SATVRA XII
|
|
Natali, Coruine, die mihi dulcior haec lux,
|
12.1
|
qua festus promissa deis animalia caespes
|
|
expectat. niueam reginae ducimus agnam,
|
|
par uellus dabitur pugnanti Gorgone Maura;
|
|
sed procul extensum petulans quatit hostia funem
|
5
|
Tarpeio seruata Ioui frontemque coruscat,
|
|
quippe ferox uitulus templis maturus et arae
|
|
spargendusque mero, quem iam pudet ubera matris
|
|
ducere, qui uexat nascenti robora cornu.
|
|
si res ampla domi similisque adfectibus esset,
|
10
|
pinguior Hispulla traheretur taurus et ipsa
|
|
mole piger, nec finitima nutritus in herba,
|
|
laeta sed ostendens Clitumni pascua sanguis
|
|
et grandi ceruix iret ferienda ministro
|
|
ob reditum trepidantis adhuc horrendaque passi
|
15
|
nuper et incolumem sese mirantis amici.
|
|
nam praeter pelagi casus et fulminis ictus
|
|
euasit. densae caelum abscondere tenebrae
|
|
nube una subitusque antemnas inpulit ignis,
|
|
cum se quisque illo percussum crederet et mox
|
20
|
attonitus nullum conferri posse putaret
|
|
naufragium uelis ardentibus. omnia fiunt
|
|
talia, tam grauiter, si quando poetica surgit
|
|
tempestas. genus ecce aliud discriminis audi
|
|
et miserere iterum, quamquam sint cetera sortis
|
25
|
eiusdem pars dira quidem sed cognita multis
|
|
et quam uotiua testantur fana tabella
|
|
plurima: pictores quis nescit ab Iside pasci?
|
|
accidit et nostro similis fortuna Catullo.
|
|
cum plenus fluctu medius foret alueus et iam
|
30
|
alternum puppis latus euertentibus undis
|
|
arboris incertae, nullam prudentia cani
|
|
rectoris cum ferret opem, decidere iactu
|
|
coepit cum uentis, imitatus castora, qui se
|
|
eunuchum ipse facit cupiens euadere damno
|
35
|
testiculi: adeo medicatum intellegit inguen.
|
|
'fundite quae mea sunt' dicebat 'cuncta' Catullus
|
|
praecipitare uolens etiam pulcherrima, uestem
|
|
purpuream teneris quoque Maecenatibus aptam,
|
|
atque alias quarum generosi graminis ipsum
|
40
|
infecit natura pecus, sed et egregius fons
|
|
uiribus occultis et Baeticus adiuuat aer.
|
|
ille nec argentum dubitabat mittere, lances
|
|
Parthenio factas, urnae cratera capacem
|
|
et dignum sitiente Pholo uel coniuge Fusci;
|
45
|
adde et bascaudas et mille escaria, multum
|
|
caelati, biberat quo callidus emptor Olynthi.
|
|
sed quis nunc alius, qua mundi parte quis audet
|
|
argento praeferre caput rebusque salutem?
|
|
[non propter uitam faciunt patrimonia quidam,
|
50
|
sed uitio caeci propter patrimonia uiuunt.]
|
|
iactatur rerum utilium pars maxima, sed nec
|
|
damna leuant. tunc aduersis urguentibus illuc
|
|
reccidit ut malum ferro summitteret, ac se
|
|
explicat angustum: discriminis ultima, quando
|
55
|
praesidia adferimus nauem factura minorem.
|
|
i nunc et uentis animam committe dolato
|
|
confisus ligno, digitis a morte remotus
|
|
quattuor aut septem, si sit latissima, taedae;
|
|
mox cum reticulis et pane et uentre lagonae
|
60
|
accipe sumendas in tempestate secures.
