis
offenderet, eminentis aedis suas in plana submisit.
Brutus vero favori civium etiam domus suae clade et 20
parricidio velificatus est. quippe cum studere revo-
candis in urbem regibus liberos suos comperisset,
protraxit in forum et contione media virgis cecidit
securique percussit, ut plane publicus parens in locum
liberorum adoptasse sibi populum videretur. 25
  Liber iam hinc populus Romanus prima adversus
exteros arma pro libertate corripuit, mox pro finibus,
deinde pro sociis, tum gloria et imperio, lacessentibus
adsidue usquequaque finitimis; quippe cum patrii soli
glaeba nulla, sed statim hostile pomerium, mediusque 30
inter Latium atque Tuscos quasi in quodam bivio
conlocatus omnibus portis in hostem incurreret; donec
quasi contagio quodam per singulos itum est et proximis
quibusque correptis totam Italiam sub se redegerunt.