LIBER DVODECIMVS
  Dissertatio Fauorini philosophi, qua suasit nobili feminae, uti liberos, 12.1.pr.1
quos peperisset, non nutricum adhibitarum, sed suo sibi lacte
aleret.
  Nuntiatum quondam est Fauorino philosopho nobis 1.1
praesentibus uxorem auditoris sectatorisque sui paululum
ante enixam auctumque eum esse nato filio. 'Eamus' inquit 2.1
'et puerperam uisum et patri gratulatum.' Is erat loci sena- 3.1
torii ex familia nobiliore. Imus una, qui tum aderamus,
prosecutique eum sumus ad domum, quo pergebat, et cum
eo simul introgressi sumus. Tum in primis aedibus com- 4.1
plexus hominem congratulatusque adsedit. Atque ubi per-
contatus est, quam diutinum puerperium et quam laboriosi
nixus fuissent, puellamque defessam labore ac uigilia som-
num capere cognouit, fabulari instituit prolixius et: 'nihil' 5
inquit 'dubito, quin filium lacte suo nutritura sit.' Sed cum 5.1
mater puellae parcendum esse ei diceret adhibendasque
puero nutrices, ne ad dolores, quos in enitendo tulisset,
munus quoque nutricationis graue ac difficile accederet, 'oro
te,' inquit 'mulier, sine eam totam integram matrem esse 5
filii sui. Quod est enim hoc contra naturam inperfectum 6.1
atque dimidiatum matris genus peperisse ac statim a sese
abiecisse? aluisse in utero sanguine suo nescio quid, quod
non uideret, non alere nunc suo lacte, quod uideat, iam
uiuentem, iam hominem, iam matris officia inplorantem? 5
An tu quoque' inquit 'putas naturam feminis mammarum 7.1
ubera quasi quosdam uenustiores naeuulos non liberum
alendorum, sed ornandi pectoris causa dedisse? Sic enim, 8.1
quod a uobis scilicet abest, pleraeque istae prodigiosae
mulieres fontem illum sanctissimum corporis, generis humani
educatorem, arefacere et exstinguere cum periculo quoque
auersi corruptique lactis laborant, tamquam pulcritudinis 5
sibi insignia deuenustet, quod quidem faciunt eadem uecor-
dia, qua quibusdam commenticiis fraudibus nituntur, ut
fetus quoque ipsi in corpore suo concepti aboriantur, ne
aequor illud uentris inrugetur ac de grauitate oneris et
labore partus fatiscat. Quod cum sit publica detestatione 9.1
communique odio dignum in ipsis hominem primordiis, dum
fingitur, dum animatur, inter ipsas artificis naturae manus
interfectum ire, quantulum hinc abest iam perfectum, iam
genitum, iam filium proprii atque consueti atque cogniti 5
sanguinis alimonia priuare?
  '"Sed nihil interest,"—hoc enim dicitur—"dum alatur et 10.1
uiuat, cuius id lacte fiat." Cur igitur iste, qui hoc dicit, si 11.1
in capessendis naturae sensibus tam obsurduit, non id
quoque nihil interesse putat, cuius in corpore cuiusque ex
sanguine concretus homo et coalitus sit? an quia spiritu 12.1
multo et calore exalbuit, non idem sanguis est nunc in
uberibus, qui in utero fuit? nonne hac quoque in re sol- 13.1
lertia naturae euidens est, quod, postquam sanguis ille
opifex in penetralibus suis omne corpus hominis finxit,
aduentante iam partus tempore in supernas se partis perfert,
ad fouenda uitae atque lucis rudimenta praesto est et 5
recens natis notum et familiarem uictum offert? Quam- 14.1
obrem non frustra creditum est, sicut ualeat ad fingendas
corporis atque animi similitudines uis et natura seminis, non
secus ad eandem rem lactis quoque ingenia et proprietates
ualere. Neque in hominibus id solum, sed in pecudibus quo- 15.1
que animaduersum. Nam si ouium lacte haedi aut caprarum
agni alantur, constat ferme in his lanam duriorem, in illis
capillum gigni teneriorem. In arboribus etiam et frugibus 16.1
maior plerumque uis et potestas est ad earum indolem uel
detrectandam uel augendam aquarum atque terrarum, quae
alunt, quam ipsius, quod iacitur, seminis, ac saepe uideas
arborem laetam et nitentem in locum alium transpositam 5
deterioris terrae suco deperisse. Quae, malum, igitur ratio 17.1
est nobilitatem istam nati modo hominis corpusque et
animum bene ingeniatis primordiis inchoatum insitiuo de-
generique alimento lactis alieni corrumpere? praesertim si
ista, quam ad praebendum lactem adhibebitis, aut serua aut 5
seruilis est et, ut plerumque solet, externae et barbarae
nationis est, si inproba, si informis, si inpudica, si temulenta
est; nam plerumque sine discrimine, quaecumque id tem-
poris lactans est, adhiberi solet. Patiemurne igitur infantem 18.1
hunc nostrum pernicioso contagio infici et spiritum ducere in
animum atque in corpus suum ex corpore et animo deter-
rimo? Id hercle ipsum est, quod saepenumero miramur, 19.1
quosdam pudicarum mulierum liberos parentum suorum
neque corporibus neque animis similes existere. Scite igitur 20.1
et perite noster Maro, quod cum uersus illos Homeri con-
sectaretur:
      οὐκ ἄρα σοί γε πατὴρ ἦν ἱππότα Πηλεύς,
    οὐδὲ Θέτις μήτηρ· γλαυκὴ δέ σε τίκτε θάλασσα 5
    πέτραι τ’ ἠλίβατοι, ὅτι τοι νόος ἐστὶν ἀπηνής,
non partionem solam tamquam ille, quem sequebatur, sed
alituram quoque feram et saeuam criminatus est; addidit
enim hoc de suo:
    Hyrcanaeque admorunt ubera tigres, 10
quoniam uidelicet in moribus inolescendis magnam fere
partem ingenium altricis et natura lactis tenet, quae iam
a principio imbuta paterni seminis concretione ex matris
etiam corpore et animo recentem indolem configurat.
  'Et praeter haec autem, quis illud etiam neglegere asper- 21.1
narique possit, quod, quae partus suos deserunt ablegant-
que a sese et aliis nutriendos dedunt, uinculum illud
coagulumque animi atque amoris, quo parentes cum filiis
natura consociat, interscindunt aut certe quidem diluunt 5
deteruntque? Nam ubi infantis aliorsum dati facta ex oculis 22.1
amolitiost, uigor ille maternae flagrantiae sensim atque
paulatim restinguitur, omnisque inpatientissimae sollicitu-
dinis strepitus consilescit, neque multo minor amendati ad
nutricem aliam filii quam morte amissi obliuiost. Ipsius 23.1
quoque infantis adfectio animi, amoris, consuetudinis in ea
sola, unde alitur, occupatur et proinde, ut in expositis usu
uenit, matris, quae genuit, neque sensum ullum neque de-
siderium capit. Ac propterea oblitteratis et abolitis natiuae 5
pietatis elementis, quicquid ita educati liberi amare patrem
atque matrem uidentur, magnam fere partem non naturalis
ille amor est, sed ciuilis et opinabilis.'
  Haec Fauorinum dicentem audiui Graeca oratione. Cuius 24.1
sententias communis utilitatis gratia, quantum meminisse
potui, rettuli, amoenitates uero et copias ubertatesque
uerborum Latina omnis facundia uix quaedam indipisci
potuerit, mea tenuitas nequaquam. 5