Conuersus hinc ad ordinandum rei publicae statum Jul.40.1.1
fastos correxit iam pridem uitio pontificum per inter-
calandi licentiam adeo turbatos, ut neque messium
feriae aestate neque uindemiarum autumno conpete-
rent; annumque ad cursum solis accommodauit, ut tre- 5
centorum sexaginta quinque dierum esset et intercalario
mense sublato unus dies quarto quoque anno inter-
calaretur. quo autem magis in posterum ex Kalendis 2.1
Ianuariis nouis temporum ratio congrueret, inter No-
uembrem ac Decembrem mensem interiecit duos alios;
fuitque is annus, quo haec constituebantur, quindecim
mensium cum intercalario, qui ex consuetudine in eum 5
annum inciderat. senatum suppleuit, patricios adlegit, 41.1.1
praetorum aedilium quaestorum, minorum etiam magi-
stratuum numerum ampliauit; nudatos opere censorio
aut sententia iudicum de ambitu condemnatos restituit.
comitia cum populo partitus est, ut exceptis consu- 2.1
latus conpetitoribus de cetero numero candidatorum
pro parte dimidia quos populus uellet pronuntiarentur,
pro parte altera quos ipse dedisset. et edebat per li-
bellos circum tribum missos scriptura breui: 'Caesar 5
dictator illi tribui. commendo uobis illum et
illum, ut uestro suffragio suam dignitatem te-
neant.' admisit ad honores et proscriptorum liberos.
iudicia ad duo genera iudicum redegit, equestris ordinis
ac senatorii; tribunos aerarios, quod erat tertium, su- 10
stulit.
  Recensum populi nec more nec loco solito, sed 3.1
uicatim per dominos insularum egit atque ex uiginti
trecentisque milibus accipientium frumentum e publico
ad centum quinquaginta retraxit; ac ne qui noui coe-
tus recensionis causa moueri quandoque possent, in- 5
stituit, quotannis in demortuorum locum ex iis, qui
recensi non essent, subsortitio a praetore fieret. octo- 42.1.1
ginta autem ciuium milibus in transmarinas colonias
distributis, ut exhaustae quoque urbis frequentia sup-
peteret, sanxit, ne quis ciuis maior annis uiginti mi-
norue †decem, qui sacramento non teneretur, plus tri- 5
ennio continuo Italia abesset, neu qui senatoris filius
nisi contubernalis aut comes magistratus peregre pro-
ficisceretur; neue ii, qui pecuariam facerent, minus
tertia parte puberum ingenuorum inter pastores habe-
rent. omnisque medicinam Romae professos et libera- 10
lium artium doctores, quo libentius et ipsi urbem in-
colerent et ceteri adpeterent, ciuitate donauit. de pe- 2.1
cuniis mutuis disiecta nouarum tabularum expectatione,
quae crebro mouebatur, decreuit tandem, ut debitores
creditoribus satis facerent per aestimationem posses-
sionum, quanti quasque ante ciuile bellum comparas- 5
sent, deducto summae aeris alieni, si quid usurae no-
mine numeratum aut perscriptum fuisset; qua con-
dicione quarta pars fere crediti deperibat. cuncta col- 3.1
legia praeter antiquitus constituta distraxit. poenas fa-
cinorum auxit; et cum locupletes eo facilius scelere
se obligarent, quod integris patrimoniis exulabant, par-
ricidas, ut Cicero scribit, bonis omnibus, reliquos 5
dimidia parte multauit. ius laboriosissime ac seueris- 43.1.1
sime dixit. repetundarum conuictos etiam ordine sena-
torio mouit. diremit nuptias praetorii uiri, qui digres-
sam a marito post biduum statim duxerat, quamuis
sine probri suspicione. peregrinarum mercium por- 5
toria instituit. lecticarum usum, item conchyliatae
uestis et margaritarum nisi certis personis et aetati-
bus perque certos dies ademit. legem praecipue 2.1
sumptuariam exercuit dispositis circa macellum custo-
dibus, qui obsonia contra uetitum retinerent deporta-
rentque ad se, submissis nonnumquam lictoribus atque
militibus, qui, si qua custodes fefellissent, iam adpo- 5
sita e triclinio auferrent.