C. PLINIVS ARRIANO SVO S.
|
|
Solet esse gaudio tibi, si quid acti est in senatu dignum
|
2.11.1.1
|
ordine illo. Quamuis enim quietis amore secesseris, insidet
|
|
tamen animo tuo maiestatis publicae cura. Accipe ergo quod
|
|
per hos dies actum est, personae claritate famosum, seueritate
|
|
exempli salubre, rei magnitudine aeternum. Marius Priscus
|
2.1
|
accusantibus Afris quibus pro consule praefuit, omissa defen-
|
|
sione iudices petiit. Ego et Cornelius Tacitus, adesse prouin-
|
|
cialibus iussi, existimauimus fidei nostrae conuenire notum
|
|
senatui facere excessisse Priscum immanitate et saeuitia
|
5
|
crimina quibus dari iudices possent, cum ob innocentes con-
|
|
demnandos, interficiendos etiam, pecunias accepisset. Re-
|
3.1
|
spondit Fronto Catius deprecatusque est, ne quid ultra
|
|
repetundarum legem quaereretur, omniaque actionis suae
|
|
uela uir mouendarum lacrimarum peritissimus quodam uelut
|
|
uento miserationis impleuit. Magna contentio, magni utrim-
|
4.1
|
que clamores aliis cognitionem senatus lege conclusam, aliis
|
|
liberam solutamque dicentibus, quantumque admisisset
|
|
reus, tantum uindicandum. Nouissime consul designatus
|
5.1
|
Iulius Ferox, uir rectus et sanctus, Mario quidem iudices
|
|
interim censuit dandos, euocandos autem quibus diceretur
|
|
innocentium poenas uendidisse. Quae sententia non prae-
|
6.1
|
ualuit modo, sed omnino post tantas dissensiones fuit sola
|
|
frequens, adnotatumque experimentis, quod fauor et miseri-
|
|
cordia acres et uehementes primos impetus habent, paulatim
|
|
consilio et ratione quasi restincta considunt. Vnde euenit ut,
|
7.1
|
quod multi clamore permixto tuentur, nemo tacentibus
|
|
ceteris dicere uelit; patescit enim, cum separaris a turba,
|
|
contemplatio rerum quae turba teguntur. Venerunt qui
|
8.1
|
adesse erant iussi, Vitellius Honoratus et Flauius Marcianus;
|
|
ex quibus Honoratus trecentis milibus exsilium equitis
|
|
Romani septemque amicorum eius ultimam poenam, Mar-
|
|
cianus unius equitis Romani septingentis milibus plura sup-
|
5
|
plicia arguebatur emisse; erat enim fustibus caesus, damnatus
|
|
in metallum, strangulatus in carcere. Sed Honoratum cogni-
|
9.1
|
tioni senatus mors opportuna subtraxit, Marcianus inductus
|
|
est absente Prisco. Itaque Tuccius Cerialis consularis iure
|
|
senatorio postulauit, ut Priscus certior fieret, siue quia
|
|
miserabiliorem siue quia inuidiosiorem fore arbitrabatur, si
|
5
|
praesens fuisset, siue (quod maxime credo) quia aequis-
|
|
simum erat commune crimen ab utroque defendi, et si dilui
|
|
non potuisset in utroque puniri.
|
|
Dilata res est in proximum senatum, cuius ipse conspectus
|
10.1
|
augustissimus fuit. Princeps praesidebat (erat enim con-
|
|
sul), ad hoc Ianuarius mensis cum cetera tum praecipue
|
|
senatorum frequentia celeberrimus; praeterea causae ampli-
|
|
tudo auctaque dilatione exspectatio et fama, insitumque
|
5
|
mortalibus studium magna et inusitata noscendi, omnes
|
|
undique exciuerat. Imaginare quae sollicitudo nobis, qui
|
11.1
|
metus, quibus super tanta re in illo coetu praesente Caesare
|
|
dicendum erat. Equidem in senatu non semel egi, quin immo
|
|
nusquam audiri benignius soleo: tunc me tamen ut noua
|
|
omnia nouo metu permouebant. Obuersabatur praeter illa
|
12.1
|
quae supra dixi causae difficultas: stabat modo consularis,
|
|
modo septemuir epulonum, iam neutrum. Erat ergo per-
|
13.1
|
quam onerosum accusare damnatum, quem ut premebat
|
|
atrocitas criminis, ita quasi peractae damnationis miseratio
|
|
tuebatur. Vtcumque tamen animum cogitationemque col-
|
14.1
|
legi, coepi dicere non minore audientium adsensu quam
|
|
sollicitudine mea. Dixi horis paene quinque; nam duodecim
|
|
clepsydris, quas spatiosissimas acceperam, sunt additae quat-
|
|
tuor. Adeo illa ipsa, quae dura et aduersa dicturo uidebantur,
|
5
|
secunda dicenti fuerunt. Caesar quidem tantum mihi studium,
|
15.1
|
tantam etiam curam (nimium est enim dicere sollicitudinem)
|
|
praestitit, ut libertum meum post me stantem saepius ad-
|
|
moneret uoci laterique consulerem, cum me uehementius pu-
|
|
taret intendi, quam gracilitas mea perpeti posset. Respondit
|
5
|
mihi pro Marciano Claudius Marcellinus. Missus deinde
|
16.1
|
senatus et reuocatus in posterum; neque enim iam incohari
|
|
poterat actio, nisi ut noctis interuentu scinderetur.
