* * * 19.10.pr.1
  Memini me quondam et Celsinum Iulium Numidam ad 1.1
Frontonem Cornelium pedes tunc grauiter aegrum ire et ui-
sere. Atque ubi introducti sumus, offendimus eum cubantem
in scimpodio Graeciensi circumundique sedentibus multis
doctrina aut genere aut fortuna nobilibus uiris. Adsistebant 2.1
fabri aedium complures balneis nouis moliendis adhibiti
ostendebantque depictas in membranulis uarias species balne-
arum. Ex quibus cum elegisset unam formam speciemque 3.1
†ueris, interrogauit, quantus esset pecuniae sumptus ad id
totum opus absoluendum, cumque architectus dixisset ne- 4.1
cessaria uideri esse sestertia ferme trecenta, unus ex amicis
Frontonis 'et praeterpropter' inquit 'alia quinquaginta'.
  Tum Fronto dilatis sermonibus, quos habere de balne- 5.1
arum sumptu institerat, aspiciens ad eum amicum, qui
dixerat quinquaginta esse alia praeterpropter <necessaria,
eum interrogauit, quid significaret uerbum 'praeterprop-
ter'>. Atque ille amicus 'non meum' inquit 'hoc uerbum 6.1
est, sed multorum hominum, quos loquentis id audias; quid 7.1
autem id uerbum significet, non ex me, sed ex grammatico
quaerundum est', ac simul digito demonstrat grammaticum
haud incelebri nomine Romae docentem. Tum grammaticus
usitati peruulgatique uerbi obscuritate motus 'quaerimus' 8.1
inquit 'quod honore quaestionis minime dignum est. Nam 9.1
nescio quid hoc praenimis plebeium est et in opificum
sermonibus quam * * * notius.'
  At enim Fronto iam uoce atque uultu intentiore 'itane,' 10.1
inquit 'magister, dehonestum tibi deculpatumque hoc uer-
bum uidetur, quo et M. Cato et M. Varro et pleraque aetas
superior ut necessario et Latino usi sunt?' Atque ibi Iulius 11.1
Celsinus admonuit in tragoedia quoque Enni, quae Iphigenia
inscripta est, id ipsum, de quo quaerebatur, scriptum esse
et a grammaticis contaminari magis solitum quam enarrari.
Quocirca statim proferri Iphigeniam Q. Enni iubet. In eius 12.1
tragoediae choro inscriptos esse hos uersus legimus:
      otio qui nescit uti,
    plus negoti habet quam, cum est negotium, in negotio.
    nam cui, quod agat, institutum in otio est negotium, 5
    id agit, <id> studet, ibi mentem atque animum delectat suum;
    otioso in otio animus nescit quid uelit.
    hoc idem est; em neque domi nunc nos nec militiae sumus:
    imus huc, hinc illuc; cum illuc uentum est, ire illinc lubet.
    incerte errat animus, praeterpropter uitam uiuitur. 10
  Hoc ubi lectum est, tum deinde Fronto ad grammaticum 13.1
iam labentem 'audistine,' inquit 'magister optime, Ennium
tuum dixisse "praeterpropter" et cum sententia quidem
tali, quali seuerissimae philosophorum esse obiurgationes
solent? petimus igitur, dicas, quoniam de Enniano iam 5
uerbo quaeritur, qui sit remotus huiusce uersus sensus:
    incerte errat animus, praeterpropter uitam uiuitur.'
Et grammaticus sudans multum ac rubens multum, cum 14.1
id plerique prolixius riderent, exsurgit et abiens 'tibi,' in-
quit 'Fronto, postea uni dicam, ne inscitiores audiant ac
discant.' Atque ita omnes relicta ibi quaestione uerbi
consurreximus. 5