| ACTVS II | |
| Charinvs Byrria Pamphilvs | |
| Ch. Quid ais, Byrria? datŭrne illa Pamphilo hodie nuptum? By. sic est. | 301 |
| Ch. qui scis? By. apŭd forum modo ĕ Davo audivi. Ch. vae misero mihi! | |
| ut animus in spe atque in timore usque ant(e)hac attentus fuit, | |
| ita, postquam adempta spes est, lassu' cura confectus stupet. | |
| By. quaeso edepol, Charine, quoniam non potest id fieri quod vis, | 305 |
| id velis quod possit. Ch. nil volo aliud nisi Philumenam. By. ah | |
| quanto satiust te id dare operam qui istum amorem ex animo amoveas [tuo], | |
| quam id loqui quo mage lubido frustra incendatur tua! | |
| Ch. facile omnes quom valemu' recta consilia aegrotis damus. | |
| tu si hic sis aliter sentias. By. age age, ut lubet. Ch. sed Pamphilum | 310 |
| video. omnia experiri certumst priu' quam pereo. By. quid hic agit? | |
| Ch. ipsum hunc orabo, huic supplicabo, amorem huic narrabo meum: | |
| credo impetrabo ut aliquot saltem nuptiis prodat dies: | |
| interea fiet aliquid, spero. By. id "aliquid" nil est. Ch. Byrria, | |
| quid tibi videtur? adeon ad eum? By. quidni? si nil impetres, | 315 |
| ut te arbitretur sibi paratum moechum, si illam duxerit. | |
| Ch. abĭn hinc in malam rem cum suspicione istac, scelus? | |
| Pa. Charinum video. salve. Ch. o salve, Pamphile: | |
| ad te advenio spem salutem auxilium consilium expetens. | |
| Pa. neque pol consili locum habeo neque ad auxilium copiam. | 320 |
| sed ĭstuc quidnamst? Ch. hodie uxorem ducis? Pa. aiunt. Ch. Pamphile, | |
| si id facis, hodie postremum me vides. Pa. quid ita? Ch. ei mihi, | |
| vereor dicere: huic dic quaeso, Byrria. By. ego dicam. Pa. quid est? | |
| By. sponsam hic tuam amat. Pa. nĕ ĭste haud mecum sentit. eho dum dic mihi: | |
| num quid nam ampliu' tibi cŭm ĭlla f<³ui>³t, Charine? Ch. ah[a], Pamphile, | 325 |
| nil. Pa. quam vellem! Ch. nunc te per amicitiam et per amorem obsecro, | |
| principio ut ne ducas. Pa. dabo equidem operam. Ch. sed si id non potest | |
| aut tibi nuptiae hae sunt cordi, Pa. cordi! Ch. saltem aliquot dies | |
| profer, dum proficiscor aliquo ne videam. Pa. audi nunciam: | |
| ego, Charine, ne utiquam officium liberi esse hominis puto, | 330 |
| quom is nil mereat, postulare id gratiae adponi sibi. | |
| nuptias effugere ego istas malo quam tu adipiscier. | |
| Ch. reddidisti animum. Pa. nunc siquid potĕs aut tŭ aŭt hic Byrria, | |
| facite fingite invenite efficite qui detur tibi; | |
| ego id agam mihi qui ne detur. Ch. sat habeo. Pa. Davom optume | 335 |
| video, quoi(u)s consilio fretu' sum. Ch. at tu hercle haud quicquam mihi, | |
| nisi ea quae nil opu' sunt scire. fugin hinc? By. ego vero ac lubens. | |
| Davos Charinvs Pamphilvs | |
| Da. Di boni, boni quid porto? sed ubi ĭnveniam Pamphilum, | |
| ut metum in quo nunc est adimam atque expleam animum gaudio? | |
| Ch. laetus est nescioquid. Pa. nil est: nondum haec rescivit mala. | 340 |
| Da. quem ego nunc credo, si iam audierit sibi paratas nuptias . . | |
| Ch. audin tu illum? Da. toto me oppido exanimatum quaerere. | |
| sed ubi quaeram? quo nunc primum intendam? Ch. cessas conloqui? | |
| Da. habeo. Pa. Dave, ades resiste. Da. quis homost, qui me . . ? o Pamphile, | |
| te ipsum quaero. eugae, Charine! ambo opportune: vos volo. | 345 |
| Pa. Dave, perii. Da. quin tu hoc audi. Ch. interii. Da. quid timeas scio. | |
| Pa. mea quidem hercle certe in dubio vitast. Da. et quid tu, scio. | |
