ACTVS IV
|
|
Dorias
|
|
Ita me dĭ ament, quantum ego illum vidi, non nil timeo misera,
|
615
|
nequam ille hodie insanu' turbam faciat aut vim Thaidi.
|
|
nam postquam iste advenit Chremes adulescens, frater virginis,
|
|
militem rogat ut ĭllum admitti iubeat: ill' continuo irasci,
|
|
neque negare audere; Thai' porro instare ut hominem invitet.
|
|
id faciebat retinendi illi(u)s causa, quia ĭlla quae cupiebat
|
620
|
de sorore ei(u)s indicare ad eam rem tempu' non erat.
|
|
invitat tristi': mansit. ibi ĭlla cŭm ĭllo sermonem ilico;
|
|
miles vero sibi putare adductum ante oculos aemulum;
|
|
voluit facere contra huic aegre: "heus" inquit "puer<e>, Pamphilam
|
|
accerse ut delectet hic nos." illa [exclamat] "minime gentium:
|
625
|
in convivium illam?" miles tendere: inde ad iurgium.
|
|
interea aurum sibi clam mulier demit, dat mi ut auferam.
|
|
hoc est signi: ubi primum poterit, se illinc subducet scio.
|
|
Phaedria <Dorias>
|
|
Dum rus eo, coepi egomet mecum inter vias,
|
|
ita ut fit ubi quid in animost molestiae,
|
630
|
aliam rem ex alia cogitare et ea omnia in
|
|
peiorem partem. quid opust verbis? dum haec puto,
|
|
praeterii inprudens villam. longe iam abieram
|
|
quom sensi: redeo rursum, male me vero habens.
|
|
ubi ad ipsum veni devorticulum, constiti:
|
635
|
occepi mecum cogitare "hem biduom hic
|
|
manendumst soli sine ĭlla? quid tum postea?
|
|
nil est. quid nil? si non tangendi copiast,
|
|
eho ne videndi quidem erit? si illud non licet,
|
|
saltem hoc licebit. certe extrema linea
|
640
|
amare haud nil est." villam praetereo sciens.
|
|
sed quid hŏc quod timida subito egreditur Pythias?
|
|
Pythias Dorias Phaedria
|
|
Py. Vbi ego ĭllum scelerosum misera atque inpium inveniam? aut ubi quaeram?
|
|
hoccin tam audax facinu' facere esse ausum! Ph. perii: hoc quid sit vereor.
|
|
Py. quin etiam insuper scelu', postquam ludificatust virginem,
|
645
|
vestem omnem miserae discidit, tum ipsam capillo conscidit.
|
|
Ph. hem. Py. qui nunc si detur mihi,
|
|
ut ego unguibus facile illi in oculos involem venefico!
|
|
Ph. nescioquid profecto absente nobis turbatumst domi.
|
|
adibo. quid ĭstuc? quid festinas? aut quem quaeri', Pythias?
|
650
|
Py. ehĕm Phaedria, egŏn? quem quaeram? in' hinc quo dignu's cum donis tuis
|
|
tam lepidis? Ph. quid ĭstuc est rei?
|
|
Py. rogas me? eunuchum quem dedisti nobis quas turbas dedit!
|
|
virginem quăm erae dono dederat miles, vitiavit. Ph. quid ais?
|
|
Py. perii. Ph. temulenta's. Py. utinam sic sint qui mihi male volunt!
|
655
|
Do. au obsecro, mea Pythias, quod istuc nam monstrum fuit?
|
|
Ph. insanis: quĭ ĭstuc facere eunuchu' potuit? Py. ego ĭllum nescio
|
|
qui fuerit; hoc quod fecit, res ipsa indicat.
|
|
virgo ipsa lacrumat neque, quom rogites, quid sit audet dicere.
|
|
ille autem bonu' vir nusquam apparet. etiam hoc misera suspicor,
|
660
|
aliquid domo abeuntem abstulisse. Ph. nequeo mirari satis
|
|
quŏ ille abire ignavo' possit longius, nisi si domum
|
|
forte ad nos rediit. Py. vise amabo num sit. Ph. iam faxo scies.—
|
|
Do. perii, obsecro! tam infandum facinu', mea tu, ne audivi quidem.
|
|
Py. at pol ego amatores audieram mulierum esse <³eo>³s maxumos,
|
665
|
sed nil potesse; verum miserae non in mentem venerat;
|
|
năm ĭllum aliquo conclusissem neque ĭlli commisissem virginem.
|
|
Phaedria Dorvs Pythias Dorias
|
|
Ph. Exi foras, sceleste. at etiam restitas,
|
|
fugitive? prodi, male conciliate. Do(rvs). obsecro. Ph. oh
|
|
illud vide, os ut sibi distorsit carnufex!