|
|
Postero die dixit pro Mario Saluius Liberalis, uir subtilis
|
17.1
|
dispositus acer disertus; in illa uero causa omnes artes suas
|
|
protulit. Respondit Cornelius Tacitus eloquentissime et,
|
|
quod eximium orationi eius inest, σεμνῶς. Dixit pro Mario
|
18.1
|
rursus Fronto Catius insigniter, utque iam locus ille poscebat,
|
|
plus in precibus temporis quam in defensione consumpsit.
|
|
Huius actionem uespera inclusit, non tamen sic ut abrum-
|
|
peret. Itaque in tertium diem probationes exierunt. Iam hoc
|
5
|
ipsum pulchrum et antiquum, senatum nocte dirimi, triduo
|
|
uocari, triduo contineri. Cornutus Tertullus consul desi-
|
19.1
|
gnatus, uir egregius et pro ueritate firmissimus, censuit septin-
|
|
genta milia quae acceperat Marius aerario inferenda, Mario
|
|
urbe Italiaque interdicendum, Marciano hoc amplius Africa.
|
|
In fine sententiae adiecit, quod ego et Tacitus iniuncta
|
5
|
aduocatione diligenter et fortiter functi essemus, arbitrari
|
|
senatum ita nos fecisse ut dignum mandatis partibus fuerit.
|
|
Adsenserunt consules designati, omnes etiam consulares
|
20.1
|
usque ad Pompeium Collegam: ille et septingenta milia
|
|
aerario inferenda et Marcianum in quinquennium relegan-
|
|
dum, Marium repetundarum poenae quam iam passus esset
|
|
censuit relinquendum. Erant in utraque sententia multi,
|
21.1
|
fortasse etiam plures in hac uel solutiore uel molliore. Nam
|
|
quidam ex illis quoque, qui Cornuto uidebantur adsensi, hunc
|
|
qui post ipsos censuerat sequebantur. Sed cum fieret discessio,
|
22.1
|
qui sellis consulum adstiterant, in Cornuti sententiam ire
|
|
coeperunt. Tum illi qui se Collegae adnumerari patieban-
|
|
tur in diuersum transierunt; Collega cum paucis relictus.
|
|
Multum postea de impulsoribus suis, praecipue de Regulo que-
|
5
|
stus est, qui se in sententia quam ipse dictauerat deseruisset.
|
|
Est alioqui Regulo tam mobile ingenium, ut plurimum audeat
|
|
plurimum timeat.
|
|
Hic finis cognitionis amplissimae. Superest tamen λιτούργιον
|
23.1
|
non leue, Hostilius Firminus legatus Mari Prisci, qui per-
|
|
mixtus causae grauiter uehementerque uexatus est. Nam et
|
|
rationibus Marciani, et sermone quem ille habuerat in ordine
|
|
Lepcitanorum, operam suam Prisco ad turpissimum mini-
|
5
|
sterium commodasse, stipulatusque de Marciano quinqua-
|
|
ginta milia denariorum probabatur, ipse praeterea accepisse
|
|
sestertia decem milia foedissimo quidem titulo, nomine
|
|
unguentarii, qui titulus a uita hominis compti semper et
|
|
pumicati non abhorrebat. Placuit censente Cornuto referri
|
24.1
|
de eo proximo senatu; tunc enim, casu an conscientia, afuerat.
|
|
Habes res urbanas; inuicem rusticas scribe. Quid arbu-
|
25.1
|
sculae tuae, quid uineae, quid segetes agunt, quid oues deli-
|
|
catissimae? In summa, nisi aeque longam epistulam reddis,
|
|
non est quod postea nisi breuissimam exspectes. Vale.
|
|