| Pa. nuptiae mi . . Da. etsi scio? Pa. hodie . . Da. obtundis, tam etsi intellego? | |
| id paves ne ducas tŭ ĭllam; tŭ aŭtem ut ducas. Ch. rem tenes. | |
| Pa. istuc ipsum. Da. atque istuc ipsum nil periclist: me vide. | 350 |
| Pa. obsecro te, quam primum hoc me libera miserum metu. Da. em | |
| libero: uxorem tibi non dat iam Chremes. Pa. qui scis? Da. scio. | |
| tuo' pater modo me prehendit: <³ai>³t tibi uxorem dare | |
| hodie, item alia multa quae nunc non est narrandi locus. | |
| continuo ad te properans percurro ad forum ut dicam haec tibi. | 355 |
| ubi te non invenio ibi escendo in quendam excelsum locum, | |
| circumspicio: nusquam. forte ibi huiu' video Byrriam; | |
| rogŏ: negat vidisse. mihi molestum; quid agam cogito. | |
| redeunti interea ex ipsa re mi incidit suspicio "hem | |
| paullulum opsoni; ipsu' tristis; de inproviso nuptiae: | 360 |
| non cohaerent." Pa. quorsu' nam istuc? Da. ego me continuo ad Chremem. | |
| quom illo advenio, solitudo ante ostium: iam id gaudeo. | |
| Ch. recte dici'. Pa. perge. Da. maneo. interea intro ire neminem | |
| video, exire neminem; matronam nullam in aedibus, | |
| nil ornati, nil tumulti: accessi; intro aspexi. Pa. scio: | 365 |
| magnum signum. Da. num videntur convenire haec nuptiis? | |
| Pa. non opinor, Dave. Da. "opinor" narras? non recte accipis: | |
| certa res est. etiam puerum inde abiens conveni Chremi: | |
| holera et pisciculos minutos fer[r]e obolo in cenam seni. | |
| Ch. liberatu' sum hodie, Dave, tua opera. Da. ac nullus quidem. | 370 |
| Ch. quid ita? nempe huic prorsus illam non dat. Da. ridiculum caput, | |
| quasi necesse sit, si huic non dat, tĕ ĭllam uxorem ducere, | |
| nisi vides, nisi senis amicos oras ambis. Ch. bene mones: | |
| ibo, etsi hercle saepe iam me spes haec frustratast. vale. | |
| Pamphilvs Davos | |
| Pa. Quid igitur sibi volt pater? quor simulat? Da. ego dicam tibi. | 375 |
| si id suscenseat nunc quia non det tibi uxorem Chremes, | |
| ipsu' sibi esse iniuriu' videatur, neque id iniuria, | |
| priu' quam t<³uo>³m ut sese habeat animum ad nuptias perspexerit: | |
| sed si tu negaris ducere, ibi culpam in te transferet: | |
| tŭm ĭllae turbae fient. Pa. quidvis patiar. Da. pater est, Pamphile: | 380 |
| difficilest. tum haec solast mulier. dictum [ac] factum invenerit | |
| aliquam causam quam ob rem eiciat oppido. Pa. eiciat? Da. cito. | |
| Pa. cedo igitur quid faciam, Dave? Da. dic te ducturum. Pa. hem. Da. quid est? | |
| Pa. egŏn dicam? Da. quor non? Pa. numquam faciam. Da. ne nega. | |
| Pa. suadere noli. Da. ex <³ea>³ re quid fiat vide. | 385 |
| Pa. ut ab illa excludar, hoc concludar. Da. non itast. | |
| nempe hoc sic esse opinor: dicturum patrem | |
| "ducas volo hodie uxorem"; tu "ducam" inquies: | |
| cedo quid iurgabit tecum? hic reddes omnia. | |
| quae nunc sunt certa [ei] consilia, incerta ut sient | 390 |
| sine ŏmni periclo. nam hoc haud dubiumst quin Chremes | |
| tibi non det gnatam; nec tu <³ea>³ causa minueris | |
| haec quae facis, ne is mutet s<³ua>³m sententiam. | |
| patri dic velle, ut, quom velit, tibi iure irasci non queat. | |
| nam quod tu speres "propulsabo facile uxorem his moribus; | 395 |
| dabĭt nemo": inveniet inopem potiu' quam te corrumpi sinat. | |
| sed si te aequo animo ferre accipiet, neglegentem feceris; | |
| aliam otiosu' quaeret: interea aliquid acciderit boni. | |
| Pa. ităn credis? Da. haud dubium id quidemst. Pa. vidĕ quo me inducas. Da. quin taces? | |
