Quid significet apud M. Catonem uerbum 'insecenda'; quodque
|
18.9.pr.1
|
'insecenda' potius legendum sit quam, quod plerique existimant,
|
|
'insequenda'.
|
|
In libro uetere, in quo erat oratio M. Catonis de Ptolomaeo
|
1.1
|
contra Thermum, sic scriptum fuit: 'Sed si omnia dolo fecit,
|
|
omnia auaritiae atque pecuniae causa fecit, eiusmodi scelera
|
|
nefaria, quae neque fando neque legendo audiuimus, sup-
|
|
plicium pro factis dare oportet.' * * *
|
5
|
'Insecenda' quid esset, quaeri coeptum. Tum ex his, qui
|
2.1
|
aderant, alter litterator fuit, alter litteras sciens, id est alter
|
|
docens, doctus alter. Hi duo inter sese dissentiebant. Et
|
3.1
|
grammaticus quidem contendebat <'insequenda' scriben-
|
|
dum esse>: '"insequenda" enim scribi' inquit '<oportuit>,
|
|
non "insecenda", quoniam "insequens" significat * * * , tra-
|
|
ditumque esse "inseque" quasi "perge dicere" et "insequere",
|
5
|
itaque ab Ennio scriptum in his uersibus:
|
|
inseque, Musa, manu Romanorum induperator
|
|
quod quisque in bello gessit cum rege Philippo.'
|
|
Alter autem ille eruditior nihil mendum, sed recte atque
|
4.1
|
integre scriptum esse perseuerabat et Velio Longo, non
|
|
homini indocto, fidem esse habendam, qui in commentario,
|
|
quod fecisset de usu antiquae lectionis, scripserit non
|
|
'inseque' apud Ennium legendum, sed 'insece'; ideoque
|
5
|
a ueteribus, quas 'narrationes' dicimus, 'insectiones' esse
|
|
appellatas; Varronem quoque uersum hunc Plauti de
|
|
Menaechmis:
|
|
nihilo minus esse uidetur sectius quam somnia,
|
|
sic enarrasse: 'nihilo magis narranda esse, quam si ea essent
|
10
|
somnia.' Haec illi inter se certabant.
|
|
Ego arbitror et a M. Catone 'insecenda' et a Q. Ennio
|
5.1
|
'insece' scriptum sine 'u' littera. Offendi enim in bibliotheca
|
|
Patrensi librum uerae uetustatis Liuii Andronici, qui
|
|
inscriptus est Ὀδύσσεια, in quo erat uersus primus cum hoc
|
|
uerbo sine 'u' littera:
|
5
|
uirum mihi, Camena, insece uersutum,
|
|
factus ex illo Homeri uersu:
|
|
<ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα, πολύτροπον.>
|
|
Illic igitur aetatis et fidei magnae libro credo. Nam, quod
|
6.1
|
in uersu Plautino est: 'sectius quam somnia', nihil in alteras
|
|
partes argumenti habet. Etiamsi ueteres autem non 'in-
|
7.1
|
seque', sed 'insece' dixerunt, credo, quia erat lenius leuius-
|
|
que, tamen eiusdem sententiae uerbum uidetur. Nam et
|
8.1
|
'sequo' et 'sequor' et item 'secta' et 'sectio' consuetudine
|
|
loquendi differunt; sed qui penitus inspexerit, origo et
|
|
ratio utriusque una est.
|
|
Doctores quoque et interpretes uocum Graecarum:
|
9.1
|
ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα,
|
|
et
|
|
ἔσπετε νῦν μοι, Μοῦσαι,
|
|
dictum putant, quod Latine 'inseque' dicitur; namque in
|
5
|
altero ν geminum, in altero σ esse tralatum dicunt. Sed
|
10.1
|
etiam ipsum illud ἔπη, quod significat uerba aut uersus, non
|
|
aliunde esse dictum tradunt quam ἀπὸ τοῦ ἕπεσθαι καὶ τοῦ
|
|
εἰπεῖν. Eadem ergo ratione antiqui nostri narrationes ser-
|
11.1
|
monesque 'insectiones' appellitauerunt.
|
|