Sermones M. Frontonis et Fauorini philosophi de generibus colorum 2.26.pr.1
uocabulisque eorum Graecis et Latinis; atque inibi color 'spadix'
cuiusmodi sit.
  Fauorinus philosophus, cum ad M. Frontonem consularem 1.1
pedibus aegrum uisum iret, uoluit me quoque ad eum secum
ire. Ac deinde, cum ibi aput Frontonem plerisque uiris doc- 2.1
tis praesentibus sermones de coloribus uocabulisque eorum
agitarentur, quod multiplex colorum facies, appellationes
autem incertae et exiguae forent, 'plura' inquit 'sunt' Fauo- 3.1
rinus 'in sensibus oculorum quam in uerbis uocibusque
colorum discrimina. Nam ut alias eorum inconcinnitates 4.1
omittamus, simplices isti rufus et uiridis colores singula
quidem uocabula, multas autem species differentis habent.
Atque eam uocum inopiam in lingua magis Latina uideo, 5.1
quam in Graeca. Quippe qui "rufus" color a rubore quidem
appellatus est, sed cum aliter rubeat ignis, aliter sanguis,
aliter ostrum, aliter crocum, <aliter aurum,> has singulas
rufi uarietates Latina oratio singulis propriisque uocabulis 5
non demonstrat omniaque ista significat una "ruboris"
appellatione, cum ex ipsis rebus uocabula colorum mutuatur
et "igneum" aliquid dicit et "flammeum" et "sanguineum"
et "croceum" et "ostrinum" et "aureum". "Russus" enim 6.1
color et "ruber" nihil a uocabulo "rufi" dinoscuntur neque
proprietates eius omnes declarant, ξανθός autem et ἐρυθρός et
πυρρός et κιρρός et φοῖνιξ habere quasdam distantias coloris
rufi uidentur uel augentes eum uel remittentes uel mixta 5
quadam specie temperantes.'
  Tum Fronto ad Fauorinum: 'non infitias' inquit 'imus, 7.1
quin lingua Graeca, quam tu uidere elegisse, prolixior
fusiorque sit quam nostra; sed in his tamen coloribus,
quibus modo dixisti, denominandis non proinde inopes
sumus, ut tibi uidemur. Non enim haec sunt sola uocabula 8.1
rufum colorem demonstrantia, quae tu modo dixisti, "rus-
sus" et "ruber", sed alia quoque habemus plura, quam quae
dicta abs te Graeca sunt: "fuluus" enim et "flauus" et
"rubidus" et "poeniceus" et "rutilus" et "luteus" et "spadix" 5
appellationes sunt rufi coloris aut acuentes eum quasi incen-
dentes aut cum colore uiridi miscentes aut nigro infuscantes
aut uirenti sensim albo illuminantes. Nam "poeniceus", 9.1
quem tu Graece φοίνικα dixisti, et "rutilus" et "spadix"
poenicei συνώνυμος, qui factus <e> Graeco noster est, ex-
uberantiam splendoremque significant ruboris, quales sunt
fructus palmae arboris non admodum sole incocti, unde 5
spadici et poeniceo nomen est: σπάδικα enim Dorici uocant 10.1
auulsum e palma termitem cum fructu. "Fuluus" autem 11.1
uidetur de rufo atque uiridi mixtus in aliis plus uiridis, in
aliis plus rufi habere. Sic poeta uerborum diligentissimus
"fuluam aquilam" dicit et "iaspidem", "fuluos galeros" et
"fuluum aurum" et "arenam fuluam" et "fuluum leonem", 5
sic Q. Ennius in annalibus "aere fuluo" dixit. "Flauus" 12.1
contra uidetur e uiridi et rufo et albo concretus: sic "flauentes
comae" et, quod mirari quosdam uideo, frondes olearum
a Vergilio "flauae" dicuntur, sic multo ante Pacuuius aquam 13.1
"flauam" dixit et "fuluum puluerem". Cuius uersus, quo-
niam sunt iucundissimi, libens commemini:
    cedo tuum pedem <mi>, lymphis flauis fuluum ut
    puluerem manibus isdem, quibus Vlixi saepe permulsi, 5
    abluam lassitudinemque minuam manuum mollitudine.
  "Rubidus" autem est rufus atrior et nigrore multo inus- 14.1
tus, "luteus" contra rufus color est dilutior; inde ei nomen 15.1
quoque esse factum uidetur. Non igitur,' inquit 'mi Fauor- 16.1
ine, species rufi coloris plures aput Graecos, quam aput nos
nominantur. Sed ne uiridis quidem color pluribus a uobis 17.1
uocabulis dicitur, neque non potuit Vergilius colorem equi 18.1
significare uiridem uolens caerulum magis dicere ecum quam
"glaucum", sed maluit uerbo uti notiore Graeco, quam
inusitato Latino. Nostris autem ueteribus "caesia" dicta 19.1
est, quae a Graecis γλαυκῶπις, ut Nigidius ait, "de colore
caeli quasi caelia."'
  Postquam haec Fronto dixit, tum Fauorinus scientiam 20.1
rerum uberem uerborumque eius elegantiam exosculatus:
'absque te' inquit 'uno forsitan lingua profecto Graeca longe
anteisset; sed tu, mi Fronto, quod in uersu Homerico est, id
facis: καί νύ κεν ἢ παρέλασσας ἢ ἀμφήριστον ἔθηκας. Sed cum 21.1
omnia libens audiui, quae peritissime dixisti, tum maxime,
quod uarietatem flaui coloris enarrasti fecistique, ut intel-
legerem uerba illa ex annali quarto decimo Ennii amoenis-
sima, quae minime intellegebam: 5
    uerrunt extemplo placidum mare: marmore flauo
    caeruleum spumat mare conferta rate pulsum;
non enim uidebatur "caeruleum mare" cum "marmore 22.1
flauo" conuenire. Sed cum sit, ita ut dixisti, flauus color e 23.1
uiridi et albo mixtus, pulcherrime prorsus spumas uirentis
maris "flauom marmor" appellauit.'