| Pa. dicam. puerum autem ne resciscat mi esse ex illa cautiost; | 400 |
| nam pollicitus sum suscepturum. Da. o facinus audax! Pa. hanc fidem | |
| sibi me obsecravit, qui se sciret non deserturum, ut darem. | |
| Da. curabitur. sed pater adest. cavĕ te esse tristem sentiat. | |
| Simo Davos Pamphilvs | |
| Si. Reviso quid agant aut quid captent consili. | |
| Da. hic nunc non dubitat quin te ducturum neges. | 405 |
| venit meditatus alicunde ex solo loco: | |
| orationem sperat invenisse se | |
| qui differat te: proin tu fac apud te ut sies. | |
| Pa. modo ŭt possim, Dave! Da. crede inquam hoc mihi, Pamphile, | |
| numquam hodie tecum commutaturum patrem | 410 |
| unum esse verbum, si te dices ducere. | |
| Byrria Simo Davos Pamphilvs | |
| By. Eru' me relictis rebu' iussit Pamphilum | |
| hodie observare, ut quid ageret de nuptiis | |
| scirem: id propterea nunc hunc venientem sequor. | |
| ipsum adeo praesto video cum Davo: hoc agam. | 415 |
| Si. utrumque adesse video. Da. em serva. Si. Pamphile. | |
| Da. quasi de inproviso respice ad eum. Pa. ehem pater. | |
| Da. probe. Si. hodie uxorem ducas, ut dixi, volo. | |
| By. nunc nostrae timeo parti quid hĭc respondeat. | |
| Pa. neque ĭstic neque alibi tibi erit usquam in me mora. By. hem. | 420 |
| Da. obmutuit. By. quid dixit? Si. facis ut te decet, | |
| quom istuc quod postulo impetro cum gratia. | |
| Da. sum verus? By. eru', quantum audio, uxore excidit. | |
| Si. i nunciam intro, ne in mora, quom opu' sit, sies. | |
| Pa. eo.— By. nullane in re esse quoiquam homini fidem! | 425 |
| verum illud verbumst, volgo quod dici solet, | |
| omnis sibi malle melius esse quam alteri. | |
| ego illam vidi: virginem forma bona | |
| memini videri: quo aequior sum Pamphilo, | |
| si se illam in somnis quam illum amplecti maluit. | 430 |
| renuntiabo, ut pro hoc malo mihi det malum. | |
| Davos Simo | |
| Da. Hic nunc me credit aliquam sibi fallaciam | |
| portare et ea me hic restitisse gratia. | |
| Si. quid Davo' narrat? Da. aeque quicquam nunc quidem. | |
| Si. nilne? hem. Da. nil prorsus. Si. atqui exspectabam quidem. | 435 |
| Da. praeter spem evenit, sentio: hoc male habet virum. | |
| Si. potin es mihi verum dicerē? Da. nil facilius. | |
| Si. nŭm ĭlli molestae quidpiam haec sunt nuptiae | |
| propter hŭiusce hospitai consuetudinem? | |
| Da. nil hercle; aut, si adeo, biduist aut tridui | 440 |
| haec sollicitudo: nosti? deinde desinet. | |
| etenim ipsu' secum eam rem reputavit via. | |
| Si. laudo. Da. dum licitumst ei dumque aetas tulit, | |
| amavit; tum id clam: cavit ne umquam infamiae | |
| ea res sibi esset, ut virum fortem decet. | 445 |
| nunc uxore opus est: animum ad uxorem adpulit. | |
| Si. subtristi' visus est esse aliquantum mihi. | |
| Da. nil propter hanc rem, sed ĕst quod suscenset tibi. | |
| Si. quidnamst? Da. puerilest. Si. quid id est? Da. nil. Si. quin dic, quid est? | |
| Da. <³ai>³t nimium parce facere sumptum. Si. mene? Da. te. | 450 |
| "vix" inquit "drachumis est opsonatum decem: | |
| non filio videtur uxorem dare. | |
| quem" inquit "vocabo ad cenam m<³eo>³rum aequalium | |
| potissumum nunc?" et, quod dicendum hic siet, | |
| tu quoque perparce nimium: non laudo. Si. tace. | 455 |
| Da. commovi. Si. ego istaec recte ut fiant videro. | |
| quidnam hoc est rei? quid hĭc volt veterator sibi? | |
| nam si hic malist quicquam, ĕm ĭllic est huic r<³ei>³ caput. |