De officio erga patres liberorum; deque ea re ex philosophiae libris, 2.7.pr.1
in quibus scriptum quaesitumque est, an omnibus patris iussis
obsequendum sit.
  Quaeri solitum est in philosophorum disceptationibus, an 1.1
semper inque omnibus iussis patri parendum sit. Super ea 2.1
re Graeci nostrique, qui de officiis scripserunt, tres senten-
tias esse, quae spectandae considerandaeque sint, tradi-
derunt easque subtilissime diiudicarunt. Earum una est: 3.1
omnia, quae pater imperat, parendum; altera est: in quibus- 4.1
dam parendum, quibusdam non obsequendum; tertia est: 5.1
nihil necessum esse patri obsequi et parere.
  Haec sententia quoniam primore aspectu nimis infamis 6.1
est, super ea prius, quae dicta sunt, dicemus. 'Aut recte' 7.1
inquiunt 'imperat pater aut perperam. Si recte imperat, non,
quia imperat, parendum, sed quoniam id fieri ius est,
faciendum est; si perperam, nequaquam scilicet faciendum,
quod fieri non oportet.' Deinde ita concludunt: 'numquam 8.1
est igitur patri parendum, quae imperat'. Set neque istam 9.1
sententiam probari accepimus—argutiola quippe haec, sicuti
mox ostendemus, friuola et inanis est—, neque autem illa, 10.1
quam primo in loco diximus, uera et proba uideri potest
omnia esse, quae pater iusserit, parendum. Quid enim si 11.1
proditionem patriae, si matris necem, si alia quaedam im-
perabit turpia aut impia? Media igitur sententia optima 12.1
atque tutissima uisa est quaedam esse parendum, quaedam
non obsequendum. Sed ea tamen, quae obsequi non opor- 13.1
tet, leniter et uerecunde ac sine detestatione nimia sineque
obprobratione acerba reprehensionis declinanda sensim et
relinquenda esse dicunt quam respuenda.
  Conclusio uero illa, qua colligitur, sicuti supra dictum 14.1
est, nihil patri parendum, inperfecta est refutarique ac dilui
sic potest: Omnia, quae in rebus humanis fiunt, ita ut docti 15.1
censuerunt, aut honesta sunt aut turpia. Quae sua ui recta 16.1
aut honesta sunt, ut fidem colere, patriam defendere, ut
amicos diligere, ea fieri oportet, siue imperet pater siue non
imperet; sed quae his contraria quaeque turpia, omnino 17.1
iniqua sunt, ea ne si imperet quidem. Quae uero in medio 18.1
sunt et a Graecis tum μέσα, tum ἀδιάφορα appellantur, ut in
militiam ire, rus colere, honores capessere, causas defendere,
uxorem ducere, ut iussum proficisci, ut accersitum uenire,
quoniam et haec et his similia per sese ipsa neque honesta 5
sunt neque turpia, sed, proinde ut a nobis aguntur, ita
ipsis actionibus aut probanda fiunt aut reprehendenda:
propterea in eiusmodi omnium rerum generibus patri paren-
dum esse censent, ueluti si uxorem ducere imperet aut
causas pro reis dicere. Quod enim utrumque in genere ipso 19.1
per sese neque honestum neque turpe est, idcirco, si pater
iubeat, obsequendum est. Sed enim si imperet uxorem 20.1
ducere infamem, propudiosam, criminosam aut pro reo
Catilina aliquo aut Tubulo aut P. Clodio causam dicere, non
scilicet parendum, quoniam accedente aliquo turpitudinis
numero desinunt esse per sese haec media atque indifferen- 5
tia. Non ergo integra est propositio dicentium 'aut honesta 21.1
sunt, quae imperat pater, aut turpia', neque ὑγιές et νόμιμον 22.1
διεζευγμένον uideri potest. Deest enim diiunctioni isti ter-
tium: 'aut neque honesta sunt neque turpia'. Quod si
additur, non potest ita concludi: 'numquam est igitur patri
parendum'. 5