BELLVM CATILINAE
  Catilinam luxuria primum, tum hinc conflata 2.12.1
egestas rei familiaris, simul occasio, quod in extremis
finibus mundi arma Romana peregrinabantur, in nefa-
ria consilia opprimendae patriae suae compulere. sena-
tum confodere, consules trucidare, distringere incendiis 5
urbem, diripere aerarium, totam denique rem publicam
funditus tollere et quidquid nec Hannibal videretur
optasse, quibus—o nefas—sociis adgressus est! ipse
patricius; sed hoc minus est: Curii, Porcii, Sullae,
Cethegi, Autronii, Varguntei atque Longini, quae 10
familiae! quae senatus insignia! Lentulus quoque tum
cum maxime praetor. hos omnis inmanissimi facinoris
satellites habuit. additum est pignus coniurationis
sanguis humanus, quem circumlatum pateris bibere:
summum nefas, nisi amplius esset propter quod bibe- 15
runt. actum erat de pulcherrimo imperio, nisi illa
coniuratio in Ciceronem et Antonium consules inci-
disset, quorum alter industria rem patefecit, alter manu
oppressit. tanti sceleris indicium per Fulviam emersit,
vilissimum scortum, sed patriciis innocentius. tum 20
consul habito senatu in praesentem reum peroravit;
sed non amplius profectum, quam ut hostis evaderet
seque palam ac professo incendium suum restincturum
ruina minaretur. et ille quidem ad praeparatum a
Manlio in Etruria exercitum proficiscitur signa inla- 25
turus urbi. Lentulus destinatum familiae suae Sibylli-
nis versibus regnum sibi vaticinans ad praestitutum a
Catilina diem urbe tota viros, faces, tela disponit. nec
civili conspiratione contentus legatos Allobrogum, qui
tum forte aderant, in arma sollicitat. et isset ultra Alpes 30
furor, nisi altera proditione Volturci praetoris litterae
tenerentur. statim Ciceronis imperio iniecta est barbaris
manus; palam praetor in senatu convincitur. de supplicio
agentibus, Caesar parcendum dignitati, Cato animadver-
tendum pro scelere censebant. quam sententiam secutis 35
omnibus in carcere parricidae strangulantur. quamvis
parte coniurationis oppressa, tamen ab incepto Catilina
non destitit; infestis ab Etruria signis patriam petens
obvio Antonii exercitu opprimitur. quam atrociter dimi-
catum sit, exitus docuit. nemo hostium bello superfuit; 40
quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa
anima corpore tegebat. Catilina longe a suis inter hostium
cadavera repertus est, pulcherrima morte, si pro patria
sic concidisset.