Quod Annaeus Seneca iudicans de Q. Ennio deque M. Tullio leui 12.2.pr.1
futtilique iudicio fuit.
  De Annaeo Seneca partim existimant ut de scriptore 1.1
minime utili, cuius libros adtingere nullum pretium operae
sit, quod oratio eius uulgaria uideatur et protrita, res atque
sententiae aut inepto inanique impetu sint aut leui et
causidicali argutia, eruditio autem uernacula et plebeia 5
nihilque ex ueterum scriptis habens neque gratiae neque
dignitatis. Alii uero elegantiae quidem in uerbis parum
esse non infitias eunt, sed et rerum, quas dicat, scientiam
doctrinamque ei non deesse dicunt et in uitiis morum ob-
iurgandis seueritatem grauitatemque non inuenustam. Mihi 2.1
de omni eius ingenio deque omni scripto iudicium censuram-
que facere non necessum est; sed quod de M. Cicerone et
Q. Ennio et P. Vergilio iudicauit, ea res cuimodi sit, ad
considerandum ponemus. 5
  In libro enim uicesimo secundo epistularum moralium, 3.1
quas ad Lucilium conposuit, deridiculos uersus Q. Ennium
de Cetego antiquo uiro fecisse hos dicit:
      is dictust ollis popularibus olim,
    qui tum uiuebant homines atque aeuum agitabant, 5
    flos delibatus populi Suada<eque> medulla.
Ac deinde scribit de isdem uersibus uerba haec: 'Admiror 4.1
eloquentissimos uiros et deditos Ennio pro optimis ridicula
laudasse. Cicero certe inter bonos eius uersus et hos refert.'
Atque id etiam de Cicerone dicit: 'Non miror' inquit 'fuisse, 5.1
qui hos uersus scriberet, cum fuerit, qui laudaret; nisi forte
Cicero summus orator agebat causam suam et uolebat suos
uersus uideri bonos.' Postea hoc etiam addidit insulsissime: 6.1
'Aput ipsum quoque' inquit 'Ciceronem inuenies etiam in
prosa oratione quaedam, ex quibus intellegas illum non per-
didisse operam, quod Ennium legit.' Ponit deinde, quae apud 7.1
Ciceronem reprehendat quasi Enniana, quod ita scripserit
in libris de republica: 'ut Menelao Laconi quaedam fuit
suauiloquens iucunditas', et quod alio in loco dixerit:
'breuiloquentiam in dicendo colat.' Atque ibi homo nugator 8.1
Ciceronis errores deprecatur et 'non fuit' inquit 'Ciceronis
hoc uitium, sed temporis; necesse erat haec dici, cum illa
legerentur.' Deinde adscribit Ciceronem haec ipsa inter- 9.1
posuisse ad effugiendam infamiam nimis lasciuae orationis
et nitidae.
  De Vergilio quoque eodem in loco uerba haec ponit: 10.1
'Vergilius quoque noster non ex alia causa duros quosdam
uersus et enormes et aliquid supra mensuram trahentis inter-
posuit, quam ut Ennianus populus adgnosceret in nouo car-
mine aliquid antiquitatis.' 5
  Sed iam uerborum Senecae piget; haec tamen inepti et 11.1
insubidi hominis ioca non praeteribo: 'Quidam sunt' inquit
'tam magni sensus Q. Ennii, ut, licet scripti sint inter hir-
cosos, possint tamen inter unguentatos placere'; et, cum
reprehendisset uersus, quos supra de Cetego posuimus: 'qui 5
huiuscemodi' inquit 'uersus amant, liqueat tibi eosdem
admirari et Soterici lectos.'
  Dignus sane Seneca uideatur lectione ac studio adulescen- 12.1
tium, qui honorem coloremque ueteris orationis Soterici
lectis compararit quasi minimae scilicet gratiae et relictis
iam contemptisque. Audias tamen commemorari ac referri 13.1
pauca quaedam, quae idem ipse Seneca bene dixerit, quale
est illud, quod in hominem auarum et auidum et pecuniae
sitientem dixit: 'Quid enim refert, quantum habeas? multo
illud plus est, quod non habes.' Benene hoc? sane bene; sed 14.1
adulescentium indolem non tam iuuant, quae bene dicta
sunt, quam inficiunt, quae pessime, multoque tanto magis,
si et plura sunt, quae deteriora sunt, et quaedam in his
non pro ἐνθυμήματι aliquo rei paruae ac simplicis, sed in re 5
ancipiti pro consilio dicuntur.