Plerique principes, cum essent ciuium domini, libertorum 88.1.1
erant serui: horum consiliis horum nutu regebantur; per hos
audiebant per hos loquebantur, per hos praeturae etiam et
sacerdotia et consulatus, immo ab his petebantur. Tu li- 2.1
bertis tuis summum quidem honorem, sed tamquam libertis
habes abundeque sufficere his credis, si probi et frugi existi-
mentur. Scis enim praecipuum esse indicium non magni
principis magnos libertos. Ac primum neminem in usu habes 3.1
nisi aut tibi aut patri tuo aut optimo cuique principum
delectum aestimatumque; hos ipsos cotidie deinde ita formas,
ut se non tua fortuna sed sua metiantur, et tanto magis digni,
quibus honor omnis praestetur a nobis, quia non est necesse. 5
Iustisne de causis senatus populusque Romanus Optimi tibi 4.1
cognomen adiecit? Paratum id quidem et in medio positum,
nouum tamen. Scias neminem ante meruisse, quod non erat
excogitandum si quis meruisset. An satius fuit Felicem uo- 5.1
care? quod non moribus sed fortunae datum est. Satius
Magnum? cui plus inuidiae quam pulchritudinis inest.
Adoptauit te optimus princeps in suum, senatus in Optimi
nomen. Hoc tibi tam proprium quam paternum; nec magis 6.1
distincte definiteque designat, qui Traianum quam qui
Optimum adpellat, ut olim frugalitate Pisones, sapientia
Laelî, pietate Metelli monstrabantur; quae simul omnia uno
isto nomine continentur. Nec uideri potest optimus, nisi qui 5
est optimis omnibus in sua cuiusque laude praestantior.
Merito tibi ergo post ceteras adpellationes haec est addita 7.1
ut maior. Minus est enim imperatorem et Caesarem et
Augustum quam omnibus imperatoribus et Caesaribus et
Augustis esse meliorem. Ideoque ille parens hominum deo- 8.1
rumque Optimi prius nomine, deinde Maximi colitur. Quo
praeclarior laus tua, quem non minus constat optimum esse
quam maximum. Adsecutus es nomen, quod ad alium transire 9.1
non possit, nisi ut adpareat in bono principe alienum, in malo
falsum, quod licet omnes postea usurpent, semper tamen
agnoscetur ut tuum. Etenim ut nomine Augusti admonemur 10.1
eius cui primum dicatum est, ita haec Optimi adpellatio
numquam memoriae hominum sine te recurret, quotiensque
posteri nostri Optimum aliquem uocare cogentur, totiens
recordabuntur quis meruerit uocari. 5