|
|
sed postquam iacuit planum mare, tempora postquam
|
|
prospera uectoris fatumque ualentius euro
|
|
et pelago, postquam Parcae meliora benigna
|
|
pensa manu ducunt hilares et staminis albi
|
65
|
lanificae, modica nec multum fortior aura
|
|
uentus adest, inopi miserabilis arte cucurrit
|
|
uestibus extentis et, quod superauerat unum,
|
|
uelo prora suo. iam deficientibus austris
|
|
spes uitae cum sole redit. tum gratus Iulo
|
70
|
atque nouercali sedes praelata Lauino
|
|
conspicitur sublimis apex, cui candida nomen
|
|
scrofa dedit, laetis Phrygibus mirabile sumen
|
|
et numquam uisis triginta clara mamillis.
|
|
tandem intrat positas inclusa per aequora moles
|
75
|
Tyrrhenamque pharon porrectaque bracchia rursum
|
|
quae pelago occurrunt medio longeque relincunt
|
|
Italiam; non sic igitur mirabere portus
|
|
quos natura dedit. sed trunca puppe magister
|
|
interiora petit Baianae peruia cumbae
|
80
|
tuti stagna sinus, gaudent ubi uertice raso
|
|
garrula securi narrare pericula nautae.
|
|
ite igitur, pueri, linguis animisque fauentes
|
|
sertaque delubris et farra inponite cultris
|
|
ac mollis ornate focos glebamque uirentem.
|
85
|
iam sequar et sacro, quod praestat, rite peracto
|
|
inde domum repetam, graciles ubi parua coronas
|
|
accipiunt fragili simulacra nitentia cera.
|
|
hic nostrum placabo Iouem Laribusque paternis
|
|
tura dabo atque omnis uiolae iactabo colores.
|
90
|
cuncta nitent, longos erexit ianua ramos
|
|
et matutinis operatur festa lucernis.
|
|
neu suspecta tibi sint haec, Coruine, Catullus,
|
|
pro cuius reditu tot pono altaria, paruos
|
|
tres habet heredes. libet expectare quis aegram
|
95
|
et claudentem oculos gallinam inpendat amico
|
|
tam sterili; uerum haec nimia est inpensa, coturnix
|
|
nulla umquam pro patre cadet. sentire calorem
|
|
si coepit locuples Gallitta et Pacius orbi,
|
|
legitime fixis uestitur tota libellis
|
100
|
porticus, existunt qui promittant hecatomben,
|
|
quatenus hic non sunt nec uenales elephanti,
|
|
nec Latio aut usquam sub nostro sidere talis
|
|
belua concipitur, sed furua gente petita
|
|
arboribus Rutulis et Turni pascitur agro,
|
105
|
Caesaris armentum nulli seruire paratum
|
|
priuato, siquidem Tyrio parere solebant
|
|
Hannibali et nostris ducibus regique Molosso
|
|
horum maiores ac dorso ferre cohortis,
|
|
partem aliquam belli, et euntem in proelia turrem.
|
110
|
nulla igitur mora per Nouium, mora nulla per Histrum
|
|
Pacuuium, quin illud ebur ducatur ad aras
|
|
et cadat ante Lares Gallittae uictima sola
|
|
tantis digna deis et captatoribus horum.
|
|
alter enim, si concedas, mactare uouebit
|
115
|
de grege seruorum magna et pulcherrima quaeque
|
|
corpora, uel pueris et frontibus ancillarum
|
|
inponet uittas et, si qua est nubilis illi
|
|
Iphigenia domi, dabit hanc altaribus, etsi
|
|
non sperat tragicae furtiua piacula ceruae.
|
120
|
laudo meum ciuem, nec comparo testamento
|
|
mille rates; nam si Libitinam euaserit aeger,
|
|
delebit tabulas inclusus carcere nassae
|
|
post meritum sane mirandum atque omnia soli
|
|
forsan Pacuuio breuiter dabit, ille superbus
|
125
|
incedet uictis riualibus. ergo uides quam
|
|
grande operae pretium faciat iugulata Mycenis.
|
|
uiuat Pacuuius quaeso uel Nestora totum,
|
|
possideat quantum rapuit Nero, montibus aurum
|
|
exaequet, nec amet quemquam nec ametur ab ullo.
|
130
|