|
670
|
quid hŭc tibi reditiost? quid vestis mutatio?
|
|
quid narras? paullum si cessassem, Pythias,
|
|
domi non offendissem, ita iăm ŏrnarat fugam.
|
|
Py. habĕn hominem, amabo? Ph. quidni habeam? Py. o factum bene.
|
|
Dor(ias). istuc pol vero benĕ. Py. ubĭst? Ph. rogitas? non vides?
|
675
|
Py. videam? obsecro quem? Ph. hunc scilicet. Py. quis hic est homo?
|
|
Ph. qui ad vos deductus hodiest. Py. hunc oculis suis
|
|
nostrarum numquam quisquam vidit, Phaedria.
|
|
Ph. non vidit? Py. an tu hunc credidisti esse, obsecro,
|
|
ad nos deductum? Ph. namque alium habui neminem. Py. au
|
680
|
ne comparandus hi(c)quidem ad illumst: ille erat
|
|
honesta facie et liberali. Ph. ita visus est
|
|
dudum, quia varia veste exornatus fuit.
|
|
nunc tibi videtur foedu', quia ĭllam non habet.
|
|
Py. tace obsecro: quasi vero paullum intersiet.
|
685
|
ad nos deductus hodiest adulescentulus,
|
|
quem tu videre vero velles, Phaedria.
|
|
hic est vietu' vetu' veternosus senex,
|
|
colore mustelino. Ph. hem quaĕ haĕc est fabula?
|
|
<³eo>³ rediges me ut quid egerim egomet nesciam?
|
690
|
eho tu, emin ego te? Do. emisti. Py. iubĕ mi denuo
|
|
respondeat. Ph. rogă. Py. venisti hodie ad nos? negat.
|
|
at ĭlle alter venit annos natu' sedecim,
|
|
quem secum adduxit Parmeno. Ph. agedum hoc mi expedi
|
|
primum: istam quăm habes unde habes vestem? taces?
|
695
|
monstrum homini', non dicturu's? Do. venit Chaerea.
|
|
Ph. fraterne? Do. ita. Ph. quandō? Do. hodie. Ph. quam dudum? Do. modo.
|
|
Ph. quicum? Do. cum Parmenone. Ph. norasne <³eu>³m prius?
|
|
Do. non. [nec quis esset umquam audieram dicier.]
|
|
Ph. unde igitur fratrem m<³eu>³m esse scibas? Do. Parmeno
|
700
|
dicebat <³eu>³m essĕ. is dedit mi hanc. Ph. occidi.
|
|
Do. m<³ea>³m ipse induit: post una ambo abierunt foras.
|
|
Py. iam sati' credi' sobriam esse me et nil mentitam tibi?
|
|
iam sati' certumst virginem vitiatam esse? Ph. age nunc, belua,
|
|
credis huic quod dicat? Py. quid ĭsti credam? res ipsa indicat.
|
705
|
Ph. concede istuc paullulum: audin? etiam [nunc] paullulum: sat est.
|
|
dic dum hoc rursum: Chaerea t<³ua>³m vestem detraxit tibi?
|
|
Do. factum. Ph. et east indutu'? Do. factum. Ph. et pro te huc deductust? Do. ita.
|
|
Ph. Iuppiter magne, o scelestum atque audacem hominem! Py. vae mihi:
|
|
etiam [nunc] non credes indignis nos esse inrisas modis?
|
710
|
Ph. mirum ni tu credas quod ĭste dicat. quid agam nescio.
|
|
heus negato rursum. possumne ego hodie ex te exsculpere
|
|
verum? vidistine fratrem Chaeream? Do. non. Ph. non potest
|
|
sine malo fateri, video: sequere hac. modo ait modo negat.
|
|
ora me. Do. obsecro te vero, Phaedria. Ph. ĭ ĭntro nunciam.
|
715
|
Do. oiei. Ph. alio pacto honeste quomodo hĭnc abeam nescio.
|
|
actumst, siquidem tu me hic etiam, nebulo, ludificabere.—
|
|
Py. Parmenoni' tam scio esse hanc tech<i>nam quam me vivere.
|
|
Dor. sic est. Py. inveniam pol hodie parem ubi referam gratiam.
|
|
sed nunc quid faciundum censes, Dorias? Dor. dĕ ĭstac rogas
|
720
|
virgine? Py. ita, utrum taceam an praedicemne? Dor. tu pol, si sapis,
|
|
quod scis nescis neque de eunucho neque de vitio virginis.
|
|
hac re et te omni turba evolves et ĭlli gratum feceris.
