At Caesar cognita morte legati, ne provincia sine 12.40.1
rectore foret, A. Didium suffecit. is propere vectus non
tamen integras res invenit, adversa interim legionis pugna,
cui Manlius Valens praeerat; auctaque et apud hostis eius
rei fama, quo venientem ducem exterrerent, atque illo au- 5
gente audita, ut maior laus compositis et, si duravissent,
venia iustior tribueretur. Silures id quoque damnum intu-
lerant lateque persultabant, donec adcursu Didii pellerentur.
sed post captum Caratacum praecipuus scientia rei mili-
taris Venutius, e Brigantum civitate, ut supra memoravi, 10
fidusque diu et Romanis armis defensus, cum Cartiman-
duam reginam matrimonio teneret; mox orto discidio et
statim bello etiam adversus nos hostilia induerat. sed
primo tantum inter ipsos certabatur, callidisque Cartiman-
dua artibus fratrem ac propinquos Venutii intercepit. inde 15
accensi hostes, stimulante ignominia, ne feminae imperio
subderentur, valida et lecta armis iuventus regnum eius
invadunt. quod nobis praevisum, et missae auxilio co-
hortes acre proelium fecere, cuius initio ambiguo finis
laetior fuit. neque dispari eventu pugnatum a legione, cui 20
Caesius Nasica praeerat; nam Didius senectute gravis
et multa copia honorum per ministros agere et arcere
hostem satis habebat. haec, quamquam a duobus pro prae-
toribus pluris per annos gesta, coniunxi ne divisa haud
perinde ad memoriam sui valerent: ad temporum ordinem 25
redeo.