Quod Annaeus Seneca iudicans de Q. Ennio deque M. Tullio leui
|
12.2.pr.1
|
futtilique iudicio fuit.
|
|
De Annaeo Seneca partim existimant ut de scriptore
|
1.1
|
minime utili, cuius libros adtingere nullum pretium operae
|
|
sit, quod oratio eius uulgaria uideatur et protrita, res atque
|
|
sententiae aut inepto inanique impetu sint aut leui et
|
|
causidicali argutia, eruditio autem uernacula et plebeia
|
5
|
nihilque ex ueterum scriptis habens neque gratiae neque
|
|
dignitatis. Alii uero elegantiae quidem in uerbis parum
|
|
esse non infitias eunt, sed et rerum, quas dicat, scientiam
|
|
doctrinamque ei non deesse dicunt et in uitiis morum ob-
|
|
iurgandis seueritatem grauitatemque non inuenustam. Mihi
|
2.1
|
de omni eius ingenio deque omni scripto iudicium censuram-
|
|
que facere non necessum est; sed quod de M. Cicerone et
|
|
Q. Ennio et P. Vergilio iudicauit, ea res cuimodi sit, ad
|
|
considerandum ponemus.
|
5
|
In libro enim uicesimo secundo epistularum moralium,
|
3.1
|
quas ad Lucilium conposuit, deridiculos uersus Q. Ennium
|
|
de Cetego antiquo uiro fecisse hos dicit:
|
|
is dictust ollis popularibus olim,
|
|
qui tum uiuebant homines atque aeuum agitabant,
|
5
|
flos delibatus populi Suada<eque> medulla.
|
|
Ac deinde scribit de isdem uersibus uerba haec: 'Admiror
|
4.1
|
eloquentissimos uiros et deditos Ennio pro optimis ridicula
|
|
laudasse. Cicero certe inter bonos eius uersus et hos refert.'
|
|
Atque id etiam de Cicerone dicit: 'Non miror' inquit 'fuisse,
|
5.1
|
qui hos uersus scriberet, cum fuerit, qui laudaret; nisi forte
|
|
Cicero summus orator agebat causam suam et uolebat suos
|
|
uersus uideri bonos.' Postea hoc etiam addidit insulsissime:
|
6.1
|
'Aput ipsum quoque' inquit 'Ciceronem inuenies etiam in
|
|
prosa oratione quaedam, ex quibus intellegas illum non per-
|
|
didisse operam, quod Ennium legit.' Ponit deinde, quae apud
|
7.1
|
Ciceronem reprehendat quasi Enniana, quod ita scripserit
|
|
in libris de republica: 'ut Menelao Laconi quaedam fuit
|
|
suauiloquens iucunditas', et quod alio in loco dixerit:
|
|
'breuiloquentiam in dicendo colat.' Atque ibi homo nugator
|
8.1
|
Ciceronis errores deprecatur et 'non fuit' inquit 'Ciceronis
|
|
hoc uitium, sed temporis; necesse erat haec dici, cum illa
|
|
legerentur.' Deinde adscribit Ciceronem haec ipsa inter-
|
9.1
|
posuisse ad effugiendam infamiam nimis lasciuae orationis
|
|
et nitidae.
|
|
De Vergilio quoque eodem in loco uerba haec ponit:
|
10.1
|
'Vergilius quoque noster non ex alia causa duros quosdam
|
|
uersus et enormes et aliquid supra mensuram trahentis inter-
|
|
posuit, quam ut Ennianus populus adgnosceret in nouo car-
|
|
mine aliquid antiquitatis.'
|
5
|
Sed iam uerborum Senecae piget; haec tamen inepti et
|
11.1
|
insubidi hominis ioca non praeteribo: 'Quidam sunt' inquit
|
|
'tam magni sensus Q. Ennii, ut, licet scripti sint inter hir-
|
|
cosos, possint tamen inter unguentatos placere'; et, cum
|
|
reprehendisset uersus, quos supra de Cetego posuimus: 'qui
|
5
|
huiuscemodi' inquit 'uersus amant, liqueat tibi eosdem
|
|
admirari et Soterici lectos.'
|
|
Dignus sane Seneca uideatur lectione ac studio adulescen-
|
12.1
|
tium, qui honorem coloremque ueteris orationis Soterici
|
|
lectis compararit quasi minimae scilicet gratiae et relictis
|
|
iam contemptisque. Audias tamen commemorari ac referri
|
13.1
|
pauca quaedam, quae idem ipse Seneca bene dixerit, quale
|
|
est illud, quod in hominem auarum et auidum et pecuniae
|
|
sitientem dixit: 'Quid enim refert, quantum habeas? multo
|
|
illud plus est, quod non habes.' Benene hoc? sane bene; sed
|
14.1
|
adulescentium indolem non tam iuuant, quae bene dicta
|
|
sunt, quam inficiunt, quae pessime, multoque tanto magis,
|
|
si et plura sunt, quae deteriora sunt, et quaedam in his
|
|
non pro ἐνθυμήματι aliquo rei paruae ac simplicis, sed in re
|
5
|
ancipiti pro consilio dicuntur.
|
|