De obseruata custoditaque apud Romanos iurisiurandi sanctimonia; 6.18.pr.1
atque inibi de decem captiuis, quos Romam Hannibal deiurio ab
his accepto legauit.
  Iusiurandum apud Romanos inuiolate sancteque habitum 1.1
seruatumque est. Id et moribus legibusque multis ostendi-
tur, et hoc, quod dicemus, ei rei non tenue argumentum
esse potest. <Post> proelium Cannense Hannibal, Cartha- 2.1
giniensium imperator, ex captiuis nostris electos decem
Romam misit mandauitque eis pactusque est, ut, si populo
Romano uideretur, permutatio fieret captiuorum et pro his,
quos alteri plures acciperent, darent argenti pondo libram 5
et selibram. Hoc, priusquam proficiscerentur, iusiurandum 3.1
eos adegit redituros esse in castra Poenica, si Romani capti-
uos non permutarent.
  Veniunt Romam decem captiui. 4.1
Mandatum Poeni impera- 5.1
toris in senatu exponunt. Permutatio senatui non placita. 6.1
Parentes cognati adfinesque captiuorum amplexi eos post- 7.1
liminio in patriam redisse dicebant statumque eorum inte-
grum incolumemque esse ac, ne ad hostes redire uellent,
orabant. Tum octo ex his postliminium iustum non esse sibi 8.1
responderunt, quoniam deiurio uincti forent, statimque, uti
iurati erant, ad Hannibalem profecti sunt. Duo reliqui 9.1
Romae manserunt solutosque esse se ac liberatos religione
dicebant, quoniam, cum egressi castra hostium fuissent,
commenticio consilio regressi eodem, tamquam si ob ali-
quam fortuitam causam, issent atque ita iureiurando satis- 5
facto rursum iniurati abissent. Haec eorum fraudulenta 10.1
calliditas tam esse turpis existimata est, ut contempti uulgo
discerptique sint censoresque eos postea omnium notarum
et damnis et ignominiis adfecerint, quoniam, quod facturos
deierauerant, non fecissent. 5
  Cornelius autem Nepos in libro exemplorum quinto id 11.1
quoque litteris mandauit multis in senatu placuisse, ut hi,
qui redire nollent, datis custodibus ad Hannibalem dedu-
cerentur, sed eam sententiam numero plurium, quibus id
non uideretur, superatam; eos tamen, qui ad Hannibalem 5
non redissent, usque adeo intestabiles inuisosque fuisse, ut
taedium uitae ceperint necemque sibi consciuerint.