C. PLINIVS TITINIO CAPITONI SVO S.
  Suades ut historiam scribam, et suades non solus: multi 5.8.1.1
hoc me saepe monuerunt et ego uolo, non quia commode
facturum esse confidam (id enim temere credas nisi expertus),
sed quia mihi pulchrum in primis uidetur non pati occidere,
quibus aeternitas debeatur, aliorumque famam cum sua ex- 5
tendere. Me autem nihil aeque ac diuturnitatis amor et 2.1
cupido sollicitat, res homine dignissima, eo praesertim qui
nullius sibi conscius culpae posteritatis memoriam non re-
formidet. Itaque diebus ac noctibus cogito, si 'qua me 3.1
quoque possim tollere humo'; id enim uoto meo sufficit, illud
supra uotum 'uictorque uirum uolitare per ora'; 'quamquam
o—': sed hoc satis est, quod prope sola historia polliceri
uidetur. Orationi enim et carmini parua gratia, nisi elo- 4.1
quentia est summa: historia quoquo modo scripta delectat.
Sunt enim homines natura curiosi, et quamlibet nuda rerum
cognitione capiuntur, ut qui sermunculis etiam fabellisque
ducantur. Me uero ad hoc studium impellit domesticum quo- 5
que exemplum. Auunculus meus idemque per adoptionem 5.1
pater historias et quidem religiosissime scripsit. Inuenio
autem apud sapientes honestissimum esse maiorum uestigia
sequi, si modo recto itinere praecesserint. Cur ergo cunctor?
Egi magnas et graues causas. Has, etiamsi mihi tenuis ex iis 6.1
spes, destino retractare, ne tantus ille labor meus, nisi hoc
quod reliquum est studii addidero, mecum pariter intercidat.
Nam si rationem posteritatis habeas, quidquid non est per- 7.1
actum, pro non incohato est. Dices: 'Potes simul et rescribere
actiones et componere historiam.' Vtinam! sed utrumque
tam magnum est, ut abunde sit alterum efficere. Vnode- 8.1
uicensimo aetatis anno dicere in foro coepi, et nunc demum
quid praestare debeat orator, adhuc tamen per caliginem
uideo. Quid si huic oneri nouum accesserit? Habet quidem 9.1
oratio et historia multa communia, sed plura diuersa in his
ipsis, quae communia uidentur. Narrat illa narrat haec, sed
aliter: huic pleraque humilia et sordida et ex medio petita,
illi omnia recondita splendida excelsa conueniunt; hanc 10.1
saepius ossa musculi nerui, illam tori quidam et quasi iubae
decent; haec uel maxime ui amaritudine instantia, illa tractu
et suauitate atque etiam dulcedine placet; postremo alia
uerba alius sonus alia constructio. Nam plurimum refert, ut 11.1
Thucydides ait, κτῆμα sit an ἀγώνισμα; quorum alterum
oratio, alterum historia est. His ex causis non adducor ut
duo dissimilia et hoc ipso diuersa, quo maxima, confundam
misceamque, ne tanta quasi colluuione turbatus ibi faciam 5
quod hic debeo; ideoque interim ueniam, ut ne a meis uerbis
recedam, aduocandi peto. Tu tamen iam nunc cogita quae 12.1
potissimum tempora adgrediar. Vetera et scripta aliis? Parata
inquisitio, sed onerosa collatio. Intacta et noua? Graues
offensae leuis gratia. Nam praeter id, quod in tantis uitiis 13.1
hominum plura culpanda sunt quam laudanda, tum si
laudaueris parcus, si culpaueris nimius fuisse dicaris, quamuis
illud plenissime, hoc restrictissime feceris. Sed haec me non 14.1
retardant; est enim mihi pro fide satis animi: illud peto
praesternas ad quod hortaris, eligasque materiam, ne mihi
iam scribere parato alia rursus cunctationis et morae iusta
ratio nascatur. Vale. 5