|
|
id modo dic, abisse Dorum. Py. ita faciam. Dor. sed videon Chremen?
|
|
Thai' iam aderit. Py. quid ita? Dor. quia, quom inde abeo, iam tum occeperat
|
725
|
turba inter eos. Py. tu aufer aurum hoc. ego scibo ex hoc quid siet.
|
|
Chremes Pythias
|
|
Ch. Attat data hercle verba mihi sunt: vicit vinum quod bibi.
|
|
at dum accubabam quam videbar mi esse pulchre sobrius!
|
|
postquam surrexi neque pes neque mens sati' suom officium facit.
|
|
Py. Chreme. Ch. quis est? ehĕm Pythias: vah quanto nunc formonsior
|
730
|
videre mihi quam dudum! Py. certe tuquidem pol multo hilarior.
|
|
Ch. verbum hercle hoc verum erit "sine Cerere et Libero friget Venus".
|
|
sed Thai' multŏ ante venit? Py. anne abiit iam a milite?
|
|
Ch. iamdudum, aetatem. lites factae sunt inter eos maxumae.
|
|
Py. nil dixit tu ut sequerere sese? Ch. nil, nisi abiens mi innuit.
|
735
|
Py. eho nonne id sat erat? Ch. at nescibam id dicere illam, nisi quia
|
|
correxit miles, quod ĭntellexi minu'; nam me extrusit foras.
|
|
sed ĕccam ipsam: miror ubi ego huic antevorterim.
|
|
Thais Chremes Pythias
|
|
Th. Credo equidem illum iam adfuturŭm esse, ut ĭllam [a me] eripiat: sine veniat.
|
|
atqui si illam digito attigerit uno, oculi ilico ecfodientur.
|
740
|
usque adeo ego ĭlli(u)s ferre possum ineptiam et magnifica verba,
|
|
verba dum sint; verum enĭm si ad rem conferentur, vapulabit.
|
|
Ch. Thais, ego iamdudum hic adsum. Th. o mi Chreme, te ipsum exspectabam.
|
|
scin tu turbam hanc propter tĕ ĕsse factam? et adeo ad te attinere hanc
|
|
omnem rem? Ch. ad me? qui? quasi istuc . . Th. quia, dum tibi sororem studeo
|
745
|
reddere ac restituere, haec atque hui(u)smodi sum multa passa.
|
|
Ch. ubi east? Th. domi apŭd me. Ch. hem. Th. quid est?
|
|
educta ita uti teque illaque dignumst. Ch. quid ais? Th. id quod res est.
|
|
hanc tibi dono do neque repeto prŏ ĭlla quicquam abs te preti.
|
|
Ch. et habetur et referetur, Thais, ita uti merita's gratia.
|
750
|
Th. at enĭm cavĕ ne priu' quam hanc a me accipias amittas, Chreme;
|
|
nam haec east quam miles a me vi nunc ereptum venit.
|
|
abĭ tu, cistellam, Pythias, domo ecfer cum monumentis.
|
|
Ch. vidĕn tu illum, Thais, . . Py. ubi sitast? Th. in risco: odiosa cessas.
|
|
Ch. militem secum ad te quantas copias adducere?
|
755
|
attat . . Th. num formidulosus obsecro es, mĭ homo? Ch. apage sis:
|
|
egŏn formidulosu'? nemost hominum qui vivat minus.
|
|
Th. atqui ita opust. Ch. ah metuo qualem tu me esse hominem existumes.
|
|
Th. immo hoc cogitato: quicum res tibist peregrinus est,
|
|
minu' potens quam tu, minu' notu', minus amicorum hic habens.
|
760
|
Ch. scio ĭstuc. sed tu quod cavere possis stultum admittere est.
|
|
malo ego nos prospicere quam hunc ulcisci accepta iniuria.
|
|
tŭ abi atque obsera ostium intu', dum egŏ hinc transcurro ad forum:
|
|
volo ego adesse hic advocatos nobis in turba hac. Th. mane.
|
|
Ch. meliust. Th. manĕ. Ch. omitte: iam adero. Th. nil opus est istis, Chreme.
|
765
|
hoc modo dic, sororem illam t<³ua>³m esse et te parvam virginem
|
|
amisisse, nunc cognosse. signa ostende. Py. adsunt. Th. cape.
|
|
si vim faciet, in ius ducito hominem: intellextin? Ch. probe.
|
|
Th. fac animo haec praesenti dicas. Ch. faciam. Th. attolle pallium.
|
|
perii, huic ipsist opu' patrono, quem defensorem paro.
|
770
|
Thraso Gnatho Sanga Chremes Thais
|
|
Thr. Hancin ego ut contumeliam tam insignem in me accipiam, Gnatho?
