'Dimidium librum legi' aut 'dimidiam fabulam audiui' aliaque 3.14.pr.1
huiuscemodi qui dicat, uitiose dicere; eiusque uitii causas reddere
M. Varronem; nec quemquam ueterem hisce uerbis ita usum esse.
  'Dimidium librum legi' aut 'dimidiam fabulam audiui' 1.1
uel quid aliud huiuscemodi male ac uitiose dici existumat
Varro. 'Oportet enim' inquit 'dicere "dimidiatum librum", 2.1
non "dimidium", et "dimidiatam fabulam", non "dimi-
diam". Contra autem si <ex> sextario hemina fusa est, non
"dimidiatum sextarium fusum" dicendum est, et qui ex
mille nummum, quod ei debebatur, quingentos recepit, non 5
"dimidiatum" recepisse dicemus, sed "dimidium". At si 3.1
scyphus' inquit 'argenteus mihi cum alio communis in duas
partis disiectus sit, "dimidiatum" eum esse dicere scyphum
debeo, non "dimidium", argentum autem, quod in eo scypho
inest, "dimidium" meum esse, non "dimidiatum",' dis- 4.1
seritque ac diuidit subtilissime, quid 'dimidium' 'dimidiato'
intersit, et Q. Ennium scienter hoc in annalibus dixisse ait: 5.1
    sicut si quis ferat uas uini dimidiatum,
sicuti pars, quae deest ei uaso, non 'dimidiata' dicenda est,
sed 'dimidia'.
  Omnis autem disputationis eius, quam subtiliter quidem, 6.1
sed subobscure explicat, summa haec est: 'dimidiatum' est
quasi 'dismediatum' et in partis duas pares diuisum, 'dimi- 7.1
diatum' ergo nisi ipsum, quod diuisum est, dici haut con-
uenit; 'dimidium' uero est, non quod ipsum dimidiatum est, 8.1
sed quae ex dimidiato pars altera est. Cum igitur partem 9.1
dimidiam libri legisse uolumus dicere aut partem dimidiam
fabulae audisse, si 'dimidiam fabulam' aut 'dimidium lib-
rum' dicimus, peccamus; totum enim ipsum, quod dimidia-
tum atque diuisum est, 'dimidium' dicis. Itaque Lucilius 10.1
eadem secutus:
    'uno oculo' inquit 'pedibusque duobus dimidiatus
    ut porcus',
et alio loco: 5
    quidni? et scruta quidem ut uendat, scrutarius laudat,
    praefractam strigilem, soleam inprobus dimidiatam.
Iam in uicesimo manifestius 'dimidiam horam' dicere studiose 11.1
fugit, sed pro 'dimidia' 'dimidium' ponit in hisce uersibus:
    tempestate sua atque eodem uno tempore et horae
    dimidio et tribus confectis dumtaxat eandem
    ad quartam. 5
Nam cum obuium proximumque esset dicere: 'dimidia et 12.1
tribus confectis', uigilate atque attente uerbum non probum
uitauit. Per quod satis apparet ne 'horam' quidem 'dimi- 13.1
diam' recte dici, sed uel 'dimidiatam horam' uel 'dimidiam
partem horae'. Propterea Plautus quoque in Bacchidibus 14.1
'dimidium auri' dicit, non 'dimidiatum aurum'; item in 15.1
Aulularia 'dimidium obsoni', non 'dimidiatum obsonium', in
hoc uersu:
    ei adeo obsoni hic iussit dimidium dari;
in Menaechmis autem 'dimidiatum diem', non 'dimidium', 16.1
in hoc uersu:
    dies quidem iam ad umbilicum dimidiatus mortuust.
M. etiam Cato in libro, quem de agricultura conscripsit: 17.1
'Semen cupressi serito crebrum, ita uti linum seri solet. Eo
cribro terram incernito dimidiatum digitum. Iam id bene
tabula aut pedibus aut manibus complanato.' 'Dimidiatum' 18.1
inquit 'digitum', non 'dimidium'. Nam 'digiti' quidem
'dimidium', digitum autem ipsum 'dimidiatum' dici oportet.
Item M. Cato de Carthaginiensibus ita scripsit: 'Homines 19.1
defoderunt in terram dimidiatos ignemque circumposuerunt,
ita interfecerunt.' Neque quisquam omnium, qui probe 20.1
locuti sunt, his uerbis sequius quam dixi usus est.