|
|
mori me satiust. Simalio, Donax, Syrisce, sequimini.
|
|
primum aedis expugnabo. Gn. recte. Thr. virginem eripiam. Gn. probe.
|
|
Thr. male mulcabo ipsam. Gn. pulchre. Thr. in medium huc agmen cum vecti, Donax;
|
|
tu, Simalio, in sinistrum cornum; tu, Syrisce, in dexterum.
|
775
|
cedo alios: ubi centuriost Sanga et manipulus furum? Sa. eccum adest.
|
|
Thr. quid ĭgnave? peniculon pugnare, qui istum huc portes, cogitas?
|
|
Sa. egon? imperatoris virtutem noveram et vim militum;
|
|
sine sanguine hoc non posse fieri: quĭ ăbstergerem volnera?
|
|
Thr. ubi alii? Gn. qui malum "alii"? solu' Sannio servat domi.
|
780
|
Thr. tŭ hŏsce instrue; ego hĭc erŏ post principia: inde omnibus signum dabo.
|
|
Gn. illuc est sapere: ut hosce instruxit, ipsu' sibi cavit loco.
|
|
Thr. idem hoc iam Pyrru' factitavit. Ch. vidĕn tu, Thais, quăm hĭc rem agit?
|
|
nimirum consilium illud rectumst de occludendis aedibus.
|
|
Th. sane quod tibi nunc vir videatur esse hic, nebulo magnus est:
|
785
|
ne metuas. Thr. quid videtur? Gn. fundam tibi nunc nimi' vellem dari,
|
|
ut tu illos procul hinc ex occulto caederes: facerent fugam.
|
|
Thr. sed ĕccam Thaidem ipsam video. Gn. quam mox inruimus? Thr. mane:
|
|
omnia prius experiri quam armis sapientem decet.
|
|
qui scis an quae iubeam sine vi faciat? Gn. di vostram fidem,
|
790
|
quantist sapere! numquam accedo quin abs te abeam doctior.
|
|
Thr. Thai', primum hoc mihi responde: quom tibi do istam virginem,
|
|
dixtin hos dies mihi soli dare te? Th. quid tum postea?
|
|
Thr. rogitas? quae mi ante oculos coram amatorem adduxti tuom . .
|
|
Th. quid cum illoc agas? Thr. et cŭm eo clam te subduxti mihi?
|
795
|
Th. lubuit. Thr. Pamphilam ergo huc redde, nisi vi mavis eripi.
|
|
Ch. tibi ĭllam reddat aut tu eăm tangas, omnium . . ? Gn. ah quid agis? tace.
|
|
Thr. quid tu tibi vis? ego non tangam meăm? Ch. tuam autem, furcifer?
|
|
Gn. cavĕ sis: nescis quoi maledicas nunc viro. Ch. non tu hinc abis?
|
|
scin tu ut tibi res se habeat? si quicquam hodie hic turbae coeperis,
|
800
|
faciam ut hui(u)s loci di<³ei>³que meĭque semper memineris.
|
|
Gn. miseret t<³ui>³ me qui hunc tantum hominem facias inimicum tibi.
|
|
Ch. diminuam ego caput tuum hodie, nisi abĭs. Gn. <³ai>³n vero, canis?
|
|
sicin agis? Thr. quis tŭ homo es? quid tibi vis? quid cum illa r<³ei>³ tibist?
|
|
Ch. scibi': principio <³ea>³m esse dico liberam. Thr. hem. Ch. civem Atticam. Thr. hui.
|
805
|
Ch. m<³ea>³m sororem. Thr. os durum. Ch. miles, nunc adeo edico tibi
|
|
ne vim facias ullam in illam. Thais, ego eo ad Sophronam
|
|
nutricem, ut eam adducam et signa ostendam haec. Thr. tun me prohibeas
|
|
meăm ne tangam? Ch. prohibebo inquam. Gn. audin tu? hic furti se adligat:
|
|
sat[is] hŏc tibist. Thr. idem hoc tu [ais], Thai'? Th. quaere qui respondeat.—
|
810
|
Thr. quid nunc agimu'? Gn. quin redeamu': iam haec tibi aderit supplicans
|
|
ultro. Thr. credin? Gn. immo certe: novi ingenium mulierum:
|
|
nolunt ubi velis, ubi nolis cupiunt ultro. Thr. bene putas.
|
|
Gn. iam dimitto exercitum? Thr. ubi vis. Gn. Sanga, ita ut fortis decet
|
|
milites, domi focique fac vicissim ut memineris.
|
815
|
Sa. iamdudum animus est in patinis. Gn. frugi es. Thr. vos me hac sequimini.
|
|